72
73
III деңгейлік тапсырма.
3. Салыстыр
VІ. Инсерт әдісі
Не білеміз?
Не білдік?
Жаңа сөздер
VII. Топтастыру стратегиясы бойынша повестің
тәрбиелік мәнін ашып қорыту.
(Оқушылар осылайша толтырады).
VІІI. Бағалау. Сабаққа белсене араласқан оқушыларды
бағалаймын.
IX. үйге тапсырма. «Кім болам?» тақырыбына шығарма
жазу.
1.Тақымы атқа тисе қай қазақтың баласының
делебесі қозбайды?! Сөйткен Теңбілкөкті Жақан
дәл қазіргі өмірде темір тұлпармен қалай
алмастырды?
Бала
Жақан
Жақан
Мәншүк САРБАСОВА,
Атырау облысының
Қызылқоға ауданындағы
«Қаракөл» орта
мектебінің мұғалімі.
МАҒЖАН ЖҰМАБАЕВ.
«ҚАЗАҚ ТІЛІ»
Сабақтың мақсаты: білімділік – Мағжан ақынның өмірі
мен шығармашылығы туралы жалпы мәлімет бере отырып,
2.Повестегі Естемесов образы өте сәтті сомдалған.
Сырттай қатты көрінгенімен, ол – көл-көсір
мейірім иесі. Намыс қысқанда Жақан жоғалып
кетіп, оны өлгелі жатқан жерінен тауып алған –
осы ағасы. Оның маңдайынан алғаш рет сипаған
алақан да – сонікі. Осындай кейіпкерді Әбіш
Кекілбаевтың қай әңгімесінен кездестірдің?
жақсы мен жаманды
айыра білу
еңбексүйгіштік
кішіпейілділік
тапқырлық
адамгершілік
ақылдылық
сертке беріктік
«Автомобиль»
повесінен
қандай
тәрбие
аламыз?
қарапайымдылық
қайырымдылық
адамдық
кешірімділік
74
75
өлеңнің тақырыбын, идеясын ашу, тіл тазалығы, тіл байлығы
жайлы түсіндіру;
дамытушылық – ойлау дағдыларын
дамыту, өзіндік пікір қалыптастыру, көркем әңгімелей білуге
баулу, ізденімпаздық қасиеттерін дамыту; тәрбиелік – дара,
дана тұлға қалыптастыру, Отанын, елін сүйе білуге, тілді
құрметтеп бағалауға, ұлыдан үлгі алуға шақыру, елінің
патриоты болуға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, ізденіс,
талдау, баяндау. Түрі: аралас. Көрнекілігі: суреттер, тірек-
сызбалар, слайд түрлері, интерактивті тақта, «Жалынмын
мен, келме жақын, жанарсың...» бұрыш көрмесі. Пәнаралық
байланыс: тарих, география, сурет, қазақ тілі.
Сабақтың жүру барысы.
Ұйымдастыру. Оқушылардың сабаққа қатысы.
үй тапсырмасын тексеру (Сұлтанмахмұт Торайғыров.
«Шығамын тірі болсам адам болып»).
- Ақын өлеңді кімге арнаған?
- Өлең не туралы айтылған?
Жаңа сабақ.
І. Оқушы деңгейі. Ой шақыру.
а) Жаңа сабақты меңгерту.
Мағжанның өмірі мен шығармашылығы.
1-слайд.
1893-1938ж. Солтүстік Қазақстан облысы, Булаев
ауданында туған.
Ақын, аудармашы, ұстаз, ғалым, қоғам қайраткері.
Өлеңдері: «Мен кім?», «Сүйемін», «Қазақ тілі», т.б.
Поэмалары: «Жүсіпхан», «Қорқыт», «Батыр Баян»,
«Тоқсанның тобы».
Ақын бұл «Қазақ тілі» өлеңін 1913 жылы 20 жасында
жазды.
Өлеңді толық мәнерлеп жатқа оқу. Мазмұнын түсіндіру.
ІІ. Алгоритмдік саты.
ә) Оқулықпен жұмыс:
1. Өлеңді мәнерлеп оқуға кезек берейік;
2. «Еркін ой».
Жаңа сабақ бойынша төмендегі топтастыру кестесін
пайдалана отырып ойтолғау.
2-слайд.
3. Түсініктеме күнделігі. Сөздікпен жұмыс.
3-слайд.
Ерікке ұмтылған – тәуелсіздікке. Ұшқыр жаны кісенде –
қазақ тілі тәуелді. Қос қанат – көне, баба тіл. Нұрлы жұлдыз
– жарық сәуле. Кен – жер асты байлығы. Кен тілім – бай
тілім.
4. «Кім көп біледі?» Қазақ тілі – бабам тілі, ғажап тіл.
Тіл туралы мақал-мәтелдер мен дәйексөздер айту,
көркемсөздер оқу.
5. Талдау – табыс кілті. Сатылай кешенді талдау.
Тақырыбы: ... Идеясы: ... Жанр түрі: ... Шумақ: ... Тармақ:
... Бунақ: ... Буын: ... Ұйқас: ... Әдеби-теориялық ұғым: ...
Өлеңнің негізгі түйіні: ...
ІІІ. Эвристикалық саты.
Тіл
76
77
1. Сурет арқылы ой қозғау.
Тақтаға «Кеше. Бүгін. Ертең.» атты сөздерге қатысты
түрлі көлемдегі теректің суреті ілінеді.
КЕШЕ – кешегі тіл тағдыры, тарих туралы.
БҮГІН – бүгінгі тіл жайы, тіл мәселесі.
ЕРТЕҢ – ертеңгі болашақ көзімен.
Әр оқушы осы суретке қарап отырып, үш бөлімде өз
ойларын ортаға салады.
2. «Сұрақ – бізден, жауап – сізден». Интерактивті
тақтамен жұмыс.
4-слайд. Төмендегі сұрақтарға жауап іздеп, сөйлем
құрайық.
Бүгінгі сабақтың басты сөйлемін анықтайық.
1. Кім? АҚЫН. Бастауыш
2. Қандай? ӨР, ДАРЫНДЫ. Анықтауыш
3. Не туралы? ТІЛ ТУРАЛЫ. Пысықтауыш
4. Не істейді? ТОЛҒАНАДЫ, Баяндауыш
ТЕБІРЕНЕДІ,
ЖЫРЛАЙДЫ.
ІV. Шығармашылық саты.
1. Шығармашылық жұмыс. Ана тіліне деген ойлары-
ңызды өздеріңізге ұнайтын суреттер мен сөздер арқылы
жеткізіңдер.
1. Ана тілі, аспандағы жұлдыздай әрқашан мәртебең
биік болсын!
2. Аяулы тілім, көктегі Күндей
жарқыра!
3. Ана тілім – жүрек
үні!
Әр оқушы осылай өз пікірлерін суреттеп беруі қажет.
2. «Кім жылдам?» Жұмбақтармен жұмыс.
1. От емес, өртейді; Мұз емес, тоңдырады (Сөз).
2. Көзге көрінбейді, бірақ сезінесің.
Жақсы айтса – майдай еріп,
Жаман айтса – безінесің. (Тіл).
3. Жұбататын да, жылататын да не? (Сөз).
4. Бірінші сөз – құс аты,
Екіншісі – бояу түсі.
Екеуін біріктіріп оқысаңыз,
Оңынан да, солынан да
Ұлт болып шығады. (Қаз – ақ).
3. «Кім тапқыр?»
Төмендегі сұрақтарға жауап беру арқылы жасырынған
сөздерді табу керек.
Жасырынған сөз: Мағжан – қазақ халқының ұлы ақыны.
1. Мағжанның туған жері мен туған жылын айтыңыз.
2. Ақынның ата-анасының есімі мен сүйікті жары кім?
3. Ақын поэмалары, өлеңдері қалай аталады?
4. Мағжан «Қазақ тілі» өлеңін неше жасында, қай жылы
жазды?
5. Мағжан кім?
үйге тапсырма. Өлеңді мәнерлеп жатқа оқу. Мағжан
туралы деректер жинақтау.
1
2
3
4
5
