«Қазақ тілі мен әдебиеті» және «Ұлағат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ай сайын шығатын Республикалық

108

109

3. Идеясы:  -------------------

4. Шумақ : --------------------

5. Тармақ: --------------------

6. Бунақ:  ---------------------

7. Буын: -----------------------

8. Ұйқас: ----------------------

9. Әдеби-теориялық ұғымдар: ----------------------------

5.  Сабақты  бейнелеу  өнерімен  байланыстырып,  етке 

қолы жетпей қапа болған мысық бейнесін ойша елестетіп, 

суретін салып көр.

                                                   

29-сабақ

  Ақын – аударма саласында.

«Күннің  батуы»

Мағжан  Жұмабаев  тамаша  аудармашы  да  бола  білді. 

«Күннің  батуы»  өлеңін  Генрих  Гейнеден  аударған.  Өлең 

нақты өмірден алына отырып, мысал ретінде жазылған. 

1. Ай мен Күннің тағдырынан не ұқтың? -----------------

2. Өлеңдегі көркемдегіш тәсілдер:

Эпитет 

Теңеу 

Кейіптеу 

3. Өлеңді сатылай талдау.

4.  Шығармашылық  жұмыс.    «Жақсы  адам  болғым             

келеді»  (ойтолғау жазу) -------------------------------------------

30-сабақ

«Сарғайып келген егін толқынданса»

(Лермонтовтан)

І деңгей. Оқулықпен жұмыс.

Өлеңді сатылай талдау.

ІІ деңгей.  Мәтіннен көркемдегіш тәсілдерді тап.

------------------------------------------------------------------------

ІІІ  деңгей.    Ақынның  төл  табиғат  лирикасы  мен 

аудармасына  салыстырмалы  сипаттама  бер.    Идеялық 

байланыс неде?

Өлеңнің аты

Қысқаша 

түсінік

Образды, 

бейнелі сөздер

1. «Сарғайып келген егін 

толқынданса»

2. «Жазғы таң»

3. «Жаз келеді»

ІV деңгей.  Шығармашылық деңгей.

Ақынның  табиғат  лирикаларын  негізге  ала  отырып, 

«Табиғат – тал бесігің» тақырыбында суреттеме жаз.

------------------------------------------------------------------------

Мағжан  бүгінгі  күн  биігінен  қарағанда,  қазақ  әдебие-   

тіне не берді? ---------------------------------------------------------

31-сабақ

«Қорқыт» поэмасы

1. Қорқыт – аңыз кейіпкері. Ал аңыз дегеніміз не?                                                                        

------------------------------------------------------------------------

2. Қорқыттың дүниеге келуі мен есімінің қойылуы туралы 

аңызды   қысқаша баянда.      

------------------------------------------------------------------------

3. Қорқытқа серік болған қобыздың тарихы туралы не 

білеміз?   ---------------------------------------------------------------

4.  Интерактивті  тақтадан  көрсетілген  қобыздың 

суретін сен де салып көр.

 

5.  «Қорқыт» поэмасынан  көркемдегіш сөздерді табамыз.                                                           

------------------------------------------------------------------------

6.Ақынның 2 шумақ өлеңін құрылысына талдаймыз.                                                         

------------------------------------------------------------------------      

                                                                (Жалғасы бар). 

 

 

110

111

Сыныптан тыс сабақ

Сана БАЙШОРАЕВА,

Ақмола облысының

Зеренді ауданындағы

«Березняковка» орта 

мектебінің мұғалімі.

 «АЛТЫБАҚАН АяСЫНДА» АТТЫ 

ТЕАТРЛАНДЫРЫЛҒАН САБАҚ

Көкше жерінің белгілі ақыны, композиторы, әншісі үкілі 

Ыбырай  Сандыбайұлының  өмірі,  шығармашылығы  жа-

йында және зерттеу тобының бір жыл бойы Үкілі Ыбырай 

туралы    зерттеу  барысында  естігендері,  оқығандары 

бойынша есеп беру сабағы.

Ыбырай  туралы  біраз  мәліметтерді,шағын  өлең 

шумақтарын    зерттеу  тобының  оқушылары  ақынның 

немересі  Елемес  апайдың  ауызынан  жазып  алды.  Ол  кісі 

Солтүстік  Қазақстан облысының Айыртау ауданына қарасты 

Өскен деген ауылда тұрады. Оқушылардан құралған зерттеу 

тобы  әдейілеп    сол  ауылға  барып,  бәрін  өз  құлақтарымен 

естіп, жазып алды.

Сабақ барысы.

Көрнекілік:  домбыра,  бейнетаспа,  Ыбырай  туралы 

сөздер.

Сахнаға  алтыбақан  құрылады,  әр  түрлі  гүлдер,  ағаштар 

өсіп  тұрғандай  етіп,  сахнаны  әсем  Көкше  табиғатындай 

безендіру.

Қойылым басталғанда шертпе күй ойналып тұрады.

Алтыбақан  маңайында    әңгіме  айтылып,  өлең  оқылып 

жатқан кезде  қыз бала келіп, оқылған өлеңге сүйсініп сөз 

сөйлейді. Осылай  соңына дейін алтыбақан жанына жастар 

жинала  береді.  Келген  әр  оқушы  үкілі  Ыбырай  жайлы 

зерттеп білгендерін айтады, өлеңдерін орындайды.

Осы алтыбақан басында Төлеген Қажыбаевтың “Ұмытпа 

мені, Гәккуім” пьесасынан көріністер қойылады.

Оқушылар  алтыбақан  маңайында  өздерін  еркін  ұстап, 

оқып білгендерін жұрт алдына жеткізеді.

Барлық қатысушылар ұлттық киімде болады.

1-оқушы: 

- Ән мен күйге  бір сусындап жан шөлі,

  Мол қызыққа кенеледі әнші елі.

  Сексен көлді шайқалтады үнімен 

  Сарыарқаның  бұлбұлдары, сал-cері.

  Өңшең бұлбұл, өңшең  дүлдүл – шын дарын,

  Жаңғыртады Көкшетаудың шыңдарын.

  Әзілімен, қалжыңымен жарасып,

  Әнмен ғана білдіреді шындарын.

  Көкшетауда осындай бір думан-ды,

  Гүлдер бүгін әнмен бетін жуған-ды.

  Өңшең бұлбұл, өңшең  дүлдүл  дарындар

  Бірін-бірі  өнерімен буған-ды.

Жүргізуші: - Қандай керемет! Расында да, сұлу Көкше 

жерінде сұлу әнімен, әсем жырымен небір сал-серілер өмір 

сүрді емес пе?! Соның бірі – үкілі Ыбырай Сандыбайұлы.

Бүгінгі ұрпақ үкілі Ыбырайдың кім екенін біле ме екен?

2-оқушы  Төлеген Қажыбаевтың  «Жалғызтау  балладасы» 

атты өлеңін оқиды.

  Жалғызтауды жалғыз қыран мекендеп,

  Күнде самғар зау биікке жетем деп.

  Саңқылдаған үнін тыңдап төңірек,

  Қуанатын шәулім есен екен деп.

  Қыран шәулі шалдықпайтын самғаудан,

  Жалықпайтын  құз-қиясын таңдаудан.

  Жалпақ дала ән-бесікте тербеліп,