Ақтӛбе мемлекеттік педагогикалық институтының Әдістемелік Кеңесі ұсынған Ақтӛбе 2011

жетістіктеріне  сәйкестігі,  оңтайлылығы,  басқалардың  шығармашылықпен 
қолдануына  мүмкінділігі, қоғам  дамуы  тенденциясына сәйкестігі.  Сондықтан     әр 
әдістемелік  бірлестік  не  жеке  тұлғаның  ӛзі  озық  педагогикалық  тәжірибеге 
жоғарыдағы  айтылған  белгілеріне  қарай    талдау  жасаса,  тәжірибенің  мазмұн 
жағынан жетіле түсуіне  ықпал етеді. 
 
Озық педагогикалық тәжірибені зерттеу мен қорыту әдістемесі 
      Озық  педагогикалық  тәжірибені  зерттеу  деңгейі  оның  мақсаты  мен 
зерттеушінің  дайындық  деңгейінің  дәрежесіне  байланысты  болады.  Озық 
тәжірибені  зерттеп,  қорытудың  үш  деңгейі  бар.  Олар:  теориялық  деңгей, 
әдістемелік деңгей және пракикалық деңгей. 
      Озық  тәжірибені  қорытудың  теориялық  деңгейі  тәжірибе    негізіндегі  
деректерді  жинау  және  теориялық  талдау  жасаумен  байланысты.  Мұндай  қорыту 
тәжірибенің  мәнін,  теорияның  дамуы  үшін  қажетті  элементтерін,  байланыстарын 
анықтайды.  Бұл  деңгейдегі  қорытуды  ғылыми  қызметкерлер,  теориялық  жағынан 
дайындығы  бар  әдіскерлер,  мектеп  қызметкерлері  жүзеге  асыра  алады. 
Тәжірибенің  ғылыми  дәйектілігін  кӛтеру  үшін    оқыту  мен  тәрбиенің  жаңа  
тәсілдерін  қолдана,  тәжірибені  ұзақ  мерзімді,  бірнеше  қайтара  ӛткізудің  маңызы 
зор. Ол қателіктер жіберуден сақтандырып, бала дамуындағы ӛзгеріс пен білімінің 
кӛтерілуін қадағалап, типтік қиындықтарды анықтауға ықпал етеді. 
     Озық педагогикалық тәжірибені әдістемелік деңгейде қорыту нәтижесінде 
автор  тәжірибесіндегі  нақты  педагогикалық  әрекеттердің,  оның  педагогикалық 
технологиясының  жүйесі  кӛрінуі  тиіс.  Оңтайлы  нәтижеге  қол  жеткізуді  жүзеге 
асыруға  қажетті  жағдайға  сипаттама  беру  әдістемелік  деңгейдегі  тәжірибені 
ӛткізудегі  маңызды  талап  болып  есептеледі.  Сонымен  қатар  қорытынды 
материалда  тәжірибе  кезіндегі  кездесетін  қиындықтар  да  кӛрсетіліп,  әдістемелік 
нұсқаулар, кеңестер беріледі. 
     Озық  педагогикалық  тәжірибенің  практикалық  деңгейінің    мақсаты  - 
мектептегі  ең  озық  тәжірибелі  педагогтардың  тәжірибесін  тарату.  Практикалық 
деңгей үш негізгі элементтен тұрады: педагогикалық жүйенің нақты сипаттамасы; 
тәжірибенің нәтижелілігі; оны пайдаланудың артықшылығы мен болашағы. 
      Педагогикалық тәжірибені зерттеу мен қорытудың негізгі формалары      
мыналар: ашық сабақ, педагогикалық кеңес, өндірістік жиналыс, педагогика 
мәселелері бойынша кеңестер, ғылыми-әдістемелік және ғылыми-практикалық 
конференциялар, педагогикалық көрме, педагогикалық оқулар, пікір таластар мен 
диспут, педагогикалық экскурсиялар , педагогика мәселелері бойынша семинар 
сабақтары, педагогикалық тәжірибені зерттеп, қорыту әдістемесін жасау 
практикумы, педагогикалық консультациялар, өзіндік білім көтеру.  
     Ашық  сабақ  -  барлық  мектептерде  кеңінен  қолданылатын  форма. 
Тәжірибелі  педагогтардың  сабақтарына  қатысып,  ұжым  болып  талдап,  озық 
жақтарын  анықтап,  оның  нәтижелілігін  қамтамасыз  ететін  қажетті  жағдайды 
анықтайды. 
     Педагогикалық кеңесті ӛткізу алдында арнайы дайындық жүргізілуі керек. 
Олар: сабақтарға қатысу, талдау, әдебиеттерді оқып-зерттеу, кӛрме ұйымдастыру, 

негізгі және қосымша баяндамалар дайындау. Жиналыстардағы талдаулардан соң, 
озық тәжірибені қолдану туралы ұсыныстар енгізіледі. 
     Педагогикалық 
көрмеде 
тәжірибені 
бейнелейтін 
дидактикалық 
материалдар, түрлі схема, материалдар, жоспар үлгілері, әдістемелік құралдар т.б. 
қойылады. 
     Педагогикалық оқуларда мұғалім ӛз тәжірибесін ой елегінен ӛткізіп, талдап 
қорытынды  жасайды.  Алдымен  мұғалім  әдістемелік  бірлестікте,  педагогикалық 
кеңесте  баяндама  оқиды.  Содан  соң  педагогикалық  оқулар  ұйымдастырылады  да, 
ең  сәтті  шыққан  баяндамалар  облыстық,  республикалық  оқуларға,  журналдарға, 
жинақтарға басылуға ұсынылады. 
      Диспут  пен  пікірталастар  ауызша  түрде  де,  баспа  жүзінде  де 
ұйымдастырылады.  Педагогикалық  ұжымдарда  ӛте  ӛзекті  педагогикалық 
мәселелер талқыланады. 
       Педагогикалық 
экскурсия  озық  тәжірибенің  практикалық  жүзеге 
асырылуын  зерттеу  үшін  жүргізіледі.  Экскурсия  кезінде  педагог-шебердің  озық 
әдіс-тәсілдері, оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруы кӛрнекі түрде кӛрінеді. 
      Педагогика  мәселелері  бойынша  семинарлар  бір  жылға  немесе  бірнеше 
жылға  белгіленеді.  Онда  теориялық  және  әдістемелік  әдеби  материалдар 
зерттеледі,  семинарға  қатысушы  педагогтардың  жеке  тәжірибелері  талданып, 
қорытындыланады. 
      Практикум  мектепте  бастамашы-педагогтар  тобы  болса, ӛзін-ӛзі  ақтайды. 
Мұндай  практикумда  белгілі  бір  тақырып  бойынша  әдебиеттер  тізімі  жасалады, 
озық  тәжірибені  зерттеу,  нақты  тақырыпты  зерттеу  әдістері,  тәжірибені  бақылау 
мен тіркеу тәсілдері, алынған материалдарды сапалы талқылау мен сандық талдау, 
барлық материалдарды қорыту жоспарлары дайындалады. 
     Педагогикалық  консультациялар  ауызша  және  жазбаша  жүргізіледі. 
Консультацияны тәжірибелі мұғалімдер  тәжірибесі аз мұғалімдерге ӛткізеді. 
     Өзіндік  білім    көтеру  -  баяндама,  мақала,  монография  т.б.    түрінде  жарық 
кӛрген қорытылған тәжірибелерді  зерттеуге қажетті  тиімді форма. 
       Озық 
тәжірибені 
зерттеп, 
таратуда 
біліктілікті 
кӛтеру 
институттарының не орталықтардың атқарар ролі зор. Институтта оқу-тәрбие 
саласындағы құнды тәжірибелері бар мектептер  жалаушалармен кӛрсетілген үлкен 
облыс  картасы болу  керек.  Оның  жанында  әр  тәжірибе  туралы  мәлімет  жазылған 
картотека болуы тиіс. Картотека мынадай мәліметтерден тұрады: 
1.  Мектеп аты, мекен-жайы; 
2.  Озық тәжірибелі мұғалімнің аты-жӛні (тәжірибенің қысқаша сипаттамасы); 
3.  Осы  мектеп  базасында  қандай  экскурсия,  семинар,  практикумдар  ӛткізуге 
болатыны туралы мәлімет; 
4.  Курстарға  лекторлар  ретінде  кімдерді  (мұғалімдер)  тартуға  болатыны 
туралы мәлімет. 
             Педагогикалық 
институттың 
педагогика 
және 
психология 
кафедрасында тәжірибелер банкі ұйымдастырылғаны жӛн. Банк үш канал бойынша 
толықтырылып  отырылады:  аудандық  әдістемелік  кабинеттер  арқылы;  мектеп