Өзін - өзі бақылау сұрақтары

1. 
   Балалар дарындылығының әлеуметтік – педагогикалық аспектілері қандай?
   
2. 
   Дарындылықтың қандай түрлері бар?
   

Дәріс мазмұны

1. 
   Профилактиканың реттік формалары
   
2. 
   Профилактикалық бағдарламаны құрастыру және оны жүзеге асыру.
   

Қазіргі уақытта профилактиканың бірінші, екінші, үшінші реттік формалары бөлініп көрсетілген.

Бірінші реттік профилактика − бұл психобелсенді заттарды қолдануға қатысты ескерту шараларының кешені. Екінші реттік профилактика − психобелсенді заттарды ауық-ауық қолданатындарда аурудың қалыптасуын және оның асқынуын ескертетін шаралар кешені. Үшінші реттік профилактика − аурудың қайталануын тоқтатуға бағытталған шаралар кешені.

Кәмелетке толмағандардың психобелсенді заттарды қолдану проблемасын шешуде бірінші реттік (ерте) профилактика жүргізу тиімді болып табылады.

1. 
   Ақпаратты беру − бұл тұрғы мынаны болжайды, психобелсенді заттар және оларды қолданудың зардабы туралы білім деңгейлерінің жоғары болуы олардан бас тарту үшін тиімді құрал болып табылады.
   
2. 
   Эмоционалды оқыту − бұл тұрғы психобелсенді заттарға тәуелділік көбінесе өз эмоцияларын көтсетуде және түсінуде қиындығы бар адамдарда дамиды деп болжайды. Мұндай адамдар стрестік жағдайда шешім қабылдау және уайымдау тәжірибесін жинақтамайды. Сонымен қатар, өз эмоциясын ашық көрсете алу қабілеті дұрыс дамымаған адамдар көбінесе қарым-қатынасқа түсе алмайды, сезімін еркін көрсете алмайды және құрдастарының арасында өзін төмен бағалайды. Сондықтан да эмоционалды оқыту бағдарламасының мазмұны «эмоционалды саңыраулық пен сақаулықты» («эмоциональной глухоты и немоты») жеңуде көмек көрсетуге саяды.
   
3. 
   Когнетивті тұрғыда жасөспірімдердің проблемді мінез-құлқы оның функционалды проблема көзқарасы арқылы қарастырылады. Мысалы, психобелсенді заттарды қолдануға ұмтылу ата-ананың бақылауынан кету әдісінің бірі болуы мүмкін. Осындай позицияның негізінде индивидуалды біліктілікті көтеруге және әртүрлі негативті әлеуметтік әсерлерге жасөспірімдердің тұрақтылығын арттыратын бағдарлама жасақталады.
   
4. 
   Психобелсенді заттарға қарсы әрекетте тәрбиелеу. Бұл біріншіден, құрдастарының әсеріне қарсылық көрсету, екіншіден, психобелсенді заттарды ұсынғандарға «жоқ» жауабын айту сияқты әлеуметтік іскерлікпен дағдыны дарыту тұрғысы.
   
5. 
   Альтернатив қою. Бұл тұрғы альтернативті әлеуметтік бағдарламаның даму қажеттілігін көрсетеді. Бұл бағдарлама кәмелетке толмағандардың мінез-құлық белсенділігінің артуы: спецификалық белсенділікті ұсыну (мысалы, әскери − спорттық ойындар); жасөспірімдер үшін спецификалық белсенділік (мысалы, шығармашылық немесе спортпен айналысу) пен спецификалық қажеттілікті (мысалы, өзін-өзі жүзеге асыру қажеттілігі) қанағаттандыру мүмкіндігі және тәуекелге ұмтылысын жүзеге асыра алу үшін қажет.
   
6. 
   Әлеуметтік орта және құрдастарының әсері. Бұл тұрғы мына түсінікке негізделген: кәмелетке толмағандардың өміріне құрдастарымен жанұяның әсері маңызды роль ойнайды.
   
7. 
   Денсаулықты нығайту. Бұл тұрғы денсаулық үшін әлеуметтік жауапкершілік пен жеке таңдаудың байланысына негізделген.
   

1. 
   Ситуацияның шығу бағасы.
   
2. 
   Бағдарлама мақсатының қойылуы.
   
3. 
   Бағдарламаны дайындау.
   
4. 
   Ресурстарды мобилизациялау.
   
5. 
   Бағдарламаның тіршілік етуі.
   
6. 
   Бағдарлама мониторингі.
   
7. 
   Бағдарлама әсерін бағалау.