№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015 ISSN 2307-017X 
Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
18 
Тҧсаукесер  рәсімі  –  компания  тіршілігінде  жаңалықтар  болған  кезде:  жаңа 
бизнесті қолға алғанда; кәсіпорынның жаңа корпусы ашылғанда; жаңа қызмет түрін 
ұсынуды  қолға  алғанда  және  т.б.  ӛткізіледі.  Негізгі  мақсаты:  имиджді  нығайту, 
инвесторлар, серіктестер мен тұтынушылар арасында компания абыройын арттыру. 
Тҧтыну  тауарлары  –  негізгі  тұтынушының  қолдану  үшін  сатып  алынатын 
тауарлар.  Күнделікті  сұранымдағы,  алдын  ала  таңдалынатын,  ерекше  сұраныстағы 
және бәсең сұраныстағы тауарлар деп бӛлінеді. 
Тҧтынушы  ҧйымдар  –  тауарларды  ӛндіріс  процесіне  пайдалануға  алатын 
кәсіпорындар  қайта  сату  үшін  алатын  кӛтерме  тұтынушылар,  бӛлшек  сауда 
орындары, мемлекеттік органдар және т.б. 
Тестемониум – танымал тұлғаның қатысуымен түсірілген жарнама түрі. 
Трейд-шоу  –  белгілі  бір  компаниялар  ӛз  ӛнімдерін  ықтимал  тұтынушыларға 
кӛрсететін жиын немесе жәрмеңке. 
Ҧжымдық  философия  –  бұл  фирма  қызметкерлері  мен  менеджерлер 
басшылыққа  алатын  моральды-этикалық  нормалардың  толық  мазмұны.  Олар  бұны 
клиенттермен қарым-қатынасқа түскен кезде де ұстанады. 
Фастинг – нарықта жылдам сатылып кететін ӛнімдер. Мысалға, бестселлерлер. 
Фирма  имиджі  –  бұл  фирманың  қоғамдық  пікірде  қалыптастырылған  ӛзіндік 
бір бірегейлігін, ӛзгешелігін, қызметін, беделін символдық түрде кӛрсету. 
Фирмалық  стиль  –  бұл  фирмаға  және  оның  қызметкерлеріне  тән,  нарықта 
фирманы  ӛзге  компаниялардан  айырып  тұратын,  олардың  ӛздерін  ұстау  тәртіптері, 
дәстүрлері,  сӛйлесу  әдеті  және  т.б.  Нақты  айтқанда:  фирмалық  стиль  –  бұл 
фирманың  тауарлары  мен  қызметтерінің  ортақ  визуалды  және  мағыналық 
біртұтастығын  қамтамасыз  ететін,  белгілі  бір  түстің,  графикалық,  ауызша, 
дизайнерлік және ӛзге де элементтердің жиынтығы. 
 
Фандрейзинг – түрлі жобаларды, бағдарламаларды, науқандарды жүзеге асыру 
мақсатында  демеушілік  немесе  ӛзге  де  құралдарды  жүйелі  түрде  іздеу.  Оның 
маңызды бағыты: ӛтінім беру арқылы түрлі жобаларды жүзеге асыруға гранттар алу, 
сонымен қоса, сайлау науқандарын ӛткізуге материалдық кӛмек алу. 
Франчайзинг  –  компания  мен  делдалдар  немесе  еншілес  компаниялар 
арасындағы  бірге  қызмет  кӛрсету  туралы  келісім-шарт.  Ол  арқылы  екінші  жақ 
компанияның тауарлық белгілерін қолдануға рұқсат алады. 
Фичер  –  формалды  емес  тілде:  сипаттама  –  түсіндірме  –  бағалау  кестесі 
бойынша жазылған жарияланым түрі. 
 
Әдебиеттер 
1 Барежев В.А., Малькевич А.А. Организация и проведение Пиар-кампаний. – 
СПб.: Питер, 2010. 
2  Касьянов  Ю.В.  PR-кампания  своими  силами.  Готовые  маркетинговые 
решения. – СПб.: Питер,  2009. 
3 
Шумович 
А.В. 
Великолепные 
мероприятия: 
Технологии 
и 
практикаeventmanagement/Александр Шумович. –М.: Манн, Иванов и Фербер, 2006. 
4Алешина  И.В.  Паблик  рилейшенз  для  менеджеров.  Учебник.  –  М.:  ИКФ 
«ЭКМОС», 2002. 
5 «Ғылым және білім ғасыры» ғылыми журналы. – №1-3, қаңтар-наурыз, 2013. 
– Бас редактор Жақып М.Қ. 
 
 
ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР – ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ 
 

№№5-12(95-102), мамыр-желтоқсан, май-декабрь, May-December, 2015 ISSN 2307-017X 
Ġylymi zertteuler a̋lemì – Mir naučnyh issledovanij – World of scientific research 
___________________________________________________________________ 
 
 
19 
AYDEMİRMetin, 
Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, 
Beşeri Bilimler Fakültesi, Tarih Bölümü, Yüksek Lisans 2. Sınıf, 
Türkistan 
 
AHISKANİN VE AHISKALI TÜRKLERİN TARİHTEKİ YERİ VE ÖNEMİ 
 
Özet 
Ahıska  bölgesi;  Türkiye‟nin  kuzeydoğusunda,  Ardahan  iline  sınır,Gürcistan‟ın 
güneybatısında yer almaktadır. Bölge Türkiye‟nin Kafkaslar ve Orta Asya (Türkistan) ile 
bağlantı  kurması,  Türk  Dünyası‟nın  birbirleriyle  bağlanması  açısından  önemli  bir  köprü 
vazifesi  gördüğü  söylenebilir.  1944  yılına  kadar  da  bölge  bu  köprü  görevini  etkin  bir 
şekilde  devam  ettirdiği  açıktır.  Aynı  zamanda  Rusya‟nın  da  sıcak  denizlere  inmesini 
sağlayacak bir yol özelliğini taşımaktadır. Bu özelliğinden dolayı Rusya‟nın tarihten gelen 
sıcak  denizlere  inme  ve  boğazlara  hakim  olma  amacı  için  elde  edilmesi  gereken  bir 
jeopolitik bölge olarak görmesi de doğaldır. Bu makalede ana hatlarıyla Ahıska bölgesinin 
ve Ahıskalı Türklerin tarihteki yeri ve önemi ele alınacaktır. 
Anahtar  Kelimeler:  Ahıskabölgesi,  Ahıskalı  Türkler,  Sürgün,  Rusya,  Strateji,  Türk 
Dünyası. 
 
Ahıskalı  Türkler;  farklı  etnik  yapı  ve  boydan  meydana  gelmemiştir.  1944  yılına 
kadar  Anadolu  Türklüğü‟nün  ve  Müslüman  halkının  Ahıska‟daki  bir  parçasıydı.  Bazı 
dönemlerde ve çeşitli görüşlere göre Ahıska denilen bölgeye birtakım ismlerle hitap edilse 
de buraların Türk yurdu olduğu ispatlanmıştır. 
Türklerin  Ahıska  dediği  şehre,  Gürcüler,  Sa-mskhe,  Akhalsikhe,  Sa-Atabago  gibi 
isimler  kullanmaktadırlar.  Bunlardan  Sa-mskhe/Meskhi  yurdu,Akhalsikhe/Yeni  kale,  Sa-
Atabago/Atabek yurdu anlamına gelmektedir. Eski çağlarda Kıpçak Türkleriyle birlikte bu 
bölgede  yaşadığı  anlaşılan Meshi kavmi, Kıpçakların  içinde erimiş olmalıdır. Bu kavmin 
ne  ırkî,  ne  de  coğrafî  bakımdan  Gürcülerle  ilgisi  olmamalıdır.  Ciddî  kaynaklar, 
Makedonyalı  İskender‟in,  Kafkasya‟ya  geldiği  zaman  burada  Türklerle  karşılaştığını 
zikretmektedir.  Bu  kaynaklarda  geçen  Kıpçakve  Bun-Türkler,  Ahıska  Türklerinin 
atalarıdır.  Fransız  bilgini  Brosset,  Bun-Türklerin  Turanlı  olduğunu  bildirmektedir.  Gürcü 
dil  bilgini  Marr  ise,  Bun-Türk‟ün  “otokton/yerli  Türk”  anlamına  geldiğini  yazmaktadır. 
Bun-Türkler  hakkında  bilgi  veren  bir  başka  ünlü  tarihçi  de  Güney  Azerbaycanlı 
Zehtabî‟dir [1, 6-7 s.]. 
Ahıskalı  Türklerin  bu  coğrafyadaki  geçmişleri  eskilere  dayandığını  söyleyebiliriz. 
Çünkü  buralara  da  güçlü  savunma  merkezleri  kurup  köklü  ve  güçlü  geçmişlerinin 
olduğunu sadece ordularından, kalelerinin var olmasından değil tarihi kaynaklara bakarak 
da doğrulamak mümkündür. Bölge; konumu ve önemi nedeniyle ilgi odağı da olmuştur. En 
eski  Gürcü  kaynaklarından  biri  olan  Moktsevay  Kartlisa‟da  (VIII.  yüzyıl),  milâttan  önce 
IV.  yüzyılda  Makedonyalı  İskender‟in  Kafkasya‟ya  geldiği  sırada  Kür  ırmağı  boylarında 
Bun-Türklerin yaşadığına dair ifadeler yeralmaktadır. O zamanlar Bun-Türklerin buralarda 
dört  büyük  şehri  ve  alınmaz  kaleleriyle  güçlü  orduları  varmış  [1,  7  s.].  Uzun  müddet 
Tebriz‟de yaşayan (1282 de ölen) Kadı BEYZAVİ‟nin, Nuşirvan‟ın Khazar Kağanı Kakım 
ile  barış  yapmasına  rağmen,  (ona  tabi)  Kıpçakları‟ın  Derbend‟i  istilasına  karşı,  onların 
üzerine  sefer  edip,  itaat  altına  alarak,  Derbend‟i  tahkim  ettiğini;  ve  bundan  sonra 
Nuşirvan‟a tabi olup, tahtı  yanında bulunan dört Melik‟ten birisinin de, „„Kıpçak-Melik‟‟ 
olduğu  rivayetini  nakletmesi,  Dede-Korkut  Kitabı‟ndaki  „„Kıpçak-Melik  sülalesinin 
eskiliğini  göstermektedir.  Nakledeceğimiz  Gürcü/Kartel  ve  Orbelyanar  rivayetleri  de, 
„„Kıpçak‟‟  ve  „„Türk‟‟lerin,  Hazar  denizi  ile  Karadeniz  arasında,  Makedonyalı