№№19-20 (251-252)   13.10.2016 ж

№№19-20 (251-252)   13.10.2016 ж.

10

Ана тілің – арың бұл

Тіл -  ел байлығы

Тіл – қай ұлтта, қай елде болсада қастерлі, құдыретті. Ол 

әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады.Тіл байлығы 

–  әрбір  елдің  ұлттық  мақтанышы.    Ол  атадан  балаға  мирас 

болып қалып отыратын баға жетпес мұра.  Ана тілі – ең басты 

байлығымыз. Ана тілі – ең ұлы мен тамаша тіл. Менің ана тілім 

– қазақ тілі. Қазақ тілі – мемлекеттік тіл. 

Бұл  –  ауыр  тіл,  бірақ  әрбір  құрметті  азаматқа  оны  білу 

керек.

Тіл – ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы – оның ана тілі. 

Тіл – халықпен бірге өмір сүріп дамиды, әр ұлттың тілі – оның 

бақыты мен тірегі. Елбасы Н.Ә.Назарбаев халықтың болашағы 

туралы  терең  ойлап  отырып,  «мемлекеттің  ең  басты  дүниесі 

тек ғана байлық емес, сонымен қатар ана тіліміздің болашағы» 

деген болатын.  Ал ана тілін жақсы білмейінше сауатты сөйлеп, 

сауатты жазып, тіл  байлығын мол  қолданбайынша, шын мәніндегі  мәдениетті 

адам бола алмайсың.Сондықтан өз тілімізде таза сөйлеп,терең ойларымызды 

еркін жеткізе білсек,туған ана тілімізді дәріптегеніміз.

Тіл  тағдыры  –  ел  тағдыры  екенін  ешуақытта  ұмытпайық.  Мен  ана  тілімен 

мақтанамын және мемлекеттік тілін құрметтеймін!

 Қуаныш ЕРЛАН

№46 жалпы орта білім беретін мектебінің

2 «в» сынып оқушысы, Орал қаласы  

 

Жасай бер - ана тілім!

Мемлекеттік тілдің күнделікті өмірде қолданылу аясын 

кеңейту,  тіліміздің  қадір  –  қасиетін  түсіндіру  мақсатында 

№2  жалпы  білім  беретін  орта  мектепте  «Ана  тілім  – 

тірегім!»  деген  атпен  19  -  26  -  қыркүйек  аралығында 

Қазақстан Республикасы халқының тілдер күні мерекесіне  

орай апталық өткізілді. Апталықты Тәуелсіздіктің 25 жыл 

толуына  орай  З.Габдулова  мәнерлеп  оқу  байқауымен  

бастады. Жиында орыс және қазақ сыныптары әр ұлттың 

тілінде өлең оқып, ән айтып, тілдер күні мерекесінің маңызы 

туралы барша оқушыларға мәлімет берді. Қазақ және орыс 

сыныптарында  жоспар  бойынша  «Мемлекеттік  тіл-менің 

тілім», «Государственный язык-мой язык» атты тақырыпта 

5-11  орыс  және  қазақ  сыныптарында  сынып  сағаттары 

жүргізілді.  Мектеп  кітапханашылары  Ж.Салыхова 

мен  А.Мусабаева    кітапханамызда  тіл  мерекесі  күніне 

арналған кітап көрмесін ұйымдастырды. Орыс және қазақ 

сыныптарында Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 

жылдығына  арналған  8-10  -  сынып  оқушылар  арасында 

Ж.Хабиева «Бір шаңырақ астында»  атты көңілділер мен 

тапқырлар сайысын өткізді. С.Мендиканова 5-9 сыныптар 

аралығында «Тілдің үш тұғырлылығы» атты конференция 

ұйымдастырды. Конференцияда ең үздік деп 8 «ә» сынып 

оқушысы  Аман  Толқынның  баяндамасы  аталып  өтті. 

Ж.Дюсембаева мен А.Кирееваның 5-7 сынып аралығында 

өткізген  «Қазақстанның  болашағы  –  қазақ  тілінде» 

атты  интеллектуалдық  сайыс  сабағы  өте  қызықты  өтті.  

З.Диярова мен А.Киреева өткізген «Ана тілім - ардағым»  

3  -  4  сыныптағы  сабақтан  тыс  шараға  оқушылар  қызыға 

да,  белсене  қатысты.  26  -    қыркүйекте  апталықтың 

аяқталуына  орай    салтанатты  жиыны  өткізіліп,  белсенді 

қатысқан оқушылар марапатталды.

А.С.КИРЕЕВА

Ақсай қаласының №2 ЖББОМ-нің 

қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, Бөрлі ауданы,

Язык народа – 

зеркало души

Ничто  не  связано  с  человеком  так  прочно,  как 

язык.  Благодаря  языку  мы  встречаемся  с  великим 

множеством  новых  людей.  Благодаря  языку,  у  нас 

появляются друзья в других странах. Язык – это окно 

в  новый  мир,  это  посредник  дружбы.  В  Республике 

Казахстан    проживают  более  130  национальностей. 

Все они говорят на разных языках, и в то же время 

дружат  между  собой.  Не  случайно,  поэтому  22 

сентября  у  нас  отмечается  какдень  языков  народа 

Казахстана.Ко дню языков народа Казахстана, а также в рамках празднования 25-летия Независимости РК, в районной 

детской библиотеки прошел конкурс «Дружат люди – дружат языки». В нем приняли участие учащиеся 6 и 7 классов 

Чиликской  СОШ  им.Л.Клышева.  Конкурс  проходил  совместно  с  отделом  культуры,  развития  языков,  физической 

культуры и спорта.  

 В начале  мероприятия библиотекарь Гончарова Галина Викторовна  рассказала  о том, что такое язык народа, 

о  том,  что  в  Казахстане  есть  замечательный  праздник  День  языков,  о  том,  что  глава  нашего  государства  уделяет 

огромное внимание развитию языков, национальных культур, традиций и обычаев, что знание языка – это веление 

времени.Ребятам и другим гостям праздника было предложено высказать свои соображения по поводу понятия «язык 

народа». В конкурсы входили задания на трех языках. Учащиеся имели возможность продемонстрировать свои знания 

по казахскому, русскому и английскому языкам. В ходе мероприятия конкурсанты соревновались в знании пословиц и 

поговорок о языке, отгадывали загадки, а также пытались угадать народные казахские инструменты, пробовали себя 

в роли переводчиков. Для ребят были подготовлены конкурсы: «Знатоки пословиц», «Байга», «Собери пословицу», 

«Угадай народный казахский инструмент», «Переводчик», «В мире загадок», «Все на букву «А»».

Главные призовые места распределись следующим образом: 1-е место присуждено ученику 7 класса Гончарову 

Кириллу, 2-е место разделили учащиеся 6 класса Уразаева Диана и  Завьялов Денис. 3-е место досталось ученице 6 

класса Кишкиной Александре. Дипломы за активное участие в конкурсе получили Сердюкова Алёна, Мусина Алина, 

Рахманкулов Денис и МукановаАделина. Самым активным зрителем признан ученик 7 класса Баймукашев Сагжан. 

В  конце  мероприятия  все  присутствующие  сделали  вывод  -  для  дальнейшего  процветания  и  развития  нашего 

государства знание трех языков казахского, русского и английского обязательно. Но при этом не забывать и своего 

родного языка.

Победители участники были награждены грамотами и памятными подарками.

ЛАНОВАЯ В.В.,

классный руководитель 6 «в» класса 

Чиликской СОШ им.Л.Клышева

Чингирлауский район, с.Чингирлау

«МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛГЕ ҚҰРМЕТ – 

                          ТәУЕЛСІЗДІККЕ ҚҰРМЕТ»

Тіл  –  халықтың  алтын  діңгегі.  Өзін-өзі  білетін  әр  халық  алдымен  өзінің  туған  тілін  сыйлап,  мақтан  тұта  білуі 

керек. Өйткені халықтың даналығы, жырлары, шежіресі сол халықтың тілінде жазылады. Тіл – қай ұлтта болса да 

қастерлі, құдіретті ұғым. Ол әр адамның бойына ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл – халықтың жаны, сәні, 

тұтастай кескін-келбеті, болмысы. Адамды мұратқа жеткізетін – ана тілі. Қазақ тілі түркі тілдердің ішіндегі ең таза әрі 

бай тілге жатады. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Ана тілі – халық боп жасағаннан бері 

жан дүниеміздің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі. Әрбір азаматтың ана тіліне деген 

сүйіспеншілігінің мақтаныш сезімі болуы керек. Тіл – ұлттың жаны. Ал ұлттың болашағы – оның ана тілі.

 1989 жылы 11 қыркүйекте қабылданған Тіл туралы заңда «Тіл – халықтың ұлы жетістігі әрі оның ажырамайтын 

және бөлінбейтін белгісі» делінген. Ал 1 баптың 1 тармағында «Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік 

тілі» болып табылатындығы атап көрсетілген. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың 1998 жылдың 20 қаңтарындағы жарлығына 

сәйкес 22 қыркүйек Қазақстан халықтарының тілдері күні ретінде аталып келеді. Осы мереке құрметіне орай, Қоныс 

орта жалпы білім беретін мектебінде «Мемлекеттік тілге құрмет – Тәуелсіздікке құрмет» атты тіл апталығы оздырылды. 

Тіл апталығын «Мемлекеттік тіл – ортақ қазына» атты оқушыларға үш тілді бейнетаспа көрсетуден басталды. Әрі 

қарай сынып жетекшілеріміз «Ана тілім – ардағым» атты тақырыпта ашық тәрбие сағаттарын өткізді. Ә.Балдахова 

мен Г.Асқарованың ұйымдастыруымен «Ана тілі - әр ұлттың қазына байлығы» атты эссе, шығарма, қабырға газеттері 

байқауы  ұйымдастырылды.  Шығарма  жазудан  4-сынып  оқушысы  Темірторина  Аяулым  мен  9-сынып  оқушысы 

Жардемов Тұрлыханның  шығармалары үздік деп танылса, қабырға газетін шығарудан 10-сынып оқушыларының 

салған  суреттері  ерекше  аталып,  марапатталды.  Осы  апталық  аясында  мерей  тойы  тойланып  жатырған  ақын-

жазушыларымыз да тыс қалған жоқ.  «Сөз көсемі - Ахмет» Ахмет Байтұрсынұлының 145 жылдық мерей тойына орай 

оқушылар арасында «Қырық мысал» жинағынан көріністер көрсетіліп, «Үздік кейіпкер сомдаушы» номинациясымен 

Уарес Эльхан,  Мерхат Тұраров пен Наргиз Амангелдиева, Сырбай Мәуленовтың туғанына 95 жыл толуына орай 

өткізілген  мәнерлеп  оқу  сайысында  5-сынып  оқушысы  Мархаббат  Зайдоллина  мен  9-сынып  оқушысы    Ұлжан 

Аяпбергенова  марапатталды. Шерхан Мұртазаның туғанына 85 жыл толуына орай ақын өмірінен бейнетаспалар 

көрсетілді. 

әлия БАЛДАХОВА

Қоныс ОЖББМ-нің  қоғамдық-гуманитарлық пәндер бірлестігінің жетекшісі

Казталов ауданы

Тіл жүйрік те кім жүйрік?

 

Елбасымыз  Нұрсұлтан  Әбішұлы  Назарбаев: 

«Ұлттық  тіл  –  қазақ  ұлтының  рухани,  мәдени  байлығын 

ұрпақтан-ұрпаққа жеткізуші құрал», - деген ойын оқи отырып, 

біз үшін  қазақ тілінің  жоғары мәнге ие құрал екенін айқын 

аңғарамыз.  Осы  орайда  туған  тілдің  қадірін  білу,  мақтан 

етуге тәрбиелеу мақсатында  мектебімізде «Тіл жүйрік те 

кім  жүйрік?»  атты  сайысы  ұйымдастырылды.  Аталмыш 

сайысқа 6-сынып оқушылары белсене қатысты. Оқушылар 

сайыс барысында халқымыздың мәдениеті мен тілі, салт-

дәстүрі бойынша дайындалған арнайы сұрақтарға ұтымды 

жауап бере білді.  «Ұшқыр ой, ұтымды жауап», деп аталатын 

сайыстың  соңғы  кезеңі  оқушылардың  ерекше  ықыласын 

оятты.  Бұл  бөлімде  оқушылар  «Туан  тілім  –  тірлігімнің 

айғағы», «Тәуелсіздік – баға жетпес байлығым», «Кітап оқу 

қаншалықты  маңызды?»,  «Доссыз  адам  тұссыз  тағаммен 

тең», - деген тақырып бойынша өз ойларын ортаға салды. 

Бұл сайыста оқушылар сайыс тапсырмаларымен шектеліп 

қана  қоймай,  ана  тіліміз  жайлы  сыр  шертер  аңыздар 

мен  жырлармен  кенінен  таныса  алды.  Сайыс  соңында 

мектебіміздегі  қазақ  тілі  мен  әдебиеті  пәнінің  мұғалімі 

Айымгүл Құбайдоллақызы сөз алып, сайыста оза шыққан 

сынып оқушыларын марапаттады. 

Бекзада КҰДАЙБЕРГЕНОВА 

№ 6 ЖОББМ-нің 

қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы

Тіл – ұлтымның жүрегі

22 қыркүйек Тілдер мерекесіне орай біздің сыныпта «Тіл – ұлтымның жүрегі» атты тәрбие 

сағаты оздырылды. Тәрбие сағаты 5 бөлімге бөлінді. 1 кезең «Мен тілімді жырлаймын». Бұл 

бөлімде  оқушылар    ақындар  өлеңін  жатқа  айтып, 

қазақ  тілінің  жанашырлары  ақын-жазушылардың,  би-

шешендердің  сөздеріне  тоқталып,  үзінділер  оқылды.  

Қазақ  халқының  полиглоттарымен  танысты.  «Тілі 

бөлек, тілегі бір». Қазақстанда тұратын тіл жанашыры 

Асылы  Осман,  айтыскер  ақын  Надежда  Лушникова, 

Сидней  олимпиядасының  күміс  жүлдегері  Ислам 

Байрамуков,  тележүргізушілер  Мая  Веронская, 

Оксана  Петерс,  Игорь  Сахардың  өміржолдарымен 

таныстық. Өз ана тіліміде еркін, сауатты, мәдениетті 

сөйлеу үшін білімді болуымыз қажет.  Қазіргі таңда өз 

ана тілімізбен қатар орыс және ағылшын тілін меңгеру 

заман талабы. 

 

Заңғар  жазушы  Ғ.Мүсірепов    «Ана  тілін 

ұмытқан адам өз халқының өткенінен де, болашағынан да қол үзеді дегендей осы шарадан көп 

нәрсені  көңілге түйіп, туған тілімізге деген сүйіспеншілігіміз еселеп арта түсті. Шара соңын ұлы 

дала баласы Төреғали Төреәлінің «Жаным Қазақ» өлеңімен аяқтадық.

Бекзат АМАНГЕЛДІ

42 «Ақниет» гимназиясы 4 «г»сыныпоқушысы

Орал қаласы