– 143, 146 - 148-сабақтар. Көбейту

Сабақтар алдыңғы сабақтарға ұқсас ұйымдастырылады. Алғашқы бекіту кезінде оқушыларға есептің шығарылуын жан-жақты түсіндірген жөн. Егер мұғалімнің оқушылардың көпшілігінің жазбаша есептеу алгоритмін меңгергеніне көзі жетсе, тапсырмаларды көбісін ауызша орындатып, артынан тексеру жүргізуі тиіс.

Бұл сабақтар мұғалімнің қалауына қарай оқулықтағы тапсырмалар негізінде жүргізіледі. Екі таңбалы және үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту және бөлудің жазбаша амалдарына және есептерді шығаруға ерекше көңіл аудару қажет.

Барлық тапсырмалар оқушыларға таныс болғандықтан, оларды өздігінен орындауға болады.

№8 (144-сабақ) логикалық тапсырманы орындау кезінде оқушылар кесте құрастырады және құрылған кесте негізінде тұжырымдар жасайды.

№8 (153-сабақ) логикалық тапсырманы орындау барысында оқушылар әр альбомда қанша сурет жинақталғанын пайымдаудан бастайды. Фотосуреттер санын қосып, екіге бөлеміз

(32 + 26): 2 = 29. Әр альбомда 29 фотосуреттен болуы тиіс. Яғни, бірінші альбомнан 3 суретті алып, екіншісіне саламыз. Әр альбомда 29 суреттен бар.

Қайталау сабақтарының бірінде бақылау жұмысын жүргізу керек. Оны талдау мұғалімге дұрыс меңгерілмеген тақырыпты анықтауға және білімдегі олқылықтарды жою жөнінде жеке жұмыс жүргізуге мүмкіндік береді.

Қорытынды қайталау сабақтары мұғалім тарапынан мұқият ойластырылады, өйткені оларды жалпы сынып дайындығын және жекелеген оқушылардың дайындық деңгейін есепке ала отырып құрастырған маңызды. Сабақты жүйелеу кезінде курстың барлық негізгі мәселелерінің үнемі қайталануын қамтамасыз ету керек. Әр сабақта қорытынды қайталау оқушылардың алған білім, білік, дағдыларын жетілдіруге бағытталған мәселелер, тапсырмаларды қамтуы тиіс. Оқулықта қамтылған үлгілік тапсырмалар мен сұрақтар мұғалімге оқушылардың оқу материалын меңгеру деңгейін анықтауға және қажет болған жағдайда түзету жұмысын жүргізуге көмектеседі. Әрбір қайталау сабағында оқушылар дайындығындағы кемшін тұстарды анықтау үшін қысқа мерзімді және мақсатты жұмыстар жүргізген абзал.

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   

- Мен мектепте сабақтамын. Мен қазір сабақ оқуды бастаймын. Менің зейінім артып келеді. Есте сақтау қабілетім мықты. Менің миым анық ойлайды. Жұмыс істеуге дайынмын.

Мұғалім оқушылардан 3-сыныпта не үйренгендерін еске түсіруді сұрайды.

- Осы оқу жылында математика сабақтарынан не үйренгілерің келеді?

- Олай болса былтырғы оқығандарың толың естеріңде ме тексеріп көрелік? Ол үшін бірнеше жаттығулар орындаймыз.

Ойын жаттығуы: «Санда неше бірлік (ондық) бар?»

Ойынның мақсаты: санның ондық құрамын анықтай білуге жаттықтыру.

Мұғалім екі таңбалы және үш таңбалы санды атайды, ал оқушылар карточканың көмегімен неше бірлік немесе ондық немесе жүздік екенін (мұғалім тапсырмасына қарай) көрсетеді.

Ойын жаттығуы: «Қандай сан жоқ?»

Мақсаты: сандар қатары туралы білімдерін бекіту; оқушылардың зейінін дамыту.

Тақтаға түсі, көлемі әртүрлі, әр бұрышқа шашыраңқы жазылған 220-дан 240-қа дейінгі сандары бар кесте іліпеді.

Ауызша есептеуге №1 тапсырма енгізіледі.

2. 
   Өткен тақырыппен жұмыс.
   

№ 5 (а) тапсырманы балалар тақтада түсіндіре отырып орындайды.

Мына тапсырманы түсіндіре отырып орындайды, пайымдау барысын айқындайды.

699 - 90 < 699-9 550+50 > 550+ 5

400 + 80 > 400 + 8 998 - 900 < 998 - 90

808-8> 808-80 665-60-5 = 665-65

№7 тапсырмамен жұмыс жүргізіледі.

Бұл тапсырма кім туралы? Есептің сұрағын оқыңдар? Бұл сұраққа бірден жауап беруге бола ма? Есептің сұрағына жауап беру үшін нені білу керек? Мұғалім тақтада есепті шығару жоспарын құрады:

1. 
   Театрға қанша бала бару керектігін білу.
   
2. 
   Бір автобуспен неше бала баратынын білу.
   

№8 логикалық тапсырманы көрнекі құралдың көмегімен орындауға болады.

№5 (ә) тапсырманы балалар өздігінен орындап, соңынан тексереді.

- Сабақтың мақсаты не болды? Сабақта тапсырмаларды орындай отырып, мақсатымызға жеттік деп айтуға бола ма? Сабақта не ұнады? Қай тансырма қиын болды? Ең жеңілі қайсысы болды? Сабақ барысындағы өз жұмысыңа баға бер.

1. Кестені толтыр.

Ең кіші үш таңбалы сан - ...

Ең үлкен екі таңбалы сан - ...

Ең үлкен үш таңбалы санның алдында тұратын сан- ...

900 санынан кейін тұратын сан - ...

597 және 601 сандары арасында тұрған сандар - ... .

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Тірек білім, білік, дағдыларын жетілдіру. Ауызша есептеуге кестелік
   

Бірдей екі кесте құрылады. Тақтаға екі оқушы шығады.

№1 тапсырма да ауызша есептеуге арналған. Математикалық диктант алудың пайдасы зор: 45 : 9, 24 : 4, 12 • 8, 42 : 6, 20 • 10, 500 : 100, 4 • 23, 72 : 9, 8 • 7, 8 • 8, 6 • 7, 420 : 7, 4 • 8, 9 • 90, 490 : 7.

3. 
   Бекіту.
   

4. 
   Өткен тақырыппен жұмыс.
   

№3 тапсырманы орындау алдында «иә-жоқ» математикалық диктанты түрінде аудан, көпбұрыштардың ауданы мен олардың өлшем бірліктері туралы түсініктерін қайталап алған жөн:

• Көпбұрыштың ауданы — бұл оның қабырғаларының ұзындықтарының қосындысы.

• Шаршының периметрін табу үшін оның қабырғаларын 4 есе арттыру керек.

• Аудан метрмен өлшенеді.

• Кілемнің ауданы 36 м². Кілемнің ұзындығы 9 м. Ені 3 м.

• Тік төртбұрыш пішінді жердің ұзындығы 10 м, ені 5 м. Осы жерді қоршау үшін 30 м дуал керек.

• Шаршының ауданын табу үшін қабырғасын өзіне көбейту керек.

•Тіктөртбұрыштың ені 2 см, ұзындығы 9 см. Тіктөртбұрыш тең екі бөлікке бөлінді. Әр үшбұрыштың ауданы 9 см².

5. Сабақты қорытыпдылау. Үйге тапсырма: №7 тапсырма.
159—160-сабақтар. Есептеудің жазбаша тәсілдері
Сабақтың мақсаты: жазбаша көбейту және бөлуді орындау дағдыларын жетілдіру.

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Тірек білім, білік, дағдыларын жетілдіру алдыңғы сабаққа ұқсас жүргізіледі. Ауызша есептеуге №1 , №7, №8 (159- сабақ) және №1, №5, №8 (160-сабақ) тапсырмалар берілген. Зейіндерін дамыту үшін төмендегідей диктант алынады:

• Қыс айларының санына наурыз айының рет санын қос.

• Бес сөзіндегі өріптердің санына адамның қолындағы шынашақтардың санын қос.

• Бала ұйықтауға кешкі сағат 9-да жатты. Ол тек үш сағаттан кейін ғана ұйықтады. Ол нешеде ұйықтады?

• Бейсенбінің аптадағы рет санын төрт мысықтың құйрықтарының санына көбейт.

• Жандарбек деген баланың есіміндегі әріптердің санын осы есімдегі буындардың санына бөл.

• Шаршы пішіндес үстелдің қабырғаларының санына дөңгелек үстелдің бұрыштарының санын қос.

3. Есептеудің жазбаша тәсілдерін бекіту үшін оқушылар №2 (1-баған, 159-сабақ) тапсырманы жан-жақты түсіндіреді, қалғанын өз беттерінше шығарады, содан кейін №5 (159-сабақ) тапсырманы орындайды. Келесі сабақта балалар №2, №3 (160- сабақ) амалдар бойынша өрнектерді есептейді. Оқулықтағы
есептерді шығарар алдында бірнеше тапсырманы ауызша орындауға болады.

• Әкесі 35 жаста, ал ұлы одан 7 жас кіші. Сонда ұлы неше жаста?

• 15 теңгеге бірдей 3 дәптер сатып алынды. Бір дәптер неше теңге тұрады?

• 4 көйлек тігу үшін 12 м мата керек. Бір көйлекке неше метр мата кетеді?

• Асханаға балалар жұптасып саппен барды. Барлығы – 16 адам. Санта неше жұп бала тұрды?

• 18 кәмпит балаларға үштен үлестірілді. Неше бала кәмнит алды?

№3 (159-сабақ) және №4 (160-сабақ) есептерді балалар өздігінен шығарады, ал №4 тапсырма (159-сабақ) мұғалімнің көмегімен орындалады.

4. Сабақты қорытындылау. Үй жұмысы: №6 (159-сабақ), №6, №7(160-сабақ).
161-сабақ. Шамалар
Сабақтың мақсаты: уақыт, ұзындық, аудан, масса өлшем бірліктері туралы білімдерін жетілдіру; шамалар бірліктері арасында арақатынасты қалыптастыру дағдыларын бекіту.

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Тірек білім, білік, дағдыларын жетілдіру. Ауызша сұрақтарға жауап беру:
   

• Ең кішісінен бастап, ұзындық өлшем бірліктерін ата.

• Ең үлкенінен бастап, масса бірліктерін ата.

• Ғасырдан бастап, уақыттың өлшем бірліктерін ата.

Ауызша есептеуге №1, №5, №8 тапсырмалар беріледі.

Өзін-өзі тексеруге таңдау диктантын жүргізуге болады.

Қатар бойынша жазу. 1-қатар - масса бірлігі, 2-қатар – уақыт бірлігі, 3-қатар - ұзындық бірлігі.

Миллиметр, сағат, килограмм, тонна, секунд, сантиметр, километр, тәулік, дециметр, центнер, метр, литр, грамм, минут.

3. 
   Бекіту.
   

№3 тапсырманы оқушылар мұғалімнің жетекшілігімен орындайды. Қиындық туған жағдайда мұғалім сағат үлгісі арқылы есептерді иллюстрациялау арқылы шығартады.

4. 
   Сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма: №4 (а).
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Тірек білім, білік, дағдыларын жетілдіру.
   

• Суретте қандай фигуралар көбейді?

• Қандай фигуралар азайды?

• Бірінші суретте неше фигура, екінші суретте ше?

• Екі суретте барлығы неше фигура?

• Суреттерде неше тіктөртбұрыш бар?

• Неше дөңгелек бар?

Перфокартамен жұмыс істелінеді:

1. 
   Сөйлемдердің қайсысы дұрыс?
   

1. 
   Тіктөртбұрыштың ауданы - бұл оның барлық қабырғаларының
   

2) Тіктөртбұрыштың периметрі - бұл ішіне сыятын аудан бірліктерінің саны.

1) 8 м; 2) 6 м; 3) 19 м.

№7 логикалық тапсырманы пайымдауды ағайынды әр баладағы бөшкенің санын анықтаудан бастайды. Барлығы -18 бөшке, демек әр балаға 6 бөшкеден тиюі керек. Содан соң таңдап алу арқылы анықтаймыз. 1-балаға 2 толы бөшке, 1 жартылай бос бөшке, 3 бос бөшке тиеді. 2-балаға да дәл осылай бөлінеді. 3-балаға 1 толы бөшке, 3 жартылай бос бөшке, 2 бос бешке тиеді.

№2 (162-сабақ, 163-сабақ) тапсырманы оқушылар мұғалімнің басшылығымен орындайды. Содан кейін №4 және №6 (162-сабақ) тапсырмалар орындалады.

№ 5 (1, 2-бағандар) (162-сабақ) тапсырманы оқушылар мұғалімнің басшылығымен орындайды. Өздік жұмыс ретінде №1, (162-сабақ), №3, №4, №5 (163-сабақ) тапсырмалар беріледі.

4. Сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма: №5 3-баған (162-сабақ) №7 (163-сабақ).