6-топ. Жеті санына байланысты ұлттық қандай ұғымдарды білесіңдер?
Қырытындылау: Балалардың сабаққа қатысуларын бағалаймын, үйге тапсырма беремін.
Математика (3-сынып) Сабақтың тақырыбы: Білімді тиянақтау. Екі амалмен және бір амалмен шығарылатын есептер. Кері есептің құпиясы. Теңдеуді шешу. Сабақтың мақсаты: Кері есептің құпиясы неде? Оны табудың жолдары. Теңдеуді шешудің жаңа әдісі. (Сызықтық теңдеуге дайындау)
Сабақтың көрнекілігі: Плакат, схема, суреттер.
Сабақта қолданылатын әдебиеттер: 1. Оқулық.
Математиканы оқыту әдістемесі. Т.Қ.Оспанов Алматы, «Атамұра», 1998
Математикадан дидактикалық ойындар және қызықты жаттығулар. Б.М.Қосанов т.б. Алматы. «Атамұра» 1998.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
«Шие теру » ойыны. «Ойлануға уақыт жоқ»
15 + 5 30 – 5 20 + 10
20 + 5 40 – 5 10 – 10
Шиенің артына жазылған өрнектің мәнін оқушы ойланбастан айту керек.
Үй жұмысын тексеру
№1 (114-бет)
Кері екі еғсеп құрастыру. Тексеру.
Жаңа сабақ
№2 (114-бет)
Есепті оқу. Талдау
Талдау-ауызша.
Есеп не туралы? (Тақия мен қолғап)
Тақия туралы не айтылады? (Тақия 60 теңге тұрады)
Қолғап туралы не айтады? (Қолғап 40 теңге арзан)
Неден? (Тақиядан)
Сұрақты айтамыз. (Тақия мен қолғап қанша тұрады?)
Схемаға (сызбаға) қараймыз.
60 тг 40 тг ?
Сызба кітапта сызылғандықтан сұрақты әр төртбұрыштың ішіндегі жазуға қоямыз.
Ауызша.
- «60 тг» нені білдіреді? (Тақияның бағасы)
- «40 тг арзан» нені білдіреді? (Қолғаптың 40 тг арзан екенін)
4-ші төртбұрыштағы сұрақ белгі нені білдіреді. (Тақия мен қолғап қанша тұрады?)
Осындай талдаудан кейін оқушылар есепті еш қиындықсыз шығарады.
Сәбидің тақиясы – 60 тг
Қолғабы - ? тг –40 тг арзан ? тг
Тақтамен жұмыс.
Шешуі: 60+(60-40) =80 (тг)
Жауабы: Қолғап пен тақия 80 тг тұрады.
№3 (115-бет) Кері есепті құрастыру. Сызбасы кітапта бар. 1-ші сызбамен талдау жүргізу арқылы оқушыларға есеп құрастырту.
Тақия-? 40 тг қымбат
Қолғап – 20 тг ? тг
«Есептің мәтінің құрастырғанда белгілі затты ұмытпауымыз керек» (оқушыға ескерту, сызбада тақия бірінші тұрса да, есепті қолғаптан бастап құрастырамыз)
Есептің мәтіні: «қолғап 20 тг тұрады, тақия 40 тг қымбат. Тақия мен қолғап қанша тенге тұрады?»
Шешуін оқушылар өздері шығарады. Кітаптағы сызбаны еш өзгеріссіз көшірту.
Тақия - 40 тг қымбат
Қолғап – 20 тг ? тг
Шешуі: (20+40)+20 =80 (тг)
Жауабы: Тақия 60тенге , тақия мен қолғап 80 тенге тұрады.
Кері есепке тиісті проблемалық сұрақтар.
1- Бұл неге кері есеп?
2- Кері есептің ерекшеліктері қандай?
3- Неге қолғап 30 тенге, 40 тенге болмайды?
4- 1-ші есептеде де, 2-ші есептеде де неге қолғап 20 тенге, тақия 60тенге боды?
Проблемалық сұрақтардың жауабы. Оқушыға сездірту.
«Бірінші есептің шартындағы мағлұмат екінші есептің сұрағы болып тұр»
«өзара кері есептерде шарты мен сұрағындағы деректер алмастырылады. Еш уақыта әр дерекке қатысты сан өзгертілмейді»
«Қолғап бірінщі есептің шешуінде «20 тенгеге» тең»
«Өзара кері есептірдің мазмұны, өмірден алынған іс-әрекет өзгертілмейді. Тек орындары ауыстырылады «артық», «кем», «арзан», «қымбат» терминдері мазмұнына сай қолданылады».
Кері есептің құпиясын оқушыға сездірту
6. «Кері есептің шарты, бірінші есептің сұрағы болады немесешеуі болады.» «Бір есептің үштен де артық кері есептірі болуы мүмкін.»
7. Кері есептің бұл құпия сын дәлелдеу үшін екінші кері есепті құрастырып шығарамыз. Кітаптағы сызбаны басшылыққа алып есептіқұрастырымыз.
? ?
20 тг 80 тг қымбат
Кері есептің оқушы құрастырған мәтіні: «қолғап 20 тенге тұрады. Тақия қолғаптан қанша тенге қымбат тұрады?»
Есептің берілгенін өзгшертіп жазуымызға болады, себебі есептің мәтінін құрастырдық, оқушыға түсінікті.
Тақтамен жұмыс.
Қолғап – 20 тг
Тақия - ? тг қымбат 80 тг
Шешуі: (80-20)-20=40
Жауабы: Тақия 40 тг қымбат.
Бұның да «кері есеп» екенін юәлелдеу үшін проблемалық сұрақтарды қою керек.
Салыстыру әдісімен өзара кері есептердің құпиясын ашу.
«Бірінші есептен айырмашылығы қандай?»
«Екіңнші есептен айырмашылығы қандай?»
«Жоғарғы екі есепке ұқсастығы неде?»
«Неге бұлар өзара кері есептер?»
Жауаптары:
«Бірінші есептен айырмашылығы шешуінде. Шешуі өзгеше болса, шарты да өзгеше болады»
«Есептердің мазмұны, сипаты, әр есептегі іс-әрекеттер ұқсас, бірдей»
Бір ғана іс-әрекеттің жанында бірнеше есеп құрастырылған. Қандай іс-әрекет? «Тақия мен қолғаптың бағасы», «Болды басқа ештеңе жоқ»
№4 (115- бет) Теңдеуді жаңа әдіспен шешуге үйрету.
Теңдеуді оқушыға оқыту.
«8 бен х-тің қосындысы 60-қа тең» 8+х=60. Теңдеуді шешудің жаңа әдістерін еске түсіреміз. «Теңдеудің екі бөлігінен бірдей санды азйтамыз».
Неге азайтамыз? (Себебі қосу амалы тұр)
Қандай санды азайтамыз? (8-ді)
Тақтамен жұмыс.
8+х=60. Қолмен 8-ді жауап тұрып, сол бөлігінде х қалатынын көрсетеміз.
х=60-8 жұмыс түсінікті
х=52 жұмыс түсінікті оқушылар өздері аяқтайды
8+52 = 60
Екінші теңдеуді оқушыға оқыту.
«х пен 8-дің айырмасы 52-ге тең»
х-8=52
Теңдеу қандай амалмен беріліп тұр? (Азайту амалымен)
Бұндай уақытта азайту амалынан қосу амалына көшеміз.
Қосу амалына көшу үшін, ойланамыз, «х» үлкен сан ба, кіші сан ба айырмадан? (Әрине, үлкен сан, оқушыда бұл ұғым қалыптасқан)
«х» дегеніміз – 52-ге қандайда бір санды қосқанда х шығады.(Ол санды теңдеуден іздестіреміз)
Тақтамен жұмыс.
х=52+8 түсінікті
х=60 түсінікті
60-8=52
Үшінші теңдеуді шешеміз, х-ке қандай да бір санды қосамыз, 60 шықсын, теңдеуден іздестіреміз.
Тақтамен жұмыс.
60-х=52
х+8=60 теңдеудің екі бөлігінен бірдей санды шегереміз.(қолымызбен жауып,х-тің қалғанын көрсету)
х=60-8 түсінікті
х=52 әрекет түсінікті
60-52=8
Өзіндік жұмыс.
9. №5 (115-бет)
10. №6 (116-бет)
Шығармашылық жұмыс.
11. №7 (117-бет)
Көпбұрыштың периметрін табу. Көпбұрыштың әр фигурасының периметрін табу.
Қорытынды.
12. «Екі амалды есепке екі амалды бірнеше есеп құрастыруға болады».
Бағалау
Достарыңызбен бөлісу: |
