28
Әлеуметтік – тұрмыстық бағдарлау сабақтары үшін оқушылар 2 топқа
бөлінеді. Түзету цикіліндегі пәндер бойынша бағалар қойылмайды. Баға
жетістіктерді сипаттау тұрғысында болады.
«Білімдегі олқылықтарды толықтыру бойынша міндетті жеке және
топтық түзету сабақтары» сабақта оқу бағдарламасын меңгеруде қиындық
кешетін оқушылар үшін ұйымдастырылады. Сабақтар оқу қиындықтары
ұқсатығы негізінде топтастырылған жеке немесе топтарда (2-4 оқушы)
өткізіледі. Бастауыш сыныптарда түзету жұмыстарына аптасына 4 сағат
беріледі. Сабақтарды сыныптың негізгі мұғалімі жүргізеді. Әр сабақтың
ұзақтығы 20-25 минут. Педагог аптасына 8 түзету сабақтарын өткізуі тиіс, олар
сыныптың сабақ кестесіне енгізілуі тиіс.
Педагогикалық диагностика негізінде педагог қандай оқушылар жеке
сабақтарды қажет ететінің, оқушылар білімдеріндегі олқылықтарды толықтыру
үшін қанша топты құрастыруды және олармен түзету жұмысын жүргізуді өз
бетінше анықтайды. Оқушыларды топастыру және олармен келешекке
арналған жұмыс жоспарын анықтау 1 тоқсан мерзімінде іске асырылады.
Тоқсан аяқталысымен педагог түзету жұмыстарының тиімділігін талдайды
және оқушыларды топастырып олармен келесі тоқсанға келешекке арналған
жұмыс жоспарын жасайды. Педагог қажетті құжаттарды құрастырып жүргізеді:
топтың тізімі бар түзету сабақтарына қатысуын тіркейтін журналды, топ пен
жеке сабақтардың келешекке арналған жұмыс жоспарын,топ пен жеке
сабақтардың жоспарларын. Түзету сбақтары жұмыстардың түрлі түрі мен
формаларын, заттық-тәжірибиелік және ойын әрекетінің қолдануымен
өткізіледі. Әр сабақ міндеттері, түзету нысанының – баланың біліктілігін
қалыптастыруын көрсетуімен баланың айқындалған сыртқы әрекеті арқылы
тұжырымдалады.Бір сабаққа 2-3 міндеттер беріледі. Оқушының қандайда бір
топта болу ұзақтығы өзіндік қиындық пен сыныппен бірге тапсырмаларды
орындай алу дайындығының түзету дәрежесімен
5-
10 сыныптарда оқушылар білімдеріндегі олқылықтарды толықтыру
бойынша жеке-топтық сабақтарға берілген сағаттар пән мұғалімдер арасында
бөлінеді.
Тілдік кемістіктері бар оқушылары үшін логопедпен жеке және топтық
сабақтар жүргізіледі. Топта оқушылармен психологиялық түзету жұмыстарын
психолог өткізеді. Ол психикалық дамуының тежелуi бар оқушыларда
коммуникативті біліктерін, эмоционалды қалпын реттеу дағдыларын
қалыптастыруға, жалпы белсенділікті арттыру бағытталған.
Факультатив сағаттарын балалардың әлеуеттенуіне мүмкіндік беретін (
«Тіл және қарым-қатынас мәдениеті», «Өмір сүру қауіпсіздігін қамтамасыз
ету», «Экономикаға кіріспе»), даму кемістіктерін жоюға бағытталған
(«Бейнелеу өнері», «Қолданбалы өнер», жүзу, ЛФК) курстарына немесе еңбекке
баулу бойынша қосымша сабақтарына берілгені дұрыс.
Психикалық дамуының тежелуi бар оқушыларды оқыту, оқытудың
бастапқы кезеңінде оқу міндеттерін жалпылама тәсілдемемен шешуді,
меңгерген білімдерін, біліктері мен дағдыларын тұрақты байқауды
29
қарастырмайтын, қолжетімді білім беру бағдарламасы (ондай болып танылатын
осы санаттағы оқушылар үшін арнайы және бейімделген бағдарламалар)
бойынша жүргізілу керек.танымдық әрекетінің жоғары даму деңгейі бар
оқушыларға есептелген білім беру бағдарламалары психикалық дамуының
тежелуi бар оқушыларға жарамсыз, өйткені жақын аймақта даму шегінен тыс
оқыту күрделірек танымдық әрекеттердің қалыптасу негізіне қолдана алуға
болмайтын, үздік-үздік, байланыссыз білімдердің жинақталуына әкеледі. Оқуға
және жалпы мектептік жағдайға жағымсыз көзқарас қалыптасуының алдын алу
мақсатында, өзіне қолжетімді әрекеттердің түрлерінде оқушының
табыстылығын қамтамасыз ету маңызды. Психикалық дамуының тежелуi бар
оқушылардың ерекшелігі туралы барлық педагогикалық ұжымды хабардар ету
міндетті болып табылады, өйткені білімдердің бұл түрлері жаппай мектеп
педагогтерінде қарапайым сипатта болады: мұғалімдер тәртіптің бұзылуын
тәрбиеінің кемшілігі, ал білімдеріндегі олқылықтар мен мектептік
қиындықтарды педагогикалық салақтық деп біледі.
Оқушылардың әлеуметтену мәнмәтінінде түзете – дамыту жұмысы
психикалық дамуының тежелуi бар оқушыларды оқыту процесінен толық өтуі
керек. Бұл санаттағы оқушылардың әлеуметтік бейімделеу мәселелері
оқушылардың деке қызығушылықтары мен мүмкіндіктерін ескере отырып,
әлеуметтік рөлдер мен мәдени нормалардың меңгеру мақсатында олардың
қолжетімді тұрмыстық, жеке және қоғамдық маңызды әрекеттері арқылы
шешіледі. Қарым-қатынас тәжірибиесінде оқушылар нақты мысалдарда
қоғамның мәдени және әлеуметтік тәжірибесін меңгеру керек. Психикалық
дамуының тежелуi бар оқушылардың қалыпты дамып келе жатқан
құрдастарымен және білім алуда ерекше қажеттіліктері бар басқа санаттағы
балалармен бірге ортақ әрекетті ұйымдыстыруға маңызды мән беріледі.
Бақылау – диагностикалық шараларды әзірлеп, ұйымдастыруда келесі
талаптар сақталу керек: жүйелілік, дұрыс қабылдау, объективтілік, жеке тәсіл,
вариативтілік, жан-жақтылық, психикалық дамуының тежелуi бар (ПДТ)
оқушыларды оқыту ерекшелігін ескеру.
Білім беру және түзету жұмыстараның нәтижелерін сипаттауда білім
берудің екі компонентінің өзара қарым-қатынасының көрсететін тұтастық
мінездеме ұстанымы қолданылуы керек. Оқушының білімдері осы білім беру
кезеңінде күтілетін біліктеріне сәйкес, жетістіктері олардың іс жүзіндегі
әрекеттерде өзін-өзі көрсете алу деңгейі мен мүмкіндіктері тұрғысынан
бағалануы керек, белсенділік дәрежесі, оларды қолдану қызығушылығы,
қайсібір әрекеттердің дербестігі ескерілуі керек.
Меңгерілуі бастауыш мектеп курсының оқу нәтижесіннің талабына
жататын білімдер, біліктер мен дағдыларын қорытынды тексеру процесінде
оқушылар жалпы білім беретін оқушылар үшін әзірленген тапсырмалады
орындайды. Бұл жерде түзету жұмысының нәтижелігін, сонымен қатар тек оқу
жетістіктерінде ғана емес, мектеп нормаларын меңгеруде, ересектермен
құрдастарымен табысты қарым-қатынастарда байқалатын мектептік бейімделу
сапасын бағалауға мүмкіндік беретін арнайы әзірленген тапсырмаларды
