5. Разрядтық бірліктермен санау (1, 10, 100), сан топтарымен санау (2, 5, 20, 50, 200,
250, 500).
6. 1-ден 1000-ға дейінгі сандар қатарын бекіту.
7. Амалдарды орындауды үйрену кезіндегі сандар нумерациясын бекіту.
1000 көлеміндегі сандар нумерациясын үйрету кезінде кеңінен қолданылатын
көрнекіліктердің түрлеріне 1ондықтармен, жүздіктермен буылған 1000 таяқша, 100 торға
бөлінген 10 шаршы, толық жүздік сандардың кестесі, санау сеткасы, метрлік жүйелердің
кестесі, 10 м-лік немесе 100 см-лік өлшеу лентасы, теңгелер.
Толық жүздіктердің (ауызша және жазбаша) нумерациясы
1000 көлеміндегі сандар нумерацясымен таныстыру жұмысы мынадай
тақырыптарды қайталаудан басталады. Олар:
1) 10 – ға дейін бірліктермен санау;
2) 10 бірлікті ондықтармен ауыстыру;
3) 100-ге дейін ондықтармен санау;
4) 10 ондықты бір жүздікпен ауыстыру;
Мысалдар арқылы санау, есептеу жұмысынан кейін мынадай кестені құрастыруға
болады.
1
2
3
4
9
10
20
30
40
90
100
200
300
400
900
1000
Кейбір балаларға еденге шаршының сызбасын бормен сызып, оны бірдей он торға бөлу
арқылы жұмыс жасатуға да болады.
Нәтижесінде 1000 — бұл 10 жүздік, 1000 — бұл 100 ондық; 1000 — бұл 1000 бірлік деген
ереже шығады.Жүздіктер, ондықтар, бірліктерден тұратын толық үштаңбалы сандарды алу,
жазу.
Жұмыстың бұл кезеңінде әр оқушы практикалық түрде ондықтарға, жүздіктерге
бөліп буады. Алынған сандарды арифметикалық жәшіктен, абақтан алып көрсетеді.
Үш таңбалы сандарды жазуға үйрену кезінде ноль кездесетін сандарды жазуда
қиындықтар туындайды. Абақтан немесе арифметикалық жәшіктен таблицаларды
алып, қажетті сандарды жазуды үйренеді.
Жүздіктер мен ондықтардан, жүздіктер мен бірліктерден тұратын үш таңбалы
сандарды алу, оларды жазу.
1 жүздік таяқшаны алып, 30 санын қасына қоямыз да, қандай сан шыққанын оқимыз. 130.
Абақтан, арифметикалық жәшіктен [400||50|, 2О0||3|. Таблицаларды алып шыққан
сандарды оқуға, жазуға үйретеміз.
— Үш таңбалы сандарды салыстыру жұмысы кезінде разрядтық сеткаға сандарды
жазып, салыстыруда жұмыстың барысы жеңілдейді.
Жүз. Онд. Бірл.
2
3
3
6
6
«Нумерация» тақырыбы метрлік өлшемдер жүйесіндегі тақырыптармен тығыз
байланысты. «Нумерация» тақырыбы сонымен қатар, арифметикалық амалдардың
Жүз. Онд. Бірл
.
2
3
7
7
5
5
Жүз. Онд. Бірл.
1
1
2
2
5
8
барлығымен жұмыс жасау мазмұнымен байланысты. 300+100=400, 500-200=300,
200x2=400, 400:4=100.
Натурал сандар қатарын үйретуде мынадай мысалдарды орындатуға болады: 432 +
1=433, 538-1=537, 599+1=600, 400-1=399.
1000 көлеміндегі сандармен арифметикалық орындауды үйрету жұмысының
әдістемесі
1000 көлеміндегі сандармен арифметикалық амалдарды орындау барысында жазбаша
еесептеуге үйрету жұмысы жүргізіледі. 1000 көлеміндегі сандарды қосу мен азайту
кезінде жұмысты келесідегідей кезеңдерге бөлуге болады:
1 . Р а з р я д т а н а т т а м а й қ о с у м е н а з а й т у ( а у ы з ш а ) .
2. Мынадай сәйкестікпен толық жүздіктерді қосу мен азайту. -
а) 300+5
5+300
3. Толық
жүздіктерді, толық жүздіктер мне толық
ондықтарды қосу
мен азайту:
в) 430+200
630-200
«120=100+20,
430+100=530,
530+20=550
түріндегі сандарды қосу мен азайту.
4. үш таңбалы сандарды бір таңбалы, екі таңбалы сандармен қосу және азайту:
а) 540+5 545-5 б) 545+40 в) 350+23 373-23
543+2 545-2
585-40
356+23 379-23
г) 350+123 673-123 356+123 679-123
мысалы:
350+123
673-123
Үш таңбалы сандармен арифметикалық амалдарды орындау барасында
мысалдарды орындау, оларды тексеруге үйрету жұмысы былайша құрылады:
30+5, 300+40, 300+45, 300+140, 300+145, 300+105.
305-5, 340-40, 345-45, 340-300, 345-300, 345-200.
II. Разрядтан аттап қосу мен азайтуды үйрету әдістемесі
Жұмыстың бұл түрі өте күрделі болғандықтан, бағандап қосу мен азайту жұмысын
орындауға үйретеміз.
Мысалы: 1) разрядтан аттап орындау екі рет қайталанады;
2) ноль бір разрядта ғана кездеседі;
1000 көлеміндегі сандарды көбейту мен бөлу
1001
1002 Көлеміндегі сандарды көбейту мен бөлуге үйрету әдістемесінің реттілігі:
1. Толық жүздіктерді көбейту мен бөлу.
30х3= 90
300х3=900 8:4= 2
80:4= 20
2. Үш таңбалы сандарды разрядтан аттамай бір таңбалы сандарға көбейту мен бөлу.
122х3; 488/2; 400x2=800, 800:2=400
3.Толық ондықтарды, жүздіктерді бір таңбалы сандаға көбейту мен бөлу: 60-3, 180:3.
120х3, 480:4.
4. Үш таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту мен бөлу: 123-3= ?
б) 300+ 40
40+300
б) 450 - 20
550-120
а) 430+20
430+120
123=100+20+3 100х3 = 300 20х3= 60 3х3=99 300+60+9=369
1) 123-3=369
486:2 = ?
486=400+80+6 400:2=200 80:2= 40 6:2=3
4. 10-ға, 100-ге көбейту мен бөлу.
1 0 х 3
3 х 1 0
80: 10
100х 8
8х100
800:100
25х100
10х 25
250: 10
10-3=10+10+10=30
10-3=30
10-5=10+10+10+10+10=50 10.5=50
510-ға, 100-ге бөлу.
I I . 1000 көлеміндегі сандарды жазбаша көбейту мен бөлу.
Көбейтуге үйрету әдістемесінің реттілігі:
1. Екі таңбалы санға разрядтан аттап көбейту (27x3, 74x2).
2. Екі таңалы санға разрядтан аттап көбейту (бірліктер мен ондықтар разрядында).
3. Үш
таңбалы
санды
бір
таңбалы
саға
разрядтан
аттап
(127x3,
154x2).
4. Үш таңбалы санға разрядтан аттап көбейту (бірлік пен ондық разрядта) (175x3).
5. Нольдің кезедесітн ерекше жағдайларындағы көбейту (280x3, 208x3).
6. Екі таңбалы сандарды толық ондықтарға көбейту (27x20). . 20=2x10, 27.20=27 -
2.10=54.10=540
Бөлуді үйрету әдістемесінің реттілігі
1) Жүздіктерді, ондықтарды, бірліктерді қалдықсыз бөлу (369:3);
2) (372:3)жағдайлардағы бөлу;
3) (570:3)жағдайлардағы бөлу;
4) (153:3)жағдайлардағы бөлу;
5) (720:3, 812: 4, 820:4)ерекше жағдайлардағы бөлу;
6) Толық ондықтарға бөлу.
Дәріс мазмұны бойынша сұрақтар мен тапсырмалар
1. «Көп таңбалы сандардың нумерациясын игерту жұмысының қиындығы»
тақырыбында хабарлама дайындаңыз.
2. Мыңдықтар нумерациясын игерту жұмысының реттілігін көрсетіңіз.
3. «Толық жүздіктер нумерациясы», «Үш таңбалы сандардың ауызша нумерациясы»,
«Үш таңбалы сандардың жазбаша нумерациясы» тақырптарына сабақтың фрагментін
құрастырыңыз.
4. Көбейту
мен бөлу амалының игерілу қиындығына қарай реттілігін
құрастырыңыз.
5. 814—208, 346—149 түріндегі мысалдарды орындауда балаларда қандай
қиындықтар кездеседі? Неліктен?
6. Жазбаша көбейту мен бөлуді үйрету жұмысының реттілігін құрастырыңыз.
Әдебиеттер:
1.Перова Н.М. Методика преподавания математикти во вспомогательной школе.
М., 2001 г.
2.Эк В.В. Обучение математике в младших классах вспомогательной школы.
Просвещение М., 1990.
3.Программы специальной школы 1-2-го вида. Алматы 2002.
4.Программы по математике для коррекционных школ 7-го, 8-го вида. Алматы.,
2002 г.
5.Стабильные учебники математики для вспомогательной школы.
Достарыңызбен бөлісу: |
