«Театрлік хореографиялық өнер және кітапханатану» кафедрасы

Мақсаттар белгілеу

Жауапкершілік бекіту

Тақырыптарды талдау және жазу

Жарнама құралдарын таңдау

Жарнамалық хабарландыруды дайындау

Жарнаманың уақытын таңдау

Бірлескен іс – қимылдарды талдау

Жетістікті немесе сәтсіздікті пайымдау

Жарнамалық бюджетті анықтау

Жарнама қызметінің жоспары көптеген факторларды нақтылы талдау және көптеген балама нұсқаларды бағалау негізінде жасалады. Ең басында мақсатын айқындайды және мақсат, міндеттерінің мынадай тізбені бетке ұстағаны жөн. Мысалыға: кітапхана мақсаттары, маркетинг мақсаттары – ол жарнама қызметінің мақсаты және міндеттері. Бұдан соң өнімнің өміршеңдік циклінің әр түрлі кезеңіне сәйкес жарнама түрлері қабылданады.

Жарнама мақсаттары сұраныспен кітапхананың бейнесімен байланысты болып жіктелелі. Әдетте бұл екеуі топтастырыла қамтылады және оларға жету жарнама жоспарының басынан – аяғына дейін көзден таса қалмайды.

Бұл кезеңнің мақсаты жарнамамен айналысып, оны іске асыратын қызметін тағайындау және оған жауапкершілік арту. Кітапханалардың өз бөлімшелерін немесе сырттан жарнамалық агенттікті пайдалану мүмкіндігі бар. Жарнамалық агентіктердің қызметтері әр түрлі. Кітапхана мен жарнама жоспарын, тақырып және каналдар таңдау, хабарландыру дайындау және басқа бағыттар бойынша бірлесе жұмыс істей білу. Ірі агенттіктер нарықты зерттеп, өнімді жобалап, жоспарлау, пайдаланушыларды зерттеп - білу (жасы, жынысы, ақпаратты білу), қауымдастықтармен байланыс және басқа да қызметтер, сайып келгенде қызметтер кешенін ұсынады.

Көптеген жарнамалық агенттіктердің алатын комиссиондық ақысы жарнамалық шығынның 15% - нен аспайды.

Тақырыптарды талдау және жазу

Жарнама тақырыбы жалпы кітапханаға ортақ тауар мен қызметтерге және тұтынушыларға бөлінеді. Тауар мен қызметке бағытталған тақырыптар пайдаланушыларға және олардың сын-сипаттарына баса назар аудару керек. Пайдаланушыларға бағытталған тақырыптар алдымен тауар мен қызметтің пайдаланушыға пайдалылығын баяндауға тиіс.

Қазіргі таңда жарнама құралдарына кеңінен таңдау жасауға мүмкіндік бар. Бұл жерде төмендегідей факторларды ескеру қажет: а) құны (шығын); б) пайдасыз аудиторияның барлығы; в) қамту ауқымы; г) жиілігі; д) шығарудың тұрақтылығы; е) ықпалының деңгейі; ж) толтырылымы және көрсерудің мерзімі:

Жарнаманың құнын екі тұрғыдан бағалайды: біріншіден құралдар бойынша жалпы шығын, екіншеден бір оқырманға немесе көрерменге шыққан шығын. Газетпен салыстырғанда журналдың қолдан қолға өтуі өте жоғары екен. Әртүрлі құралдарды қолдану жиілігі де әртүрлі. Газет, радио, теледидарда жиілік өте жоғары, себебі бұларда жарнамалық хабарлар күнде шығуы мүмкін және жарнама стратегиясын оңай өзгертуге болады.

Шығарудың тұрақтылығы жарнамалық хабарлардың қандай жиілікпен көзге түсетінін және қай уақытта олардың есте қалатынын сипаттайды. Көптеген адамдар сыртқы жарнамаларды, жолдағы хабарландыруды көргіш келеді. Ал журналдар болса пайдаланушылар үйінде көп сақталады.

Ақпарат құралдарына жарнаманы шығаруға қажетті кезең ол газеттерде өте аз, ал журналдарда көбірек, телефондық анықтамаларда да өте көп болады. Кітапхана өзінің жарнамалық науқанын алты ай немесе бұданда көп және қате басылулардан сақтану керек.

Жарнамалық хабарландыруды дайындау

Бұл кезең негізінен төрт шешіммен байланысты. Алдымен хабарландырудың мазмұны айқындалу керек, екіншіден әрбір хабарландырудың және бастамасы өте қызғылықты болуы жөн, үшіншіден мазмұны туралы шешім, түсі және бейнелеу таңдауды қамтиды, ең соңында жұмыс кестесі анықталуы керек. Мәтін мен бейнелеуді дайындауға керек уақытты ескеру ауадай қажет . Хабарландырудың көрсету бағдарламасындағы немесе басылымдағы орны өте маңызды.

Жарнаманың шығатын уақытын анықтау, негізіне екі шешімді талап етеді. Осы хабарландыру неше рет көрсетіледі және жылдың қай мезгілінде. Бірінші шешімде кітапхана мағлұматтылық пен түсінуді аудиторияның түршігуімен салыстыруы керек, өйткені жарнаманы қысқа уақыт аралығында жиі берсе, аудитория тітіркеніп, жиреніп, түршігеді екен.

Ұзақ ұақыт аралығында бөлшектелінген жарнама кітапхана және оның өнімі туралы мағлұматты қалыптастырып сақтайды, өткізуді тұрақтандырады. Шоғырландырылған жарнама қысылтаяң кезеңдерде қолданылады, аз уақыт өткізуді, пайдаланушылардың белсенділігін көтереді.

Бірлескен іс – қимылдарды талдау

Бұл кезеңнің мақсаты өткізу арнасының жарнамалық шығындарын азайту. Бұл жағдайда өткізу арнасының қатысушылары жарнаманың әртүрлі шығындарын өзара бөліседі. Мысалы: үш, төрт кітапхана бірігіп жарнаманың құнын төлейді.

Жарнаманың жетістігі немесе сәтсіздігі кітапханаға келісілген салалардағы мақсатына жету деңгейіне тигізген көмегімен анықталады. Мысалы: нақтылы екі мақсатқа (өткізуді көбейту және пайдаланушыларда өнім жөнінде түсінік тудыру) жету деңгейі әртүрлі анықталуы керек.

Кітапханада жарнама нәтижелілігін анықтағанда қолданылатын негізгі принциптерді көрсете кетейік.

1. 
   Талданып отырған жарнаманың мақсаттарымен ғана байланысты деректер пайдаланылады.
   
2. 
   Талдау жасамай тұрып нәтижелердің қалай қолданылатынын келісіп алу.
   
3. 
   Өлшеудің әдістерін топтастыра қолдану.
   
4. 
   Тексеру жүйесі тұтынушылардың шешіміне, әсіресе, ынталандыру, мазмұнының көрнектілігі және тауарды қабылдауларына негізделеді.
   
5. 
   Қайталама жарнаманы қолдануды ескерту.
   
6. 
   Балама жарнамаларды салыстырғанда, олардың қайсылары бір деңгейде қолдау талап етеді.
   
7. 
   Алдын ала ынталылықтан және қарсылықтан сақтану.
   
8. 
   Таңдаудың принциптерін айқын анықтап алу.
   
9. 
   Жақсы тексеру бағалы, түп – тура және оны бірдей нәтижемен қайталауға болады.
   

Жарнамалық қызметті жоспарлаудағы ең күрделісі жарнамалық қаржыларды анықтау. Жарнамалық қаржыларды анықтаудың бірнеше әдістері бар:

• 
  Бекітілген процент әдісі - өткен жылғы немесе болашақ тауар айналымынан белгілі бір процент бөлу.
  
• 
  Бәсекелеске теңдесу әдісі – жарнамаға шығаратын қаржы нарықта сізбен теңдес үлгісі бар бәсекелестің қаржысына тең болуы керек.
  
• 
  «Мақсат – міндет» әдісі жарнаманың қаржысы орындалуға тиісті жұмыстың ғана функциясы деген тұжырымға негізделген.
  

1. 
   Кітапхана қандай мақсаттар қойған және олардың әрқайсысына жету қанша шығын талап етеді?
   
2. 
   Әрбір мақсатқа жету үшін жарнама қандай міндеттерді іске асырады?
   
3. 
   Міндеттерді орындау үшін қандай шығын талап етеді?
   
4. 
   Шығындар түсетін пайдадан аз ба?
   

Әрине, әрбір әдістің өзіне тән кемшіліктері бар. Сайып келгенде, ең қолайлы жарнамалық бюджет жасау өте қиын, тіпті мүмкінде емес.

Бүгінгі таңда жарнама өткізу нарығы үшін бәсекелестермен күрестің, сұраныс қалыптастырудың қаруына айналған. Осы міндеттерді маркетингтің бірегей стратегиясы ауқымында орындай отыра жарнама тауарлар, идеялар, қызметтер жөнінде ақпарат береді, жарнама нысанын қосымша тұтыну сапасымен толықтырады, нарықтағы тауарларды жіктейді, пайдаланушыны қимыл жасауға итермелейді, оны енжарлықтан тазартып, ықтимал сатып алушыға айналдырады. [43]

Жарнамасыз тауарлардың кең нарықтарын қалыптастыруға, ықтимал қажеттіліктерді сұранымға айналдыруға болмайды. Коммерциялық жарнаманың алып машинасы пайдаланушыны қалыптастыруға, оған қысым жасап, керекті сенім тәрбиелеуге арналған. Жарнаманың мақсаты сатып алуға деген құмарлықты қыздырып, ықтимал пайдаланушыны несиені пайдалануға, қосымша шығындарға итермелейді. 1933 жылы Ф.Рузвельт жарнаманы «Өмірлік маңызды экономикалық және әлеуметтік күш» деп атағанды. Және ол былай деген: «Егер маған қайтадан өмір бастатса, мен жарнама бизнесін басқа қандайынан да болмасын, артық қалаған болар едім».

Қазіргі дәуірде жарнама маркетингтің бір элементі ретінде түсіндіріледі. Маркетинг жүйесінде оның мақсатқа бағытталуы артады, кітапхананың жалпы маркетинг жоспарымен байланысы тығыздана түсіп және ол маркетинг жоспарының құрамды бөлігі ретінде жалғасады.
Дәріс№20

Тақырып: Кітапханалық – ақпараттық маркетингтің бағалық саясаты Дәрістің мазмұны: Қазақстан кітапханаларының нақты бәсекелестік ақпарат ортасы

Қазіргі кітапхана мекемесінің микроэкономикалық модельі

Сұранысқа негізделген баға саясаты

Қазақстан кітапханаларының нақты бәсекелестік ақпарат ортасын құрайтын, әріптестермен өзара тиімді байланысты дамытатын шаруашылықтың экономикалық әдістеріне өту жағдайы, келушілерге нормативтен тыс ақылы кітапхана-ақпараггық және сервистік қызмет көрсету, спектрін кеңейту кітапхана мекемесі қызметін басқарудың маңызды аспектісінің бірі ретінде ұсынылатын қосымша қызметтерге баға қою болып табылады.

Маркетингтік қызмет мамандары және кітапхана басшылары баға саясатын анықтағанда бағаның екі бірегей рөлін ескеру маңызды. Бір жағынан, қорытындыға өсер ете отырып, кітапхана және келушілер арасыңда қатынасты реттеуші болса, екінші жағынан, қызмет көрсетудің шаруашылық сипат формасын қамтамасыз ете отырып, профиладі қызметтің бюджеттен тыс бағытын одан арі іске асыруға мүмкіндік береді.

Кітапхана — ақпараттық мекеме ұзақ уақыт іс жүзінде баға белгілеу мәселелерімен айналыспаған, себебі қызмет көрсетудің ақылы формасының шағын тізіміне нақты кітапхананың спецификасы көрсетілмей бағаны орталық мемлекеттік және ведомстволық органдар анықтады.

Қазіргі кітапхана мекемесінің микроэкономикалық модельді даму жағдайында өзін-өзі қаржыландырудың баға белгілеу мәселесі стратегиялық және тактикалық бағдарламаларды өңдеуде бастылардың біріне айналуда.

Айта кететін нәрсе, кітапхана-ақпараттық қызметін қосымша (нормативтен тыс) қорытынды өнімдеріне баға белгілеу қалыптастыру процесі болып табылады. Ол қазіргі жағдайда кітапхана ақпаратгық мекемені басқару мен қаржы жұмысын жоспарлаудың ажырамас бөлігі болып табылады. Кітапханада ғылыми негізделген баға саясатын іске асыруға «баға маркетингі» біріккен терминдердің әдістер комплексі мүмкіндік береді.

Баға маркетингі баға қоюды бейімделген басқарудың тұтастай арнайы жүйесі ретінде ресурстық қоры, ағымдағы сәт міндеттері және келушілер үшін пайдалық дәрежесі әрі басқа да жайларға байланысты ақылы кітапханалық-ақпаратгық қызметтерге баға тағайындауға мүмкіндік береді.

Кітапхананың баға саясатындағы үш әр түрлі мақсатты басымдықтарды ерекшелеуге болады:

- іске асыруды барынша қамтамасыз ету;

- ағымдағы табысты максимизациялау;

- өз тұрғысынан орнығу және профильді рынокта бекіну. Маркетологтар мен кітапхана басшылары баға саясатын жасағаңда ақылы қызметке тағайыңдалатын баға мекеме шеккен шығынның орнын жауып, табыс әкелуі керек, бірақ ол төмен болуы шарт, себебі потенциалды оқырмандарды тарту мен басқа кітапханалар мен ақпарат органдарымен бәсекелесе алатын болуы тиіс.

Нақты кітапхананың баға стратегиясын жасағанда ақылы кітапхана ақпаратгық қызметінің оңтайлы рыноктық бағасын, нормадан тыс қызметтер мен қосымша сервистік қызмет көрсетудің қалыптастыру тәртібі және теңестірілген тактика жағдайлық-вариативтік әдісін соңыра таңдау мақсатында баға тағайындаудың жалпы тұрғысы мен принциптерін негіздейді.

Профильді баға маркетингінің шығу нүктесі арқылы кітапхана ұсынатын қызметтің өзіндік бағасы мен оқырмандардың жетекші тобының көлем мүмкіңдігін анықтау болып табылады Осы мәліметтерді салыстыру негізінде жалпы деңгейін (жоғары-орта-төмен) және рыноктық бағаның мүмкіндік диапазоны анықталады. Баға бұл жағдайда шығын, сұраныс және бәсекелестікті ескере отырып, реттеуші әрі маркетинг құралы ретінде болады.

Сұранысқа негізделген баға саясатында бірінші дәрежелі маңызға ие болатын келушілердің потенциалды тұтыным сұраныстарын зерттеу әрі кітапханалық-ақпараттық қызметтері мен өнімдерінің тұтынымдылық (коммуникативті, білім беру мәдени-рухани және т.б.) кітапханалық-ақпараттық қызметтері мен көрмелері. Сол факторларды талдау негізінде профильді мақсатты рынокқа оңтайлы баға тағайындалады.

Бұл ең алдымен оқырмандар рыногына бағдарланған. Нақты кітапханалық-ақпараттық өнімі мен мақсатты белгілі топтар, олардың өкілдерімен баға туралы өзара байланыс орнату қажет. Бірақ мұнда сұраныстың классикалық заңды ережелерін және жұмсақ бағаны басшылыққа алу қажет.

Сұраныс заңына сәйкес тұтынушылар бағасы төмен өнімді қымбатынан гөрі көп алады. Өз кезегінде баға жұмсақтығы баға өзгерісіне тұтынушылардың сезгіштігінен сипат беріп, тапсырыс берген қызмет көлемінен көрінеді.

Теориялық негізделген жөне көп қайтара іс жүзінде дәлелденген нәрсе — ол сәйкес сұраныстың болуы екі межеге негізделеді:

- ауыстыру мүмкіңцігі;

- тұтыну маңыздылығы.
Дәріс№21

Тақырып: Кітапханалық – ақпараттық маркетингтің бағалық саясаты

Дәріс мазмұны:

баға тағайындау мәселесі

баға түрлері

Көбірек оқырмандарға қол жеткізуді мақсат етіп қойғанкітапхана, өзінің ерекшелік қасиеттеріне баса назар аудару керек. Бұл өткізуді ұлғайтуға, жоғары бағамен сатуға мүмкіндік береді.

Осы аталғандардан бөлек баға тағайындау мәселесінде де бірқатар тұрғыдан келуге болады, оны отандық кітапхана ақпараттық мекемелерінде баға маркетингін, тактикасын іске асыру және стратегиясын өндеуде аз ескеру қажет.

Ең алдымен айтатын нәрсе, баға жоспарын оңтайлы қою және кітапханада баға саясатын тиімді іске асыру үшін сол салалы рыноктағы бар қызметтер (стандарттық) немесе жаңа (ориганалды) кітапхана-ақпарат өнімдеріне баға анықтауды шектеу принципінің маңызы өте үлкен.

Бірінші жағдайда кітапхана-ақпараттық қызметтер мен өнімдердің белгілі түрлері бұрыннан профильді рынокта ұсынылып және олардың номенклатурасы байқалған болса, кітапхана мекемелері баға белгілеу тәжірибесінде мынадай жалпы қабылданған жағдайларды қолдануы мүмкін:

1.Тайғақ (құлдыраушы) баға, сұраныс және ұсыныс арақатынасы негізінде бекітіледі, олардың тепе-теңдігіне байланысты және профильді рыноктың толуына байланысты жаңа оқырмандарды тарту үшін біртіндеп төмендейді.

2.Ұзақ мерзімдік баға, тұрақты белгіленген, алдын ала сандық көлемі көрсетілген, ұзақ уақыт бойында жағдай өзгерісіне ұшырамайтын.

3. Рынок сегментінің жекелеген тұтыным бағасы, тұтынушылардың нақты тобына бағдарланған, тұтынушылар категориясына байланысты сол өнім немесе қызметті дифференциалды бекітетін.

4. Жұмсақ баға — сала рыногының ағымдағы коныонктурасына бағдарланған және өз көлемімен жағдай өзгерісіне шұғыл жауап беретін; сәйкес қызметтерді шұғыл жылжытуға мүмкіндік беріп, бәсекелестік ортаға тиімді әсер етеді.

5. Басымдық баға — басымдықты сақтау мақсатында қызмет қорытынды өніміне әдейі бағаны төмендету, рынокта үстемдік орнату және бәсекелестер кіруін бөгеу үшін.

6. Өндірістен алынған (қызмет, өнім) бағасы, оған тұтынуды қажетсінетін шектеулі топты ескеру.

7. Салалық рынок деңгейіңде қабылданғаннан төмен баға қою; кітапхана жұмысының сәйкес өнімі мен қызметіне тұтынушылар назарын аударуға көзделген; өз қорытынды өнімдерін жарнамалаушы ретінде; көбінесе қызметтер комплексі немесе өнімдер комплектіне қойылады.

8. Келісім бағалар — тұтынушы бірқатар келісілген шарттарды орындаған жағдайда базалық құнына қарағанда біршама жеңілдіктер қарастыру (мысалы, белгілі көлемдегі қызметтерді алу, қызмет көрсетуге ұзақ мерзімді келісімдер жасау, оңтайлы төлем формаларын пайдалану, т.б.).

Кітапхана-ақпараттық рыногында жаңа дәстүрден тыс интеллектуальды өнімдер мен профильді қызметтерді ұсына отырып, кітапхана мекемелері баға саясатын қалыптастыруда осы ерекшеліктерді ескеретін басқа принциптерді қолданғаны жөн:

- Уақытша бағаны көтеру нақты түұтынушылар мен олардың қаржы мүмкіндіктеріне бағдарланған рыноктағы жағдай монополиясы (рыноктағы қаржы қаймағын алу секілді); белгілі кітапхана-ақпарат қызметіне тұтынушылардың аса мол саны жағынан ағымдағы жоғары деңгейлі сұраныс туындаған жағдайда.

- Өнімді рынокқа ендіру бағасы жалпы деңгейден әдейі төмен, себебі негізгі ұстанатым мақсат - бір сәттік пайда емес, сәйкес рынокқа ену, бекіну, сол қызметтер көлемін ұлғайту.

- «Психологиялық» (арнайы) баға, тұтынушы қабылдауына бағаның басқалардан төмен екендігіндей әсер қалдырып, символикалық төмендету (мысалы, 100 теңге орнына 99 теңге); бұл өнім мен қызметті жылдам өткізіп, тұтынушьшың оңды көзқарасын қалыптастырады.

- Рыноктағы лидерлік баға — жетекші өндірушінің рыноктағы баға саясатын жүргізу өмірі (баға стандарттары).

- Өндіріс шығндарын өндіру бағасы — қызмет көрсету немесе өнімді дайындау және рыноктағы (сала бойынша) орташа табыс нормасының шынайы шығынын формальды есептейді; рынок реттеулерін қолдануға мүмкіндік бермейді, сондықтан кітапхананың бюджеттік ұйымдармен ұзақ мерзімді келісім жасауына тиімді.

- Көрнекті баға - өзіндік ерекшелігі бар өнімдер мен қызметтерге, әрі жоғары қоғамдық өтімділігі мен даусыз құндылығы бар заттарға белгіленеді; баға деңгейі сәйкес сапаның өзіңдік кепілі ретінде болады.

Географиялық принципі бойынша баға тағайындау секілді баға маркетингтің жекелеген вариантына тоқталамыз. Оған алыстағы ақпарат тұтынушыларға қатысты амалсыз баға саясатын анықтауға кітапхана мекемелері соңғы кезде жүгіне бастады. Кітапхана баға жоспарлауы аспектілерінің мүмкіндік баламаларын ерекшелейміз:

1. Өнімнің шығу орнында баға тағайындау (сәйкес қызмет пен өнімге босату бағасы белгіленеді, сонан соң оған дифференциальды көлік (почта) шығындары қосылады.

2. Жеткізудің орташа шығыны ендірілген бірегей бағаны бекіту-тұтынушы-қолданушының алыстығына қарамастан бұл әдіс қолдану қарапайымдылығымен ерекшеленеді.

3. Зоналық бағаларды бекіту - онда тапсырыс берушілер бірегей географиялық зоналарға орналасуына байланысты бір бағаны төлейді, өндірушіден алыстаған сайын баға да ұлғая береді.

4. Базистік пунктке қодданылатын баға қою ең шалғайда орналасқан кітапханаларға дәстүрлі қызмет ететін аймақтардан тыс жерлерге шығуға ыңғайлы.

5. Жеткізу шығынын өз мойнына алып баға қою. Қызмет көрсету аймағының кеңдігіне және тұтынушылар контингентіне қарамастан кітапхана-ақпарат мекемесі шығындарды жекелей және толықтай өз мойынына алады.

6. Жоғарыда қаралған негізгі концепциялардан бөлек кітапханалар баға стратегиясын іске асыруда кітапханалар бірқатар аспектілерді қарастырады, соның ішінде, стандарттық (белгілі уақыт көлемінде өзгермейтін) және ауыспалы (өзгермелі баға тағайындау тактиқасында) бағаларды, бастамалы баға маневрлерін қарастырады.

Қосымша кітапхана ақпараттық қызметтер мен қосымша өнімдерге бағаның негізгі түрлері ретінде директивті және еркін прейскуранттар болуы мүмкін.

Фандрейзингтің негізгі кезеңдері

Жобаға қойылатын 10 талап

Дайындық кезеңі

1970 жылдары шетелдік кітапхана саласында пайда болып ал он жыл өткен соң берік орныққан фандрейзинг (ағылш. ақша қаражатын табу) түсінігі пайда болды. Бұл дегеніміз коммерциялық емес жобаларды іске асыру үшін ақша қаражаттарын тарту бойынша комплексті жұмыстарды білдіреді. Қазір көптеген кітапханаларда фандрайзинг қызметі қолданылып, өз жемісін беруде. Ал кітапханалық жарнамаға қаржы көзін табу үшін фандрайзингті жетік қолдана білуіміз қажет. Сондықтан, фандрайзинг түсінігі, фандрайзингтің негізгі кезеңдері, жобаға қойылатын негізгі талаптар, жобалаудың дайындық кезеңі, жобаның құрамдас бөліктері және фандрайзинг әдістеріне тоқталайық.

Фандрайзингтің түсінігі

Фандрайзинг немесе фандрейзенг – ақшалай қаржыны тарту.Әдетте «фандрайзинг» немесе «фандрейзинг» терминін қолданғанда коммерциялық емес мекемелер мен жобаларға қаржы көздерін іздеу деп түсінеміз.

Фандрайзинг немесе фандрейзинг – ақшалай қаржыны тарту деген ұғымды білдіреді. Мамандарда жазу немесе айту кезінде бірдей пікір қалыптаспағандықтан, «фандрайзинг» немесе «фандрейзинг» болып келуі мүмкін. Бұл термин әлі тиянақталмағандықтан сөздіктерде тіркелмеген.

Негізінен ағылшын тілінде дұрыс айтылуы – фандрейзинг. [10]

1. 
   Нақтылы қаржылай сый тартушыларды іріктеу (ақшалай сый тартушылардың «нарығын» зерттеу, олардың мүмкіндіктері мен сұраныстарын білу). Егер ақшалай сый тартушылардыдың қайырымдылық туралы нақты бір саясаты болса, онда сіздің табысқа мүмкіндігіңіз аз.
   
2. 
   Фирмада жұмыс істейтін, қарым – қатынас жасауға қолайлы адамды анықтау үшін фирмаға телефон шалу.
   
3. 
   Нақтылы қаржылай сый тартушыға қатынас – хат жіберу. Бұл хат мына мазмұнда құралуы керек:
   
   • 
     Сіздің мекемеңіз жайлы барлық қажетті ақпаратты мазмұндайтын;
     
   • 
     Жобаны толық жете сыйпаттайтын;
     
   • 
     Жобаның болашақтағы қаржылық аухаттылығын көрсететін;
     
   • 
     Донордан не және қанша сұрайтыныңыз, нақты тілегіңіз мазмұндалған;
     
   • 
     Демеушінің барлық мүмкін пайдасын сипаттайтын.
     
4. 
   Нақтылы қаражат берушімен кездесу. Мұнда үш кезеңді алып қарауға болады:
   

• 
  Сіздің жобаңызды таныстыру. Назарын аудару үшін көрнекі құралдарды қолдану қажет: бүктемелер (буклет), фотосуреттер, кестелер және т.б. потенциалды демеушіге пайдалы болатын кезеңдерге айрықша тоқталу маңызды (танымалдылық – шараның БАҚ назарында болатынымен; фирманың әлеуметтік жауапкершілігін көрсету; жарнамалау арқылы жаңа байланыстарға шығу үшін қосымша мүмкіндік алатыны; фирманың кең танымалды және жақсы қабілетін қалыптастыруын);
  
• 
  Қарсылықты жеңу. Қарсылықтың мән – жайын түсіндіруін сұраңыз, сұрақты алдыңыздағы әңгімелесуші адам өз қарсылығына өзі жауап беретіндей қойыңыз;
  
• 
  Қаржылай сый тартушыны қызықтыру. Бұл жобаны оның әріптесі қолдап қойғанын хабарлаңыз (қолыңызда оның қолы қоылған қағаздың болуы пайдалы); беретін нәрсесінің жеткізілуін немесе алу жағдайын және алғыс білдіру түрі жайлы сөз қозғаңыз.
  

• 
  Жобаның негізгі мақсаты қандай?
  
• 
  Бұл жобаны жүзеге асыру үшін қанша қаржы қажет?
  
• 
  Қандай қосымша материалдық – техникалық шара қажет?
  
• 
  Қандай нақты қолдау керек (қаржылай, ғылыми, кеңес беру)?
  
• 
  Қаржыны алуға және жұмсауға қалайша бақылау жасалады және басқа сұрақтар...
  

1. 
   Жоба – Сіздің іс – қимыл бағдарламаңыздың жазбаша көрінісі.
   
2. 
   Жоба көмек сұрау тілегіңізді көрсетеді.
   
3. 
   Жоба – көз жеткізу құралы.
   
4. 
   Жоба әрі уәдеден, әрі міндеттемеден тұрады.
   
5. 
   Жоба – бұл Сіздің жұмысыңыздың шағын жоспары.
   

Жоба төмендегідей болуы керек:

1. 
   Анық, яғни, егер оны маман емес адам оқығанның өзінде игеретіндей, қарапайым және түсінікті мазмұндалуы қажет.
   
2. 
   Толық, яғни оны жүзеге асырудың барлық мүмкіншіліктері мен барлық қызмет саласы көрсетілуі тиіс.
   
3. 
   Адрестік, яғни оны жүзеге асыруда дайын әлеуметтік базасы мен күштері болуы керек.
   
4. 
   Жүйелі және қонымды, яғни өз дамуында ілгерілеу қозғалысы көрінуі қажет.
   
5. 
   Кәсіби болуы, яғни мәселені түсінетінін және оны жүзеге асыру әдістерін көрсетуі қажет.
   
6. 
   Өміршеңдігі, яғни оны қолдану уақыты мен орнына байланысты әрі қарай тіршілік ету қабілетін көрсету.
   
7. 
   Негізделген, яғни барлық теориялық, социологиялық, психологтялық және тарихи алғы шарттарды қалыптастыру қажет.
   
8. 
   Шынайылығы, яғни көз жететін болашақта орындалуы.
   
9. 
   Есептелген, яғни барлық қаржылық есептерінің болуы.
   
10. 
    Эмоционалдық – бұл ең бастысы, егер Сіз жобаны демеушінің «жанды жеріне жнткізе білсеңіз», табысқа жүрексінбей жете аласыз.