Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

Рейтинг-тестік
бақылау түрлеріне: күиделікті немесе ағым- 
дык; арапық; қорытынды бақылау жатады.
Рейтинг
- агылшын тілінде («Ю гаіе») - «бағалау» немесе «же- 
тістік өлшемі» деген ұғымды білдіреді. Рейтинг жұйесінің мақсаты: 
оку-таным әрекетініц сапасын, нэтнжесін арттыру; оқу-таным эреке- 
тінің сапасын тексеру, бағалаудың тиімділігін жетілдіру жэне эділдігін 
орныкгыру; оқу-таным әрекетіндегі білім, іскерлік, дагды сапасын, дэ- 
режесін бақылауда жүйелілікті қамтамасыз ету; оқу-таным эрекетін- 
дегі студенттердің жауапкершілігін, белсенділігін арттыру; тексеруде 
уақытты үнемдеу.
Рейтингтік жүйенің ерекшелігі - окытушының педагогикалық 
эрекеті мен студенттердің оқу эрекетінің сапасын жақсартуға мүмкін- 
дік туғызады, оқу процесінін барлық кезеңдерінде олардын білім, 
іскерлік, дағдысының нэтижелерін тексеру, бақылау жэне бағалаудың 
тиімділігін артгырады.
12.4. 
Окуіиылардың оқу жетістіктерін багалау өлшемдерінің
жүйесі. Оқушылар портфолиосы. Багалау үдерісін үйымдастыруга
қойылатын талаптар. Багалау үдерісіне оқушылардың қатысуы
және озара әрекеттестігі: бірін-бірі багалау, озін-өзі багалау, бага-
лау пікірі. Оқушылардың оқу жетістіктерін багалау өлшемдері,
жүйесі. Білім алушылардың оқу жетістіктерін критериалды багапау
жүйесі.
Білім беру мазмұнын жаңарту аясында критериалды бағалау 
жүйесіне көшу карастырылған. 2017-2018 оқу жылында жаңа бағалау 
жүйесіне 1, 5, 7- сыныптар көшеді. 2-сыныптарда критериалды бағалау 
жүйесін енгізу жалғасатын болады, негізгі мақсаты сапалы багалау мен 
тұлганы дамытуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін, коршаған 
элеммен тиімді өзара әрекет етуге, өздігінен білім апуға жэне дамуға 
дайын, алдына апа белгілі жэне нақты Критерийлер бойынша объек- 
тивті бағапау болып табылады.
Жаңа бағалау жүйесі білім алушыда өз әрекетін бақылау мен 
бағалау, туындаған қиындықтардың себептерін анықтау мен калпына 
келтіру қабілетін калыптастыруға мүмкіндік береді.
Окыту процесі білім алушылардың бойында функционалдық 
сауаттылықты жэне кең ауқымды дағдыларды қалыптастыруға бағыт- 
талған. Бұл оқыту процесінде оқу процесін дэстүрлі ұйымдастырудан 
алшақтап, білім берудің 6 деңгейі бойынша айкындапып күтілетін нэ- 
тижелерге негізделеді жэне білім алушылар «біледі», «түсінеді», «қол- 
данады», «талдайды», «жинақтайды», «бағапайды», яғни іс-эрекеггік 
аспектіні болжайтынын ескеру маңызды.
Окыту мақсаттары күтілетін нэтижелер түрінде ұсынылып отыр. 
Әрбір бөлімшелерге дэйекті түрде енгізілген окыту мақсаттары, мұға- 
лімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім апушылардың жетістік- 
терін бағапауға мумкіндік береді.
281

Білім алушылардың оку жетістіктерін бағалау окыту максат- 
тарымен жоспарланган, кол жеткізген нәтижелері дәрежесіне сай 
апдын апа белгіленген накты критерийлерге сәйкес жүзеге асырылады.
Осыған байланысты, білім алушының жеке тұлгасы емес, онын 
жұмысы ғана багаланады; білім алушының жұмысы баска білім алу- 
шылардын жұмыстарымен емес, оларға алдын ала белгілі (өте жақсы 
орындалган жұмыс түрінде) эталонымен салыстырылады. Не нэрсеге 
үйретеді, соны гана бағалауға болады, сондыктан бағалау критерийі -
оку максаттарының накты көрсетілуі.
Мүгалімге критериалды бағалауды оку процесін барынша тиім- 
ді ұйымдастыруга болатындай түрде пайдалану, білім алушыларға дер 
кезінде колдау көрсету жэне олардың окудағы алға жылжуын камта- 
масыз ету, мүдделі тараптарға оку нәтижелері туралы ақпаратты беріп 
отыру ұсынылады. Мұндай багалау жүйесі алдымен білім апушыларды 
табысты оқуга ынталандыруға, білімдегі олқылыктарын анықтауға 
жэне олардың өсуін көрнекі түрде көрсетіп отыруға бағытталған.
Критериалды бағалау жүйесі калыптастырушы бағалау-мен ішкі 
жиынтық бағалаудан тұрады.
Білім алушылардың оқу жетістіктерін багалаудың жаңа жүйесін 
педагогтер мен ата-аналар әртүрлі қабылдады. Сол себепті, жыл бойы 
сұрактар туындады.
Білім алушылардың оку жетістіктерін критериалды багапау
- оқыту мен бағалаудың біртүтастығына негізделеді;
- білім алушылардың ілгерілеушілігі мен үлгерімін қамтамасыз 
етуде біртұтас тәсілді қалыптастыруға бағытталады;
- оку бағдарламаларына сәйкес дағдыларды дамыту жэне білім 
алуға дэлелдемелер жинактау мен оқыту максаттарын жүзеге асыруды 
камтамасыз етеді;
- эрбір сынып үшін пән бойынша оқу бағдарламасынын маз- 
мұны негізінде бағалау түрлері мен әдіс-тәсілдерінің алуан түрлерін 
қамтиды.
Критериалды бағапау жүйесі оқыту, оку мен бағалаудын өзара 
байланысына негізделгенін.есте сақтау маңызды. Критериапды баға- 
лаудың нәтижелері білім беру процесін тиімді жоспарлау мен ұйым- 
дастыру үшін пайдаланылады.
Критериалды багалау білім алушылардың дагдыларының даму 
дәрежесін бағапауға мүмкіндік береді.
Әрбір сабак оқыту мақсаттары мен оларға жету критерийлерін 
айту/көрсетуден басталуы керек. Білім алушы койьшған оқу максатын 
түсінуі, ұгынуы жэне оган капай қол жеткізуге болатынын білуі тиіс.
Критериалды бағапау білім апушылардың окуға деген кызығу- 
шылыгын дамыту, окытудың ізгілікті, достық ортасын құру, оқу
282

процесінде білім алушыларды қолдау, білім алушылардын оқуға деген 
ынтасын одан эрі нығайту, зерттеу, шығармашылык іс-эрекеттерге 
қатысу үшін пайдаланылады.
Қалыптастырушы бағалау оқу үдерісінде білім алушылардыц 
білімді меңгеруі мен дагдылары калыптасуы децгейін аныктау үшін 
кызмет аткарады, білім беру процесін түзетуге мүмкіндік береді, мүға- 
ліммен кері байланысты жүзеге асыру үшін жүргізіледі. Қалыптас- 
тырушы бағалауды өткізер апдында білім алушыларды оқыту мақсат- 
тары жэне бағалау критерийлерімен таныстыру манызды. Тапсырманы 
орындау кезінде неге назар аудару қажет екенін білім алушыларға 
түсінікті болу үшін бағапау критерийлерінін мағынасын түсіндіру 
кажет.
Окыту үдерісінде білім алушының койылган оқыту максаттарын 
түсінгендігін растау ретінде басқа да оқу міндеттері койылып және 
тиімді сыныптық пікірталас қалыптасқаны манызды. Мұгалімнің тү- 
рақты түрде кері байланыс жасауы білім апушыларды алға карай жыл- 
жуға, жақсы нәтижеге жетуге ынталандыратын болады.
Ойлау дагдыларын деңгейін дэл бағалай білу критериалды баға- 
лаудыц маңызды аспектісі болып табылады. Кестеде оқу бағдарлама- 
сына енгізілген ойлау дағдыларының деңгейлері жэне қалыптасты- 
рушы жэне жиынтық бағалау барысында қарастырылған даму немесе 
калыптасу дэрежесі берілген.

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: