Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

жүктеу 2,48 Mb.

Pdf просмотр

бет	97/282
Дата	21.09.2023
өлшемі	2,48 Mb.
	#43484
түрі	Оқулық

1 ... 93 94 95 96 97 98 99 100 ... 282

Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1) (1) (1) (2)

Тұлға теориясы.

Теория к
өбінесе жеке тұлғаны тәрбиелеу, оқыту
мен қалыптастырудың жинақталған тә-жірибесін шығармашылықпен қайта
құрумен
байланысты.
Осылайша,
ол
педагогикалық
тәжірибені
қорытындылап, жеке тұлғаның болашақ-та қалыптасуы мен дамуының
жоспарын анықтайды.
Теория өзара байланысты білімдер жиынтығы ғана емес, соны-мен
қатар, ол – осы білімдердің белгілі бір зерттеу бағдарламасы тү-рінде
құралуының тетігі. Теориялық білім зерттеушіге оның не нәрсені біле
алатынын көрсетсе, практикалық білім оның не істеу керектігіне
бағытталады. Кез-келген теорияның ақиқаттылығының белгісі – бол-мыстың
практикалық өзгерісі. Практика теориялық түсінікке қарағанда әлдеқайда кең
және күрделі.
Педагогикалық теория
дегеніміз-педагогикалық сан алуан құ-
былыстарды зерттейтін, бейнелейтін және түсіндіретін білімдер жүйе-сі.
Педагогикалық теория оқыту мен тәрбиелеудің нәтижесін тек прак-тикаға
ғана қатысты емес, оны зерттеу нәтижесінде пайда болатын теорияны алдын-
ала болжауға мүмкіндік береді. Сонымен, педаго-гикалық теория мұғалімнің
педагогикалық тәжірибесін жасаудың негізі ретінде қарастырылады.
Тұлға теориясы.
Адам – жер бетіндегі тірі ағзаның жоғары сатысы,
қоғамдық-тарихи іс-әрекетімен мәдениет субъектісі, ол қарым-қатынас иесі.
Демек, оның іс-әрекеті, сезімі, ойлау ерекшелігі өзі өмір сүріп отырған

97
қоғамдық-тарихи жағдайға да тәуелді. Осыған байла-нысты тәрбие беру
мақсатын анықтап, оның мазмұнын, ұйымдасты-рудың нақты мазмұны мен
әдістерін белгілеу – тұлғаның қалыптасуындағы маңызды мәселе.
Тұлғаның дамуы – педагогика мен психологияда басты категорияның
бірі. Даму заңдылықтарын психология психиканың да-муы деп түсіндірсе,
педагогтарадамның дамуына мақсатты түрде бас-шылық жасау деген
теорияны ұсынады. Сыртқы және ішкі фактор-лардың әсерінен тұлғаның
дамуы сапалық және сандық өзгеріске түседі. Тұлғаның өзгеруі оның
жасының өсу кезеңдеріне, айналасын танып, тиісті дағдыларды меңгеріп
қарым-қатынас жасауға араласа бастаудағы тәлім-тәрбиесі мен өнегесіне
байланысты. Оның басты са-лалары мыналар: денесінің өсуі – бұлшық
еттерінің жетіліп, барлық дене мүшелері өркен жайып, пішін болмысы
дамиды. Психикалық дамуы – ойлау, қабылдау, зейін, ес т.б.; әлеуметтік
жағынан дамуы – адамгершілік, имандылық, таным түсінікті сезіну,
әлеуметтік қарым-қатынасты саралай білу т.б.
Есте сақталған пәндер мен құбылыстар, тану барысында жүзеге асқан
белгілі бір іс-әрекеттің бейнесі негізінде түсінік қалыптасады. Бұл құбылыс
пәндер мен құбылыстардың жалпылама белгілерінің бөлінуі мен жүйеленуін
білдіреді.
Педагогикалық сөздіктерде: «Тұлғаға бағдарлану тұғыры – қа-зіргі
педагогиканың
теориялық-әдіснамалық
негіздері,
баланың
дара,
шығармашылық ерекшеліктерін ашу және есепке алу» деп анықтама берілген.
Тұлғаға бағдарлану тұғыры әлемдік деңгейдегі практикада қолданылып,
тұлғаның рухани және зияткерлік сапаларының қалыптасуына бағытталады.
Тұлғаға бағдар-лану тұғыры – баланың субъектілі тәжірибесіне, өмірлік жеке
тәжі-рибесіне сүйену арқылы даралығын, шығармашылығын дамыту және
тұлға ретінде өзін-өзі дамытуға жағдай жасауды білдіреді. Бүгінгі таңда
педаго-гикада оқытудың түрлі үлгілері мен технологиялары жасалуда, олар-
дың әрқайсысы «тұлғаның дамуы», «оқыту тұғыры», «тұлғаға бағдар-лы
білім беру» ұғымдарын өздігінше түсіндіреді.

жүктеу 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 93 94 95 96 97 98 99 100 ... 282