Құрылыс ойынында бала сызық бойына әдемі үй құрылысын жасап, оның бояуларының бір-бірімен келісімді болуын қадағалайды. Құрылыс материалдарын пішіні, түсі бойынша симметриялы орналастырып, оларды көлемі (кең, тар), биіктігі (биік, аласа) бойынша салыстырады. Ойын барысында шығармашылық танытып, жаңа мазмұн ойластырып, белсенділік көрсетеді. Өзінің және жолдастарының тұрғызған құрылыстарының сапасына баға береді. Дидактикалық ойын барысында есту, көру, сезіну, қабылдау сияқты үрдістері дамып, балалар музыкалық ойыншықтар мен әр түрлі саздық аспаптардың дыбыс шығару ерекшелігін ажыратуға, заттарды пішініне, түсіне, көлеміне қарай іріктеуге, әр түрлі қимылдарды орындауға үйренеді. Ауызша ойналатын дидактикалық ойындарда сұрақ, өтініш, келісімді білдіретін дауыс ырғақтарына еліктеу қабілеттері жетіледі. Ертегі немесе әңгіменің мазмұны бойынша бөлек-бөлек суреттерді пайдаланғанда оларды белгілі бір тәртіппен жинау үшін байқағыштық пен тапқырлық көрсетеді. Қимыл-қозғалыс ойынында балалар санамақтар, өлеңдер, тақ-пақтар қолданады. Мұндай ойындарда балалардың ептілігі, қимылдың әдемілігі дамып қалыптасады, кеңістікті, уақытты бағдарлауға үйренеді, батылдық, тапқырлық, қайраттылық, достық, жолдастық көмек, тәртіптілік, ойын ережесіне бағына білу сияқты адамгершілік сапаларын қалыптастырады. Бала қоғамдық мәні бар іс-әрекетке деген құштарлығын ойын арқылы қанағаттандыратындықтан, ойынның қай түрі болсын балалардың адамгершілік тәрбиесінің дамуында маңызды рөл атқарады.
Тарих сабағында өлке тануды пайдалану бұл пәнді нақтылы бай материалға сүйеніп оқытуға, тарихты оқытудың ғылыми дәрежесін арттыруға көмектеседі. Туған өлкенің тарихын оқу программасында көрсетілгендей оқу курсының құрамдас және міндетті бөлігі болып саналады. Оқыту процесінде оқушыларда өз өлкесінің тарихы туралы байланысты және тұтас түсінік және осы негізде тұтасымен алғанда еліміздің тарихи дамуы туралы түсінік қалыптасады. Сөйтіп, жергілікті фактілер мен құбылыстар негізгі курсқа қажетті қосымша материал ретінде пайдаланылады.
Сыныптан тыс мектептен тыс өлке тану туристік жұмыстың формалары мен методтары алуан түрлі болады. Бұл: экскурсиялар, жорықтар, саяхаттар, үйірмелер, клутар, қоғамдар, туристік лагерьлер музейлер, бұрыштар мен көрмелер, слеттер. Мектеп өлке тануының негізгі, неғұрлым көп тараған және пәрменді формаларына: табиғатқа, өндіріске, есте қаларлық тарихи орындарға, оқу және программадан тыс экскурсиялар ұйымдастыру, туған өлке бойынша жорықтар, алыс және жақын қашықтықтарға жасалатын жорықтар жатады. Экскурсияларда мектеп оқушыларын өндіріс негіздерімен, құрал – жабдықтарымен, технологиялық процеспен, жаңа техникамен, еңбектің ұйымдастырылуымен, ғилыми – техникалық жетістіктермен таныстыру, өндіріс озаттарымен кездесулер өткізу көзделеді.
Кез келген экскурсия мен саяхатқа алдын ала байсалды дайындық жүргізеді. Ол ең алдымен өлке тану әдебиеттерімен, анықтамалықтармен танысу, эскурсияға, саяхатқа қатысушылар арасында міндеттер мен тапсырмаларды бөлу, орындалатын жұмыстың көлемін жоспарлау, өлке тану жұмысына керекті құрал – жабдытарды дайындау. Ғылымның жеке салаларынан емес, зертттелетін обьект ( қала, аудан, кәсіпорындар т.с.с) туралы тұтас ұғым беруге көмектесетін комплексті экскурсиялар неғұрлым тиімді болып табылады. Мысалы: кәсіпорнының жұмысымен танысқанда, оқушылар оның тарихымен танысады, өндіріс технологиясының, өндірістік байланыстар мен шоғырланудың схемаларына жасайды, еңбек жағдайларымен және еңбек өнімділігімен, экономикалық көрсеткіштерімен танысады, осы кәсіпорынның еліміздің, облыстық, ауданның халық шаруашылығы жүйесіндегі ролін анықтайды.
Комплексті экскурсияның жоспары мен оған байланысты оқушыларымен берілетін тапсырмалар оқу программаларына сәйкес және оқушылардың жасын ескере отырып, түрлі пәндердің мұғалімдерінің белсене қатысуымен жасалады. Сыныптан тыс өлке тану жұмысының аса қызықты түрі – туған өлкені жан – жақты білуді сауықтыру спорттық мақсаттарымен тығыз ұштастыратын туристік жорық болып табылады. Саяхатты ойдағыдай өткізу үшін баратын ауданды алдын ала зерттеп білу және егжей – тегжейлі маршрут жасау қажет. Саяхатқа қатысушылардың барлығы туризм техникасын және кеңістікті бағдарлау бойынша білімдерді меңгерулері керек, алдын ала жорықтың сметасы мен жоспары жасалады, қажетті туристік жабдықтар әзірленеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
