147
-
дәстүр мен шығармашылықтың теңдігі принципі, өткенді зерттеу мен
қолдану бүгін және болашақта рухани жаңалықтар ашумен байланыста
дәстүрді сақтаушылар мен жаңашылдардың бірін-бірі толықтыратын
ынтымақтастығы негізінде жүзеге асуы қажет;
-
адамдардың экзистенциалдық теңдігі принципі құндылықтар туралы
пікірталастан әлеуметтік мәдени парагматизмге көшу.
Аксиологиялық көзқарас гуманистік педагогикаға тән, себебі мұнда
адам қоғамының ең жоғары құндылығы және қоғам дамуының өзіндік
мақсаты болып табылады. Осыған байланысты білім беру бағытындағы, яғни
педагогикалық құндылықтар да өзгереді. Ғылымда бұл құндылықтарды
3 топқа біріктіреді:
-
әлеуметтік педагогикалық құндылықтар;
-
топтық педагогикалы құндылықтар;
-
жеке педагогикалық құндылықтар;
Аталған педагогикалық құндылықтардың ішінен пәннің мазмұнынан
туындайтын төмендегі құндылықтарды бөліп көрсетуге болады:
-
өзін қамтамасыз етуге бағытталған құндылықтар (мақсат құндылықтарын
белгілейді);
-
құралдық құндылықтар (педагогикалық іс-әрекет, коммуникативтік іс-
әрекет, педагогикалық іс-әрекет субъектісі ретінде танылатын іс-әрекеттер);
-
қарым-қатынас құндылықтары (кәсібіне қарым-қатынасы, өзіне қарым-
қатынасы, яғни қазіргі – «мен»- ретроспективті – «меннен» - идеал – «менге»,
оны үйреншікті «менге» айналдыру, маман – «менге» жету диалектикасы);
-
жеке қасиетке байланысты құндылықтар (теориялық білім, оны тәжірибеде
қолдану іскерліктері, соған байланысты ізденісі, жаңашылдығы т.б.).
Педагогикалық құндылықтар гуманистік табиғатымен, бір-бірімен
байланыстылығымен бірінен-бірі туындайтын тұтастығымен ерекшеленеді.
Ал нарық заманындағы адамның жағымды құндылықтарына
белсенділік, жауапкершілік, іскерлік, жасампаздық, нақтылық, мақсаткерлік
және т.б. жатады. Оның теріс жақтарына қатыгездік, өзімшілдік,
тікмінезділік, әсіресе рационалдық, есепшілдік, тұрақсыздық, дәйексіздік,
принципсіздік, құрал таңдамау, дәстүр сыйламау сияқты қылықтарын айта
аламыз [2].
Қоғамдағы дамудың құндылықтық негіздерін іздеу, құндылықтардың
белгілі бір жүйесін таңдау қарам-қайшылықты, бірақ табиғи үрдіс.
Құндылықты бағыттар арасында қайшылықтар, әрекет-қылық пен мінездегі
тұрақсыздықты туындатады. Құндылықты бағыт-бағдардың мешеуленуі
адамның селқостығы мен енжарлығына себепші болады. Қоғамдағы
қайшылықтарды шешу үшін, бір орталыққа негізделген құндылықтарды
тепе-тең үйлестіру жүйесін құру қажет. Оның тетігін ұстап тұратын адам
немесе әлеуметтік топ «ортақ мүдде» дегенді басшылыққа алу керек. Сонда
ғана үйлесімді қоғам қалыптасады.
Қорыта айтқанда, жаһандану әлеміндегі студент әртүрлі құндылықтарды
бойына сіңіре отырып, құндылықтарды бір-бірінен ажыратып, әдіс-тәсілдерін
148
айқындау барысында кәсіби психологиялық жағынан дербес, жоғары оқу
орындарында алған білімі мен машығы негізінде отбасыларының
құқықтарын әлеуметтік жағынан қорғай алатын, әлеуметтік ортада, оқу
барысында, еңбек қызметінде және бос уақытында жан-жақты жарасымды
дамуының мәселелерін пайымдай алатын іскер маманға айналады.
ЕРЕКШЕ ОҚЫТУ ҚАЖЕТТІЛІГІ БАР БАЛАЛАРДЫ ОЙЫН
АРҚЫЛЫ ӘЛЕУМЕТТЕНДІРУ
Мустафин Бердігали
Ақтөбе облысы, Мұғалжар ауданы
Құмсай орта мектебінің математика-информатика пәндері мұғалімі
Бүгiнгі елiмiздiң өзiнiң даму барысындағы басты ұстанымы– Қазақстан
Республикасының Президентi Нұрсұлтан Әбiшұлы Назарбаевтың әлемдегi
бәсекеге мейлiнше қабiлеттi елу елдiң қатарына қосылу стратегиясы. Бұл –
өмiрiмiздiң барлық жағын қамтитын күрделi де кешендi мiндет. Осы мiндеттi
орындау барысындағы ақпараттық технологияны дамытудың рөлi мен
маңызы ерекше.
Дамудың
мүмкіндіктері
шектеулі
балалармен
түзету-дамыту
жұмысының мазмұнына қойылатын қазіргі таңға сай жоғары талаптарды іске
асыруда ең алдымен логопедтің тұлғалық қасиеттері өте маңызды. Ол
әлеуметтік және ұйымдастырушылық белсенділігімен ерекшеленіп,
балаларды сүйіп, өз мамандығына берілген болуы керек. Логопедке
педагогикалық шығармашылықтағы елес, бақылаушылық, жауапкершілік
қажет.Қазіргі
заман
маманы
мәдениеттің,
қоғамның,
рухтық
құндылықтардың жеткізушісі, тек қана педагог емес, ең алдымен, жаңашыл,
зерттеуші, шығармашылдық тұлға болуы керек. Адам өмірінде қарым-
қатынас аса маңызды, ал қарым-қатынас сөйлеу арқылы жүзеге асады.
Сондықтан шыр етіп дүниеге келген бала қоршаған ортамен, анасымен
дыбыс, тіл арқылы қарым-қатынас жасайды. Баланың сөйлеуі бойының
өсуімен және дамуымен бірге қалыптасады және дамудың әртүрлі қатардағы
сатыларынан өтеді.
Алайда тіпті кейбір балалардың естуі мен интеллектісі қалыпты болған
жағдайда да, сөйлеуінің дамуында кідіріс болуы мүмкін. Бұндай балаларға
дыбыс шығаруының бұзылуы, фонематикалық естуінің дамымауы, сөз
қорының аздығы және грамматикалық қатарының дұрыс болмауы тән.
Студент - өз болашағын жасаушы, күнделікті дәріс және практикалық
сабақтарда алған білімдерін іскерлік пен дағдысын, ерік-жігері мен
шығармашылық белсенділігін іс-әрекеттің белгілі бір түрін меңгеруге
жұмылдырып, өмір ағысына икемделе білген, болашағына сеніммен
қарайтын жеке тұлға. Оның алдында тұрған мақсаты – әлемдегі бәсекеге
қабілетті елу елдің қатарына қосылу жөніндегі нақты қадамдарға өз үлесін
қосу, қоғамымыздың жаңадан қалыптасып келе жатқан жаңа сапалық қарым-
Достарыңызбен бөлісу: |
