Тақырыбында облыстық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

118 
 
жеткізуі  оқушының  білім  деңгейін  бір  саты  болса  да  жоғарылататынын 
байқадым.  Оқушылардың  түрлі  сұрақтарға  жауап  беру  кезінде  олардың 
жеткізе білу шеберлігін, ойын дамыта отырып дәлелді ақпараттармен жауап 
беруіне  назар  аудардым.  Оқушыларға  сауалды  қоя  білсең  олардың 
жауабының  нәрлі  болып  шығатынына  көзім  жетті.  Жеті  модульді 
мүмкіндігінше  сабақ  құрылымына  қатыстыра  отырып,  өзімнің  сабақ  өткізу 
тәсілімнің  өзгергендігін  байқадым  және  оқушылардың  сабақ  өткізу  кезінде 
топтаса  жұмыс  жасап  ынтымақтаса  білімді  алуы  қуантарлық  жағдай  деп 
айтсам  болады.Топтаса,жұптаса  отырып,жұмыс  жасап,  оны  өзіндік 
дәлелдерімен жеткізе алуы сөйлеу мәдениетін жоғарылатады және сыныпта 
шет  қалатын  оқушылар  болмайды.  Үнсіз,  енжар,  селқостық  танытқан 
оқушыларда ортада өзіндік пікір қалыптастыруға дағдыланды.  
Оқыту  үшін  бағалау  және  оқытуды  бағалау  әдісімен  оқушылардың 
өздерін  сабақта  сыни  тұрғыда  ойлана  отырып,  бір-бірінің  жұмысын 
бағалауды сұрадым.  Бұл  сабақтар орта мерзімдік  сабақ  құрылымында  орын 
алды.  Сабақтар  топтамасының  бірінші  сабағында  топтық  жұмыстардың 
бағалануы  жайында  бағалау  парақшаларын  әр  топ  басшысына  тапсырдым. 
Сабақта оқушылардан топ басшысының бағалауымен қатар оқушылардың әр 
топтан  көзқарасын,  баға  беруін  сұрадым.  Сабақ  түрткі  болу  сұрағынан 
басталды.  Балалар  сауалдарға  белсене  араласа  отырып,  жаңа  сабақтың 
тақырыбын сауал арқылы аша білді. Әр топқа мәтін бөліктерін бөліп бердім. 
Әр  топ  өздеріне  берілген  тапсырманы  он  минут  ішінде  оқып,  түсіну 
тапсырылды.  Берілген  уақыттан  соң  оқушылар  әр  топтан  өз  түсініктерін 
мазмұндап, әр топтың оқушыларының сауалдарына жауап берді. Балалардың 
бір-біріне  тақырыпты  түсініп  алуы  балалар  үшін  тиімді  тәсіл  болды.  Оны 
оқушылардың өздері де жақсы меңгергендіктерін айта отырып, сабақ үстінде 
осылай  меңгерсек  болады  екен  ғой  деген  ойларын  айта  білді.  Барлық 
тапсырмаларда  оқушылардың  жас  ерекшелігі  ескеріліп,  талантты  және 
дарынды  балалар  әр  қырынан  танылды,  «өз  түсінігі  мен  тәжірибесіне 
өзгерістер  енгізе  отырып»  (Мұғалімдерге  арналған  нұсқаулық,  2012), 
оқушыларға  бағыт  беру  барысында  мұғалімнің  көшбасшылығы,  топтық 
жұмыстарда  өз  тобын  ұйымдастыру  қасиеттері  бой  берген  оқушылар 
көшбасшылығы көрініс тапты. Тапсырмаларды ұсынуда интерактивті тақта, 
мәтіндерді  тыңдатуда  аудио  жазбалар,  оқушыларға  қосымша  ақпараттар 
іздеуде  ғаламтар  ресурстарын  пайдалануда  АКТ  модулі  кең  көлемде 
қолданылды.  Бағалаудың  формативті  түрі  сабақтың  әр кезеңінде  бой  берсе, 
сабақ  соңында  жиынтық  бағалау  белгіленген  өлшемдер  бойынша  қойылып 
отырылды.  Оқытудағы  жаңа  тәсілдер  мен  сыни  тұрғыда  ойлауға  үйрету 
модулі аясын қамтыған әдіс-тәсілдер, стратегиялар қатары кең көлемде орын 
алғанына жоғарыда тоқталып өтілген сабақтар топтамасы дәлел.  
Мұғалімдік тәжірибемдегі ендігі мақсатым – осы жеті модульді жүйелі 
қолдана отырып, өз тәжірибемді жетілдіру болмақ. 
 
 

119 
 
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ 
ӘЛЕУМЕНТТЕНДІРУ НЕМЕСЕ ӘЛЕУМЕТТІК ТӘРБИЕ    
Жекешева Рыскуль Аманжоловна 
Ақтөбе қаласы, №5 «Жұлдыз» санаториялық түрдегі туберкулез  
бөбекжай-балабақша» ММ тәрбиешісі   
 
Вольдорф  педагогикасы  баланың  іс-әрекеті  мен  еңбек  нәтижелерін 
бағалауды  қажетсіз  деп  тауып,  бұл  ұстанымдарын  былай  түсіндіреді. 
Бағалаудың  бала  дамуында  жақсы жақтарымен қатар,  көлеңкелі  де  тұстары 
бар, өйткені бағалау баланың табиғи дамуына кері әсер етеді, жетістіктерге 
жету үшін балалар өз мүмкіншіліктеріне қарамастан талапқа бағына отырып, 
іс-әрекеттерді орындау барысында өз еңбегінен рухани ләззаттан гөрі, әуреге, 
іштей және сыртай күйзеліске түседі, бұндай еңбек нәтижесі балаға ешқандай 
қуаныш  әкелмейді.  Ал  біржақты  нәтижесін  ғана  ойлау,  әрекеттің  мәнін 
жойып  немесе  көмескілендіреді  деп  ой  қорытады.  Қорыта  айтқанда  бұл 
педагогиканың  көздеген  мақсаты  баланы  –  жақсы  көре  отырып,  жағымды 
ортада, жақсылық пен ізгілікке тәрбиелеу. 
ТРИЗ педагогикасы бағытындағы бағдарламада балалардың жас күнінен 
дүниеге  ғылыми  көзқарастарын  қалыптастыру,  ақыл-ой  күші  мен 
интелектуалдық қажетсінулерін дамыту бағытында құрылған.  
Бұл 
бағдарламаларды 
саралаудан 
шығатын 
қорытынды 
бағдарламалардың  әр  қайсысының  өзіндік  бағыт-бағдарымен,  алға  қойған 
мақсат-міндетеріне  қарамастан  барлығын  тоғыстыратын  негізгі  мақсат  – 
баланы  тұлға  немесе  дербес  адамға  жеткізудің  жолдарын,  әдіс-тәсілдерін 
іздеуі  мен  сол  ізденістерін  ғылыми  негіздеп  тәрбие  бағдарламалары  мен 
педагогикалық бағыттарды жасауында. 
Мектепке  дейінгі  жасөспірім  баланы  тәрбиелеу  мен  дамыту  ісіне 
байланысты  мақсаттарды  шешуде  театр  ерекше  рөл  атқарады.  Театр  әр 
балаға қуаныш, ұмтылмас әсер сыйлайды, оның көркемдік талғамын, еліктеуі 
мен қиялын дамытады. 
Әдетте адамның жеке басының қасиеттері бес жасқа дейін қалыптасады 
екен. Сондықтанда да баланың жан-жақты қалыптасуы үшін мектеп жасына 
дейінгі  бүлдіршіндердің  бойына  жақсы,  жағымды  қасиеттерді  сіңіре  білу 
керек. 
Бала әр нәрсеге құмар, қызыққыш, ол өзінің айналасында болып жатқан 
өзгерісті,  тамаша  құбылыстарды  сезінуге  тырысады. Оның  жан-жақты 
дамып,  жеке  тұлға  болып  тәрбиеленуіне,  тілінің  дамуын  театрландырылған 
ойындар  арқылы  жетілдіруге  болады. Ал,  театрландырылған  ойындарды 
балалар  қызықтап  ойнайды.   Театрландырылған  ойындар  желелі  рөлдік 
ойындардан  тек  желісі  ғана  емес,  сондай-ақ  ойнау  іс-әрекетінің  сипатымен 
ерекшеленетіні айқындалған. 
Театрландырылған  ойындар  ойын  –  қойылымдары  болып  саналады, 
бұл  жерде  балаларға  арналған  көркемдік  шығармаларды  сахналық 
қойылымдарға айналдырып, оларды кейіпкер ретінде қатыстырудың маңызы 
зор.  Баланы  сахнада  кейіпкер  ретінде  ойната  отырып,  оның  жеке  тұлғасын