ТАҢДАМАЛЫ (ІШІНАРА) БАҚЫЛАУ

6.1 Таңдамалы бақылаудың түсiнiгi. Оның түрлері.

6.2 Әртүрлi үлестiрiм кезiндегi таңдамалы бақылаудың қателерiн анықтау.

6.3 Таңдамалы әдіс есептерінің шешу алгаритмдері

Таңдамалы бақылау өткізу мақсаты – таңдалған бірлітер қисиеттері бойынщша жалпы жиынтық бірліктеріне сипаттама беру. Таңдамалы жиынтық – репрезентативті болу тиіс.

Таңдамалы бақылауды өткізу кезеңдері:

• 
  таңдаманың қажетті бірліктер санын анықтау
  
• 
  таңдауды өткізу
  
• 
  таңдамалы көрсеткіштерді есептеу
  
• 
  таңдама қателерін есептеу
  
• 
  таңдамалы көрсеткіштерді басты жиынтыққа тарату.
  

Бұл таңдау әдістері келесі таңдау түрлерінде пайдаланды:

Таңдамалы бақылаудың мақсаты – басты жиынтықты сипаттау. Алдымен, таңдамалы көрсеткіштердің нақтылығы анықталу тиіс. Басты және таңдамалы жиынтықтың көрсеткіштерін салыстырып, таңдамалы жиынтық көрсеткіштерінің басты жиынтық көрсеткіштерінен ауытқуы табылады. Кейін таңдама қателерін салыстырады.

Көбінесе, таңдамалы жиынтық көрсеткіштерін басты жиынтық көрсеткіштеріне тарату үшін 2 әдіс қолданады:

• 
  тура есептеу әдісі
  
• 
  түзету коэффициенттер әдісі.
  

А) Кездейсоқ және механикалық таңдау кезінде

мұнда  - орташа қате,

²- таңдамалы дисперсия,

n – таңдамалы жиынтықтағы объектілер саны.

N – басты жиынтықтағы объектілер саны.

мұнда ²- сериялық дисперсия,

R- басты жиынтықтағы сериялар саны,

r – таңдалған сериялар саны.