Газ аппаратурасы сынық, автомобиль дұрыс жұмыс істеп тұр

61

Газ аппаратурасы сынық, автомобиль дұрыс жұмыс істеп тұр

Газ аппаратурасының, соның ішінде оның саңылауы болуымен 

байланысты сынуы анықталған жағдайда автокөлікті газды 

шығару (шоғырландыру) постына жібереді және баллондарды 

газдан босатады .

Газды шығару ашық толтырғыш немесе арнайы вентиль арқылы 

жасалады, оның қорғаныш қақпақшасы алынуы тиіс . Баллон-

дардан газ шығаруды бақылау қоректендірудің газды жүйесінің 

монометрі бойынша жүзеге асырады . Бұл операция кезінде бас 

қақпақша (вентиль) жабық, ал баллонның (шығын) вентилі 

ашық болуы тиіс . Қозғалтқыштың қоректендіру жүйесіндегі газ 

алдын ала жұмсалуы тиіс .

Газ шығарылғаннан кейін кейбір жағдайларда баллондарды 

газсыздандыру (жанбайтын инертті газбен үрлеу) қажет .

Газды босату және баллондарды газсыздандыру мынадай 

жағдайларда жүргізіледі:

•  бітеу-қорғау арматуралары мен газ баллондарымен байла-

ныстағы газ құбырларының саңылаусыздығы бұзылған;

•  баллондарды, газ құбырларын айырбастаумен байланысты 

ағымдық жөндеу, пісіру, бояу жұмыстарын жүргізу;

•  баллондарды, оларды техникалық куәландыру үшін ав-

токөліктен түсіру;

•  технологиялық немесе техникалық қажеттілік, соның ішін-

де газбен қоректендіру жүйесін қысылған ауамен престеу 

(сынау) .

Газды шығарғаннан кейін автокөлікті жууға, содан кейін бұ-

зылушылықтарды жою немесе жекелеген тораптарын ауыстыру 

үшін газ аппаратураларының ТО және ТР учаскелеріне жібереді . 

Бұзушылықтарды жөндегеннен кейін автокөлікті СТГ құюға және 

түзу автокөліктер тұрағына жібереді .

62

Газ аппаратурасы сынық, автомобиль сынық

Бұл жағдайда саңылаусыздығын тексергеннен кейін автокөлікті 

газды шығару және баллондарды газдан босату постына жібе-

реді және газды шығару және баллондарды газдан босату опе-

рацияларын орындайды . Бұдан әрі автокөлікті жууға, одан кейін 

негізгі автокөліктенді ағымдық жөндейтін аймаққа ГБЖ байла-

нысты емес бұзылуларды жою үшін жібереді . Бұзушылықтарды 

жөндегеннен кейін автокөлікті газ аппаратураларының ТО және 

ТР учаскелеріне жібереді, ол жерде ГБЖ бұзылушылықтарын 

жояды . Бұзушылықтарды жөндегеннен кейін автокөлікті СТГ 

құюға және тұраққа жібереді .

Автокөлік құралдарына арналған газ аппаратураларын, қозғал-

тқышқа газ беруді басқару жүйесі, қоспа пайда болу тәсілі және 

қолданылатын атқарушы механизмдері бойынша мынадай бір-

неше типке бөлуге болады:

а) 

эжекторлы – газ бен ауа кіргізу коллекторында КЖД арала-

сатын және газды беруді басқару рычагты-мембранды меха-

низмдердің көмегімен жүзеге асырылатын жүйелер;

б) 

инжекторлы – газ кіргізу коллекторына арнайы форсунка-

ның көмегімен бүрку (орталық бүрку) немесе ДВС әрбір цилин-

дріне тікелей (таратып бүрку) бүрку;

в) 

аралас –ДВС газ беру үшін берілетін газдың мөлшерін инжек-

торлы реттеуіш (мөлшерлеуіш) және газ ауа қоспасын қозғал-

тқыштың кіргізу коллекторына беретін стандартты сыртқы жүй-

елер

Көрсетілген жабдықтар жұмыс қоспасының электр ұшқынынан 

(газ ұшқынды қозғалтқыш) қозғалтқыштары немесе дизель 

отынын пайдаланған кезде қысу (газ дизельді қозғалтқыш) 

қозғалтқыштары бар ГБА орнатылады .

63

Газ жабдықтарының негізгі 

конструктивтік ерекшеліктері

1. Инжекторлы электрондық жүйелер

Сыртқы араластырғышы бар дәстүрлі жүйе, онда газды беру не-

гізінен рычгты-мембранды механизмдер арқылы реттеледі .

Бұл жүйелер бірнеше онжылдықтар бойы шығарылып келеді 

және автокөліктенді пайдалану процесінде газға ауыстырумен 

айналысатын фирмалар мен ұйымдарға бағдарланған .

Осы типті газ баллонды аппаратуралар өзіне мынадай негізгі 

бөлшектер мен тораптарды қамтиды:

•  жоғары қысымды баллондар;

•  жоғары және төмен қысымды тұрба құбырлары мен оларды 

қосатын бөлшектер;

•  толтыратын және жұмсайтын вентильдер;

•  жоғары қысымды редуктор;

•  төмен қысымды редуктор;**

** – газ аппаратураларының кейбір конструкцияларында жоғары 

және төмен қысымды редукторлар бір агрегатта қатар қолданылады.

•  газ фильтрлері;

•  газды электромагнитті қақпақша;

•  бензинді электромагнитті қақпақша;

•  карбюратор-араластырғыш (газ араластырғыш);

•  газ жылытқыш;

•  бақылау және қорғау құрылғылары;

•  отын түрін ауыстырып қосқыш .

Рычагты-мембранды жүйенің мынадай белгілі бір кемшіліктері 

бар:

•  газды цилиндр бойынша біркелкі мөлшерлемеу;

•  газ ағынының инерциясының молдығы;

64

•  қысымды механикалық реттеуіштердің сенімділігінің жетім-

сіздігі;

•  көмірсутегінің ЖГ деңгейінің жоғарылығы;

•  газды мөлшерден артық жұмсау .

Соңғы жылдары осы жүйелерде электронды басқару блоктары 

кеңінен енгізілуде, бұл жаңа функциональдық мүмкіндіктерді 

қамтамасыз етеді:

•  берілетін газдың мөлшерін реттеу кіргізу коллекторында си-

рету ғана емес, сондай-ақ λ-зонд бойынша берілген шектер-

де улылық параметрлерін қолдау үшін де, сол сияқты қозғал-

тқыштың, ауа мен газдың температурасын өзгерту үшін де;

•  ауаны немесе отынды деректер негізінде қозғалтқыштың иін-

ді білегі айынлымының жиілігі есебінен басқарылатын электр 

жетегімен қосымша шиберлі немесе лопасты құрылғыла-

рымен беруді реттеу есебінен бос жүрісті тұрақты қолдау .

Электронды басқару элементтерін енгізу жабдықтың жұмысын 

анағұрлым арттыруға мүмкіндік берді, бұл құны қатысты аса 

қымбат емес кезде тұтынушы үшін механикалық жүйенің тар-

тымдылығын сақтайды .

2. Инжекторлы жүйелер

ГАЗДЫ ОРТАЛЫҚТАН БҮРКЕТІН ИНЖЕКТОРЛЫ ЖҮЙЕЛЕР

Өзінің сипаты бойынша микропроцессорлық басқару блокта-

рымен жарақталған мұндай жүйелер, газ ауа қоспасын дайын-

дайтын және бөліп беретін эжекторлы және инжекторлы жүйе-

лердің арасындағы аралық жағдайда болады .

Оларда мынадай басымдықтар бар:

•  сыртқы жағдайдан (ауа фильтрінің ластану дәрежесінен, тем-

пература көтерілген кезде газ тығыздығының азаюынан) тәу-

елсіз газды тұрақты мөлшерлеу;