Шаймерденова гүлсана залқызы

76 
 
Кесте  13  –  Дәстүрлі  зертханалық  жұмыс  пен  виртуалды  зертханалық  жұмыс  
арасындағы айырмашылық 
 
Дәстүрлі зертханалық жұмыс 
Виртуалды зертханалық жұмыс 
1 
2 
Оқытушы  оқу  пәнінің  мазмұны 
мен  мәтінде  берілген  негізгі 
түсініктер 
мен 
ұғымдарға 
тоқталады 
Оқытушы  білім  алушылардың    алдына 
оқу  материалдарынан  қандай  нәтижеге 
жету  керектігі  туралы  мәселе  қояды, 
сондай-ақ  ол  ақпараттарды  қайдан, 
қалай алу керектігін түсіндіреді 
Білім  алушылардың    оқытушының 
сабақты  түсіндіруі  арқылы  оқу 
бағдарламасында  берілген  негізгі 
түсініктер мен ұғымдарды біледі 
Білім  алушылар    оқу  материалдарына 
қажетті ақпараттарды өз бетімен ізденіс 
арқылы оқытудан күтілетін нәтижелерге 
жетеді 
Оқу 
материалдары 
нақты 
логикалық  негізде,  оны  игеру  мен 
сипаттауға тиімді етіп құрылған  
Оқу  материалдарын  игеру  қандай  да 
болмасын  мәселелерді  шешу  негізінде 
құрылған  
Зертханалық 
жұмыстардың 
мақсаты  практикалық  дағдылар 
мен  жоспарланған  нәтижелерге 
бағытталған 
қабілеттіліктерді 
қалыптастыруға негізделген 
Виртуалды  зертханалық  жұмыстың  оқу 
материалдары  жаңа  идеялар  тудыруға 
бағытталған,  ол  білім  алушылардың  
салыстыру,  өз  бетімен  нәтиже  алу 
біліктіліктерін қалыптастырады 
Зертханалық 
жұмысты 
нақты 
көрсетілген  тапсырмалар  бойынша 
орындайды. 
Әдістемесі 
аудиторияда 
оқып-үйренген  
түсініктер 
мен 
ұғымдардың 
көрнекі түрде берілуінде 
Виртуалды 
зертханалық 
жұмыс 
нәтижесінде 
білім 
алушылардың    
санасында  жаңа  идеялар  туындайды,  ол 
білім  алушылардың        өз  бетімен 
ізденуіне, оқып үйренуіне түрткі болады 
Зертханалық  жұмысты  орындауда 
нәтижеге  жету  үшін  оқытушы 
білім  алушыларға      нақты  бір 
жоспар ұсынады  
Виртуалды 
зертханалық 
жұмыс 
жүргізуде  білім алушыларға   өз бетімен 
жоспарлауға,  өз  зерттеулерін  ұсынуға, 
және т.б. мүмкіндік беріледі  
Зертханалық  тәжірибеден  дұрыс 
нәтиже  алу  үшін  білім  алушы 
бақылау, өлшеу, дәлелдеу және т.б. 
тәжірибе 
жасауға 
қажетті 
ұсыныстарды 
бұлжытпай 
орындайды 
Әрбір  білім  алушы  өз  бетімен  немесе 
топпен  оқу  зерттеулері  кезінде  алынған 
нәтижелерге  сипаттама  береді,  оны 
талдап, салыстырып, өңдей алады 
Жаратылыстану-ғылыми  білімнің 
мәні  оны  тек  техникада  қолдануға 
болатындығымен анықталады 
Жаратылыстану-ғылыми 
пәндерінің 
заңдары  мен  заңдылықтарын  оқып-
үйрену  арқылы  студенттер    өз  бетімен 
қорытынды жасай алады 
 

77 
 
13 - кестенің жалғасы
 
1 
2 
Білім алушылар  оқыту мазмұнына 
қатысты 
дайын 
қорытындыны 
меңгереді  
Білім  алушылар  оқу  материалдарын  өз 
бетімен  қорытындылайды,  негіздейді, 
оған  түрлі  көзқарас  тұрғысынан  қарап, 
әртүрлі фактілерді келтіреді 
 
Олай  болатын  болса,  диссертациялық  жұмыстың  1.2  тараушасында  
қарастырылған    жаратылыстану  пәндері  бойынша  (биология,  физика,  химия, 
география,  экология)    білім  алушыларға  виртуалды  лабораториялық 
жұмыстарды    дайындау  бойынша  жобаға  негіздей  отырып    білім  мазмұнын 
игертудің  (білімнің,  іс-әрекет  тәсілдерінің,  шығармашылық  іс-әрекет 
тәжірибесінің,  эмоционалдық-құндылық  қарым  қатынастардың)  және  білім 
алушыларды    оқыту  үдерісінің  түрлі  кезеңдеріндегі  жеке  мүмкіндіктеріне, 
талпыныстары  мен  оқыту  мақсатына  сәйкес  дамытудың  белгілі  бір  деңгейін 
жүзеге асыратын  құрал ретінде  кеміргіштердің саркоспоридиялары  бойынша 
виртуалды зертханалық жұмыс жасалды.  
Яғни,  ұсынылып  отырған  виртуалды  зертханалық  жұмыстар  білім 
алушылардың  берілген  оқу  материалын  меңгерудегі  іс-әрекетін  жүзеге 
асырудың  бір  құралы    болып  табылады.  Виртуалды  зертхана    оқу  материалы 
мазмұнының  оқу іс-әрекетінің белгілі бір түріне бағдарлайтындай көрінісі бола 
тұрып,  білім  алушыларға    пәндік  білімдер  мен  біліктерді  игеруге  жағдай 
жасайды.  Оқытудың  когнитивтік  және  процессуалдық  жақтарының  бірлігін 
жүзеге  асыруға  деген  талпыныс  виртуалды  зертхана  жұмыстарын 
ұйымдастырудың  әдістемелік шартын  қарастыруға мүмкіндік береді: 
-  пәндік  білім,  білік,  дағдыларды  білім  мазмұнының  түрлі  оқу 
жағдаяттарында  көрініс табу үрдісі ретіндегі виртуалға тасымалдау амалы; 
- пәндік  білімдердің жеке тұлғаға өту үрдісі ретіндегі білім алушылардың  
виртуалдық жұмыстарды  іс-әрекетте пайдалану амалы. 
Осы  өзара  байланысты  екі  әдістемелік  шартты  ескере  отырып,  біз 
виртуалды  зертхананың    бiрнеше    сипаттамаларын  ажыратып  көрсетеміз: 
біріншіден,  виртуалды  зертхана  –  бұл  оқу  материалы  мазмұнының  оқу 
жағдаяттарында көрініс табу құралы, яғни ол пәндік білімдерді қолданудағы іс-
әрекеттер  үлгісі;  екіншіден,  виртуалды  зертхана  –  бұл  оқу  іс-әрекетінің 
мазмұны,  яғни,  ол  оқу  жағдаяттарын  шешуге  бағытталған  іс-әрекеттер  үлгісі; 
үшіншіден, виртуалды зертхана – бұл оқу материалын меңгеру құралы, яғни ол 
пәндік  білімдердің  білім  алушының  жеке  жетістігіне  өту  үлгісі  болып 
табылады. Қарастырылып отырған мәселенің бұндай сипаттамасы «виртуалды 
зертхана» ұғымына мынадай түсіндірме беруге мүмкіндік жасайды: виртуалды 
зертхана  –  бұл  білім  алушыларға  оқу  іс-әрекетінің  алуан  түрін  орындауға, 
сондай-ақ  олардың  оқу  материалын  игеруін  ұйымдастыруға    бағытталған  оқу 
құралы.  Біздің    ойымызша,  аталмыш  ұғымға  бұлайша  түсініктеме  беру  оның 
мән-мағынасын  неғұрлым  тереңірек  түсінуге  көмектеседi.  Виртуалды