Салымшылармен бетпе-бет кездесу визави с вкладчиками қордың анатомиясы: жүрек

PRO

ЕНПФ

8

9

PRO

ЕНПФ

Мұрагерлерге...

Наследникам… 

Зейнетақы шотындағы ақша – салымшының меншігі, бірақ 

салымшы заңнама талаптарына сәйкес зейнетақы алу құқығын 

беретін нақты заңды дерек болмайынша зейнетақы жинақтарын 

уақытша жұмсап, пайдалана алмайды. Сондықтан мемлекет 

зейнетақы жинақтары сомасының барлығын салымшы 

оларды алғанша міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті 

кәсіптік зейнетақы жарналарын нақты салынған мөлшерде 

сақтау жауапкершілігін өз мойнына алады. Тіптен салымшы 

(зейнетақы төлемдерін алушы) қайтыс болса да барлық шоттағы 

жинақтың мерзімсіз сақталатынын ескертеміз.

Азамат қайтыс болған соң мүлікті мұраға алу үшін не істеу 

керектігін көпшілігі біледі, бірақ жылжитын және жылжымайтын 

мұрамен бірге қайтыс болған адамның жеке зейнетақы шотындағы 

(ЖЗШ) қаражатты мұраға алуды ресімдеуге болатынын барлығы 

бірдей біле бермейді. “Қазақстан Республикасында зейнетақымен 

қамсыздандыру туралы” заңның 31, 32, 33-баптарына сәйкес 

БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар тұлға қайтыс болған 

жағдайда, олар заңнамада белгіленген тәртіппен мұраға беріледі. 

1999 жылғы 1 шілдедегі №409 Қазақстан Республикасының 

Азаматтық кодексіне сай заңды мұрагерлер жеті кезекке 

бөлінеді. Бірінші кезекте заң бойынша мұра алу құқығы мұра 

қалдырушының балаларына, оның ішінде асырап алған бала-

ларына, жұбайына және ата-анасына тең үлеспен беріледі. 

Екінші кезектегі заңды мұрагерлер – мұра қалдырушының аға-

інілері, әпке-қарындастары/сіңлілері, әжелері, аталары және 

немерелері. Басқаша айтқанда, егер салымшы (алушы) некеге 

тұрмаған болса, балалары жоқ болса, ал ата-анасы өмірден озған 

болса, мұраға құқықты екінші кезектегі туысқандары, мысалы 

аға-інілері алады. Сонымен қатар азамат өсиетхат қалдырып, тірі 

кезінде заңды мұрагерін өзі тағайындай алады. 

Жинақтарды мұраға алу үшін заңды мұрагер кез келген БЖЗҚ 

кеңсесіне өзі келіп, пошта байланысы немесе сенім білдірілген 

тұлға арқылы өтініш білдіре алады. Ол өтінішке құжаттардың 

түпнұсқасын және/немесе олардың нотариат куәландырған 

көшірмесін қоса беруі қажет. Құжаттар тізімі Қор сайтының 

“Қызметтер» - “Алушыларға” - “Зейнетақы төлемдерін ресімдеу 

тәртібі” - “Алушының қайтыс болуына байланысты төлемдер” бө-

лімінде орналасқан. Заңда мұра қалдырушы қайтыс болған күн-

нен бастап алты айлық мерзім белгіленгенін, осы мерзім аяқ-

талғанша мұрагер мұраны қабылдау керек екенін есте сақтаған 

жөн. Өтіп кеткен мерзімді сот қайта қалпына келтіруі мүмкін.

Мұрагерлерге зейнетақы жинақтарының төлемінен басқа Қор 

республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына 

белгіленген айлық есептік көрсеткіштің (АЕК) 52,4 еселік 

көлемінің шегінде, бірақ ЖЗШ-дағы қаражаттан артық емес 

бір реттік жерлеуге төлем жасайды. Биылғы жыл 1 АЕК

2 121 теңгеге тең. Бір реттік төлем жасалған соң зейнетақы 

жинақтарының қалдығы заңда белгіленген ең төменгі 

зейнетақы көлемінен аз болса, бұл қалдық осы төлем сомасына 

қосылады. Егер жерлеуге қаражат алынбаған болса, онда ақша 

шотта қалады және зейнетақы жинақтары ретінде төленеді. 

БЖЗҚ туысқандарыңыздың зейнетақы жинақтарының бар-

жоғын тексеру үшін Қорға өтініш білдіруге кеңес береді. 

Мұны кез келген уақытта жасап, сонан соң мұрагер Қазақстан 

Республикасының зейнетақы заңнамасына сәйкес зейнетақы 

жинақтарының төлемін алуға өзінің құқығын мәлімдеп, бекіте 

алады.

Деньги на пенсионных счетах являются собственностью вкладчи-

ка, но, в силу требований законодательства он не может временно 

распоряжаться и пользоваться пенсионными накоплениями до 

наступления определенного юридического факта, дающего право 

на получение пенсии. Поэтому государство берет на себя ответст-

венность за сохранность всей суммы пенсионных накоплений в 

размере фактически внесенных обязательных пенсионных взно-

сов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с 

учетом уровня инфляции на момент их получения вкладчиком.

Напомним, что накопления на всех счетах хранятся бессрочно, 

даже в случае смерти вкладчика (получателя пенсионных выплат).

  

После смерти гражданина многие знают, что необходимо 

сделать, чтобы получить имущество в наследство, но не всем 

известно, что вместе с движимым и недвижимым наследством, 

можно оформить наследование средств на индивидуальном 

пенсионном счете (ИПС) умершего. В соответствии со 

статьями 31, 32, 33 Закона “О пенсионном обеспечении в 

Республике Казахстан” в случае смерти лица, имеющего 

пенсионные накопления в ЕНПФ, они наследуются в порядке, 

установленном законодательством.  Согласно Гражданского 

Кодекса Республики Казахстан №409 от 1 июля 1999 года 

правопреемники делятся на семь очередей. В первую очередь 

право на наследование по закону получают в равных долях 

дети наследователя, в том числе и усыновленные, супруги и 

родители. Правопреемники второй очереди – братья, сестры, 

бабушки, дедушки и внуки наследователя. Иными словами, 

если вкладчик (получатель) не состоял в браке, не имеет 

детей, а родителей уже нет в живых, то право наследования 

получают родственники из второй очереди, например, братья. 

Кроме того, гражданин может при жизни сам назначить своих 

правопреемников, составив завещание.

Чтобы унаследовать накопления, правопреемник может 

обратиться в любой офис ЕНПФ лично, посредством почтовой 

связи или через поверенного. К заявлению он должен приложить 

подлинники документов и/или их нотариально заверенные копии. 

Список документов доступен на сайте фонда в разделе “Услуги” 

- “Получателям” - “Порядок оформления пенсионных выплат” 

- “Выплаты в связи со смертью получателя”. Следует помнить, 

что законом установлен шестимесячный срок со дня смерти 

наследодателя, до истечения которого, наследник должен принять 

наследство. Пропущенный срок может быть восстановлен судом.  

Кроме выплаты пенсионных накоплений наследникам Фондом 

единовременно выплачивается сумма на погребение в пределах 

52,4-кратного месячного расчетного показателя (МРП), установ-

ленного на соответствующий финансовый год законом о респуб-

ликанском бюджете, но не более имеющихся на ИПС средств. В те-

кущем году 1 МРП равен 2 121 тенге. В случае если остаток пен-

сионных накоплений после осуществления единовременной вып-

латы будет меньше размера минимальной пенсии, установленной 

законом, данный остаток включается в сумму этой выплаты. Если 

же средства на погребение не были получены, то деньги остаются 

на счете и выплачиваются уже в качестве пенсионных накоплений.

ЕНПФ рекомендует обратиться в фонд для проверки наличия 

пенсионных накоплений умерших родственников. Сделать это 

можно любой момент, а затем заявить и закрепить свои права нас-

ледника на получение выплаты пенсионных накоплений в соот-

ветствии с пенсионным законодательством Республики Казахстан.

Елнур Шалкибаев