Республиканский учебно-методический центр дополнительного образования

37 
 
шыншылдық; 
әділдік. 
Кәсіби қызметтің тиімділігіне кері әсер ететін қасиеттер: 
математикалық қабілеттердің жоқтығы; 
талдау қабілетінің жоқтығы; 
тез шаршау; 
зейінсіздік, ұмытшақтық; 
цифлармен жұмысқа қабілетінің жоқтығы; 
тәртіпке бағынбаушылық; 
моральды-этикалық нормалардың жоқтығы. 
Кәсіби білімді қолдану салалары: 
банк қызметі саласы; 
қаржылық  ұйымдар  (салық  инспекциясы,  зейнетақы  қоры, 
сақтандыру агенттіктері); 
экономика  және  қаржы  саласына  жатпайтын  кез  келген 
мемлекеттік  мекемелер  (өнеркәсіп,  ауыл  шаруашылық,  медицина  және 
денсаулық сақтау, сауда саласы, көлік саласы және т.б.); 
кіші және ірі бизнестің мемлекеттік емес кәсіпорындары. 
Шартты және кәсіпкерлік типіндегі кейбір мамандықтар: 
нотариус; 
сауда агенті; 
хатшы; 
мұрағатшы; 
кассир; 
сақтандыру агенті; 
экспедитор. 
 
Маркетолог 
Мамандық атауы 
маркетолог 
Ойлаудың басымдылық түрі  бейімделі — үйлестіру 
№1  базалық  білім  саласы 
және оның деңгейі  
экономика,  әлеуметтану,  психология,  3 
деңгей, жоғары (теориялық) 
№2  базалық  білім  саласы 
және оның деңгейі 
математика,  статистика,  шет  ел  тілі,  2 
деңгей, орта (білімді тәжірибеде қолдану) 
Кәсіби сала 
Қызмет көрсету саласы 
Тұлғааралық өзара әрекет 
«қасымда» типі бойынша жиі 
Басым қызығушылық 
кәсіпкерлік 
Қосымша қызығушылық 
әлеуметтік 
Жұмыс шарттары 
Ғимаратта/ғимараттан тыс, мобильді 
 
 

38 
 
Қызметтің басымдылық түрлері: 
өнімді  ілгері  жылжыту  және  іске  асыру  бойынша  жобалар 
дайындау; 
тауарды  ілгері  жылжыту  бойынша    сұрақтар  жүргізу  (сауалнама 
және т.б.); 
ұқсас  тауарлар  тобы,  нарықтағы  ұқсас  жағдайлар  туралы 
ақпараттар жинау; 
ұқсас  тауарлар  шығарумен  шұғылданатын  фирмалар,  сауда 
маркалары туралы коммерциялық ақпарат жинау; 
ілгері жылжытатын өнімге жарнама акцияларын және тұсаукесер 
өткізу; 
нарықта тауардың нақты имиджін қалыптастыру. 
Кәсіби  қызметті  табысты  орындауды  қамтамасыз  ететін 
қасиеттер: 
Қабілеттер: 
жақсы  дамыған  аналитикалық  қабілеттер:  керекті  ақпаратты 
қабылдауды және өңдеуді, бағалауды, салыстыру және оны игеруді білу; 
ұғымдық ойлаудың жоғары деңгейі; 
белгісіз жағдайларда шешім қабылдай білу; 
өзін өзі басқару қабілеті; 
дамыған  ұйымдастыру  қабілеттері  (мақсаттылық,  батылдық, 
шығармашылық ықпал сияқты қасиеттері бар); 
дамыған  коммуникативтік  қабілеттері  (байланысқа  кіре  білу, 
өзара қатынасты жақсарту, ауызша және таңбалы қатынас жолдарының 
дамуы, кәсіби құзырлылық және т.б.). 
Жеке қасиеттері, қызығушылықтары, икемділіктері: 
жасампаздық; 
сыншылдық; 
талапшылдық; 
жауапкершілік 
(өз 
әрекетінің 
нәтижелері 
үшін 
өзіне 
жауапкершілікті алу); 
икемділік (жағдайлардағы түрлі өзгерістерге икемді әсер ету); 
ұйымдастыру қызметін жоспарлау қабілеті; 
тәртіпке, технологиялыққа және нормативтікке ұмтылу; 
ішкі түйсігінің дамуы; 
білімділік, қуаттылық; 
өзіне, қабылдаған шешімдерінде сенімділік; 
мақсаттылық, әрекеттілік; 
тұлғалық өсуге тұрақты ұмтылу. 
Кәсіби қызметтің тиімділігіне кері әсер ететін қасиеттер: 
деректерді салыстыруды және талдауды білмеу; 
батылсыздық, өзіне сенімсіздік; 
орындайтын жұмысына қызығушылықтың жоқтығы; 

39 
 
ұйымдастырушылық  және  коммуникативтік  қабілеттердің  төмен 
деңгейде дамуы немесе жоқтығы; 
өз уақытын ұйымдастыра алмау, тәртіпке бағынбау, ынтасыздық; 
артта қалғандық, ойлау ебедейсіздігі; 
жауапкершілікті басқаларға аудару; 
ой өрісінің тарлығы; 
өзін өзі басқара алмау (ашушаң, қызба); 
сыртқы факторларға қарсы тұра алмау. 
Кәсіби білімді қолдану салалары: 
өнеркәсіп; 
сауда; 
құрылыс және ауыл шаруашылығы; 
көлік және байланыс; 
қонақ үй және мейрамхана бизнесі; 
туристік компаниялар. 
Тұлғаның  осы  типіндегі  адамға  сәйкес  келетін  кейбір 
мамандықтар (кәсіпкерлік және әлеуметтік): 
әкімгер көмекшісі; 
заңгер; 
аудармашы; 
жарнама агенттігінің басқарушысы; 
саудадағы басқарушы. 
 
"Мен - мамандық әлемінде" жасөспірімдер үшін тренинг 
 
Мамандық  таңдау  —  жасөспірім  шақта  қабылдау  қажет  болатын 
барынша  маңызды  шешім.  Өкінішке  орай,  көптеген  жасөспірімдер 
мамандық  таңдау  кезінде  қызметтің  әр  түрінің  нақты  ерекшеліктері 
туралы  жеткілікті  білмейді  және  өзінің  кәсіби  қызығушылықтары  мен 
икемділіктерін есепке алмайды.  
Бұл  бағдарлама  жасөспірімдерге  кәсіби  өзін  өзі  анықтау 
мәселелерін  өз  тілегімен  және  еркін  жағдайда  қарастыруға  мүмкіндік 
береді.  
Тренинг барысында жастар мүмкіндіктер алады:  
·  өзінің  жеке  ерекшеліктерін,  қызығушылықтарын  және 
икемділіктерін зерделейді; 
·  оқу  мекемелері  және  түрлі  кәсіптер  туралы  толық  ақпарат 
алады; 
· кәсіп таңдау үшін ақпарат алады; 
· келешек кәсіби қызметін таңдауда анықталады. 
Бағдарламаның  мақсаттары  мен  міндеттері.  Кәсіп  әлемі 
туралы ақпаратты алу және өзін тану шекарасын кеңейту арқылы кәсіп 
таңдау жолына жауапты қатынасын қалыптастыру.