Облыс қалалары мен аудандарындағы жеңіл өнеркәсіптің

Сала құрылымының үштен бірін былғары тері өнімдері алады және үштен екісін тоқыма және тігін өнеркәсібінің өнімдері құрайды, бұлар негізінен жүн өндірісімен көрініс береді.

2005 және 2010 жылдар аралығында жүн өндіру заттай көрінісінде 1,2 есеге артты, өсімнің орташа жылдық қарқыны 4%-ды құрады. Жуылған жүн (өңдеудің ең төмен дәрежесімен қырқылған жүн) облыстың жүн өнеркәсібінің негізгі өнімі болып саналады. 2005 - 2010 жылдар аралығында жүн өндірудің тұрақты өсімі байқалады (8 сурет). Сонымен 2009 жылы 5471 тонна жүн өндірілді, 2010 жылы – 5682 тонна. Қазақстан Республикасындағы жүн өндірісіндегі облысымыздың жоғары үлесі аймақтағы дамыған ешкі және қой шаруашылығының болуына байланысты.

«Фабрика ПОШ-Тараз» ЖШС облыстың жүн өнеркәсібінде жалғыз ірі кәсіпорын болып саналады, өнімді қайта өңдеумен айналысады – жүн жуу.

Елбасының 2010 жылдың қыркүйегіндегі Жамбыл облысына іс-сапары кезінде «Фабрика ПОШ-Тараз» ЖШС-де фабриканың қолданыстағы цехының базасында топс өндіру бойынша инвестициялық жоба мерзімінен бұрын іске қосылды. Бүгінгі таңда фабрика жылына 2 мың тонна меринос қойының жүнін қайта өңдей алады және 800 тонна топсты өндіре алады.

Көп жылғы тоқыраудан кейін 2005 жылы қайта іске қосылған «Тараз былғары аяқ киім» ЖШС облыстағы аяқ киім өндіретін негізгі кәсіпорын болып табылады. Кәсіпорын былғары тері бұйымдарын халықтан сатып алады, ал тиісті қосалқы материалдар мен химикаттарды шетелден алады. Фабриканың негізгі өнімі – республикамыздың қарулы күштері мен ведомстволарына арналған арнайы аяқ киім. Кәсіпорын болашақта балалар мен әйелдерге арналған аяқ киім тігу арқылы өз ассортиментін кеңейтуді жоспарлауда. Аяқ киіммен қатар, кәсіпорын теріден жасалған жартылай фабрикаттар, “Вет-блю” және ”Краст” маркалы былғарылар өндіреді, оның 30%-ы Италияға, Пакистан мен араб Эмираттарына экспортталады. Бүгінгі таңда «Тараз былғары аяқ киім» ЖШС қуаттырының бар болғаны 10%-ы ғана іске қосылған, ал өндірістік қуаты жылына 700 мың пар аяқ киім.

2008 жылы фабрика желінің ассортиментін кеңейту үшін шетелдік жоғары өнімді жабдық сатып алу мақсатында 5 жылдық мерзімге $10 млн. заемдық қаржылар тартты. Ассортиментті кеңейтумен қатар, кәсіпорын жоспарына аяқ киім өнімдерінің өзіндік өткізу желісін ашу да енеді.

Былғары қол сандықтар, чемодандар, сөмкелер, портфельдер, белдіктер өндірісі Қазақстанда да, Жамбыл облысында да дамымаған: ел нарығындағы қазақстандық өнімнің үлесі тек 0,1% ғана.

Жамбыл облысындағы жеңіл өнеркәсіптің негізгі кәсіпорындары Тараз қаласында шоғырланған.

Жамбыл облысындағы жеңіл өнеркәсіптің күшті жақтарына, бірінші кезекте, өңірде биязы жүнді қой шаруашылығы мен басқа да мал түрлерін өсіруге қолайлы жағдайдың барлығы жатады. Жамбыл облысындағы қойды көп өсіретін аудандар – Қордай (Жамбыл облысындағы қой басының 15%-ға жуығып), Талас (14% шамасында) және Т. Рысқұлов аудандары (13% шамасында). Жамбыл облысындағы жүн қырқу көлемі барлық аудандарда кеңінен тараған.

Солай бола тұрғанмен де, өңірдің жеңіл өнеркәсібінің бірқатар әлсіз жақтары бар. Оның ішінде мал саны бойынша жеке шаруа қожалықтарының үлесінің жоғарылығы (ҚР қой мен ешкі санының 70%-ы), соның салдарынан жүн өндірісінің құрылымында бұл мәселе жүн сапасына кері әсерін тигізуде. ЖШҚ-ның негізгі келеңсіз жағы асыл тұқымды отарлардың режимін және жеммен қамсыздандырылуын сақтау үшін олардың көлемінің жеткіліксіздігі болып табылады, әлемдік тәжірибе бойынша 3 мың бастан (немесе 1,5 мың бас аналық қойлардан) тұратын отар болу керек. Жүн өндіруде ЖШҚ-ның үлесінің жоғарылығы өнім сапасының төмендігіне алып келеді.

Жүн өнеркәсібінің тағы бір проблемасы биязы жүнді қойлардың аз ғана үлесіне қарсы қатты жүнді қойлардың үлесінің көптігімен байланысты.

Сондай-ақ елімізде жүн сапасын тексеретін аккредитациядан өткен зертханалар да жоқ, бұл қазақстандық өнімнің сыртқы нарыққа шығуын қиындатады. Мәселен, жүнді сертификаттау жүннің килограмының құнын 1-1,5 АҚШ долларына қымбаттатады.
Мұнай-газ саласы

Облыста газ, бензин, дизельді отын және нығыздалған газдан және импортталған мұнайдан мазут өңдеу мен оны тасымалдау іске асырылады. Мұнай өңдеу өнеркәсібі Жамбыл облысында дамымаған: ЖӨӨ құрылымындағы оның үлесі 2009 жылы 0,2%-ды, ал облыстың өңдеу өнеркәсібіндегі үлесі 1%-ды құрайды. Өнім өндірісінің көлемі 2009 жылы 1,3 млрд. теңгені (НКИ -142,3%) құрады, ал 2010 жылы алдын-ала мәліметтер бойынша – 2,2 млрд.теңге (162,2%). Мұнай өңдеу өнімдері газ конденсатынан алынады. Облыста мұнай шикізаты өндірілмейді.

Жамбыл облысындағы газ өндіру 2003 жылдан бері Амангелдігаз кен орнында жүзеге асырылуда. Бүгінгі таңда Амангелдігаз кен орнының аумағында газды кешенді дайындау қондырғысы, газды кәсіпорынішілік жинау жүйесі, 25 ұңғыма жұмыс істейді.

Облыс аумағында екі өңдеу кәсіпорындары жұмыс істейді («Амангелді ГӨЗ» ЖШС және «Казхиминвест» НПФ ЖШС), олар бензин, дизельді отын жергілікті кен орындарындағы және облысқа Құмкөл кен орнынан (Қызылорда облысы) импортталатын газ конденсатынан мазут өндіреді. Өндірілген өнім көрші Оңтүстік Қазақстан облысы мен Қырғызстан Республикасына жөнелтіледі.

Мұнай және газ өнімдерін өндіру 2009 жылы 2,1 млрд. теңгені құрады, бұл ретте өндірлген өнімнің 63%-ы бензин, 25%-ы – дизельді отын, 12%-ы – мазут.

ҮИИДБ аясында «Амангелді ГӨЗ» ЖШС Жамбыл ауданының Аса ауылында Амангелді кен орнының шикі мұнайын өңдеу зауытының құрылысы жобасын іске асыруда, мұнда бензин, дизельді отын мен мазут өндірілетін болады. Жобаның құны – 3,0 млрд. теңге. Жоба бойынша 100 жаңа жұмыс орны ашылады.

Облыста барланған және игерілген алтын кен орындарының, барит кен орындарының, газ кен орындарының қолда болуы тау-кен өндіру кешенін дамытудың негізі болып табылады. Бариттердің (табиғи барий сульфаты) бағаланған кені 12 млн. тоннаны құрады. Аумақта кварциттің 2 кен орындары қолда бар – Жаңатас (баланстық қор – 38800 мың тонна) және Мақбел (137040 мың тонна, еліміздің ең ірісі), бұл металлургиялық кремнияны өндіру үшін маңызды шикі зат болып табылады.

Тау-кен өндірісі саласында «Казтрансгаз» БК АҚ кәсіпорныдарымен 1,4 млрд. теңгенің өнімі өндірілді, табиғи газ өндіру 4,7%-ға (354,2 млн. текше м.). артты. Сонымен қатар, газ конденсатын өндіру 1,5% -ға немесе 25,9 мың тоннааға төмендеді.

«Шығыс кен басқармасы» ЖШС-де өнім шығару көлемі 379,6 млн. теңгені құрады, кен мен барит концентраттарын өндіру – 48,3%-ға немесе 135,1 мың тоннаға кеміді.

2005-2009 жылдардағы тау-кен өнеркәсібі және карьерлерді игеру өнімдерінің негізгі түрлерін өзгерту динамикасынан көріп отырғанымыздай (6 кесте), 2009 жылы облыста көмір (9,6%-ға), табиғи газ (4,6%-ға) өндіру артқан, 2010 жылы – әк тас және гипс (18,4%-ға), табиғи құм (6 есеге), тас үгіндісі, қиыршық тас, ұсақ тас (2,4 есеге), фосфат шикі заты (1,7 есеге).

Өнеркәсіптің жалпы көлемінің 17,2%-ын құрайтын электрмен қамсыздандыру, газ,бу және ауа желдеткішін беруде сұраныстың төмендеуінен 2009 жылы электр қуатын өндіру 65,3%-ға, жылу энергиясын беру – 7,3%-ға қысқарды.

2010 жылы жұмыстың және қызмет көрсетудің өндіріс көлемі 19,2%-ға төмендеген, оның ішінде электр қуатын өндіру, беру және тарату есебінен 29,4%-ға.
Электрмен қамсыздандыру, газ,бу және ауа желдеткішін беру

саласында өнімнің негізгі түрлерін өндіру динамикасы

7 Кесте

2009 жыл өндіріс көлемі 19,9 млрд. теңгені (НКИ – 55,6%), 2010 жылдың алдын-ала мәліметтері бойынша – 18,3 млрд. теңгені (80,7%) құрады (11 сурет).

Облыста тұрақты және үзіліссіз электр қуатын беріп отыру ағымдағы кезеңнің өзекті мәселелерінің бірі болып қалуда. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС-нің (өңірдегі ең қуатты энергия көзі) өнімінің шығыны жоғары, сондықтан да оның киловаттының бағасы көтерме нарықтағы бағаға қарағанда барынша қымбат. Электр қуатының жеткіліксіздігі өнеркәсіптің дамуына қатты әсер етуде.

2009 жылдың мамырынан бастап өндірілетін электр қуатының өз құнынан жоғарылығынан станция тоқтап тұрды және тек қазан-қарашада ғана №5 және №4 блоктардың жұмыстары қайта жанданды, осыған байланысты жыл қорытындысы бойынша «ЖГРЭС» АҚ-ғы электр қуатын өндіру 67,9%-ға төмендеді және 1348,7 млн. кВт/с құрады. 2009 жылы электр қуатының жетімсіздігінде 44%-ға, облыстың өзінің электр станциясы 20%-дан да аз жұмыс жасады.

Жамбыл облысы электр қуатын өндірудің төмен деңгейімен сипатталады, электр қуатын магистралды тасымалдаумен және диспетчерлеумен айналысатын «КЕГОК» АҚ өңірлік филиалы Шымкент қаласында орналасқан.

Облыста электр қуатын тасымалдау мен таратумен «ЖЭС» ЖШС айналысады, оның балансында 15076,99 км электр тарату желісі, 1961,15 мВА қуатты 6-10-35-110-220 кВ 0,4-110 кВ және 3213 бірлік трансформаторлық кіші станциялар бар.

Жамбыл облысына электр энергиясы «ЖГРЭС» АҚ, «ТЭЦ» АҚ, «Гидроэнергетикалық компания» ЖШС есебінен және Қазақстанның солтүстік энергия көздерінен жеткізіледі.

Жамбыл облысындағы электр қуатының жеткіліксіздігі, бір жағынан, облыс экономикасының электр сыйымдылығының жоғарылығына және халықтың тұрмыстық қажеттілікке электр энергиясын пайдалану үлесінің жоғарылығына, ал екінші жағынан, энергия көздерінің тиімсіз құрылымына, өзіндік элетр энергиясын өндірудің бәсекеге қабілетсіздігіне байланысты.

Электр қуатының тарифтері қазақстандық орташа деңгейден 30%-ға артық, Қазақстанның өзге өңірлерімен салыстырғанда облыс халқының табыс деңгейінің төмендігін ескерсек, бұл үй шаруашылығы бюджетіне үлкен күш салып отыр.

Өзіміздің электр станциясындағы электр қуатын өндіру құнының жоғарылығы Орталық Азия елдерінен импортталатын қымбат отынды пайдаланумен байланысты болып отыр. Электр станцияларының энергия көздері құрылымындағы мазуттың үлесі 70%, қалған 30%-ы газбен жұмыс істейді. Бұл ретте мазут пен газдан алынатын электр қуатының құны көмірден алынатын электр қуатының құнынан тиісінше 18 және 7 есеге артық.

Жамбыл облысындағы электр қуатын өндіру мен таратудағы қорлардың ескіру деңгейінің жоғарылығы, жаңару қарқынының баяулығы пайдалану шығындарының көп болуына алып келеді және де болашақта энергия жабдықтарының істен шығу санының артуы болжануда. Жамбыл облысындағы электр қуатын өндіру мен таратудағы орташа жылдық инвестициялар Қазақстандық орташа көрсеткіштен 25%-ға төмен, қорлардың жаңару жылдамдығы 70%-дан кем.

Облыстағы электр қуатын өндіру көлемі 2009 жылы 65,3%-ға төмендеді және 1,5 млрд. кВт/с құрады.

Энергетика саласындағы энергия тиімділігі мен энергия сақтау жөніндегі негізгі іс-шаралар төмендегідлер болуы керек:

• электр және жылу энергияларын бірлесе өндіруді қамтамасыз ететін жабдықтарды кең көлемді ендіруге негізделген өндіру қуаттарын техникалық қайта жарақтандыру, газ нығыздау жабдықтарын ендіру;

• Энергетикалық баланс құрылымын өзгерту және оны әртараптандыруды арттыру – көмір мен мазутты жағудың алдыңғы қатарлы және экологиялық таза технологияларын пайдалануға дайындау, отын мен энергия көздерінің қайта жаңғыртылған және дәстүрлі емес түрлерін қолдану мен дамытуға бағыттау;

• электр тарату желілері мен кіші станциялардың жаңаларын салу және қолда барларын қайта жаңғырту, электр энергиясын беру мен таратудағы шығынды төмендету мақсатында есепке алудың (АСКУЭ) қазіргі заманғы жүйесін енгізу.

Бүгінгі таңда төмендегі жобаларды іске асыру жоспарлануда:

- ЭМРМ мен ПРООН-ның «Қазақстан – жел энергетикасы нарығын дамыту бастамасы» жобасының шеңберінде Қордай ауданында қуаты 35 мВт жел электростанциясының құрылысы жоспарлануда. Бүгінгі күнде құрылыс болатын орында метеорологиялық діңгек туралы ақпарат жинау аяқталды, инвестицияалды зерттеулер жүргізілді, оның қорытындысы бойынша қуаты 16,5 мВт-дан 41,25 мВт-ға дейін жететін ЖЭС салу мүмкін болмақ және ол ЖЭС жабдықтарының жабдықталуына байланысты болады;

- Шу ауданындағвы Тасөткел су қоймасында қуаты 10 мВт су электр станциясын салу болжануда. Қажетті инвестиция сомасы 1250,0 млн. теңгені құрайды.

Сондай-ақ Тараз қаласында да РК-4 алаңында қуаты 50 мВт электр қуатын, 40 Гкал жылу энергиясын өндіретін когенерациялық газ поршендік электр станциясын салу жоспарлануда. Өтемділік мерзімі 5-7 жыл.
ЭМРМ бекіткен Қазақстан Республикасындағы 2007-2015 жылдарға арналған электр энергетикасы саласын дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспарының 6 тармағына сәйкес Тараз қаласында ТЭЦ-4 алаңында электр қуаты 200 мВт, жылу қуаты 160 Гкал когенерациялық газ поршендік электр станциясын салу жоспарлануда. Өтемділік мерзімі 5-7 жыл.

Қаратау қаласында қуаты 50 мВт және 40 Гкал когенерациялық газ поршнедік электр станциясын салу мәселесі қарастырылуда.

Бұл жобаларды іске асыру электр және жылу энергияларын бірге өндіру есебінен отын ресурсын (90%-ға дейін) барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік береді, тиісінше жылу мен электр энергиясын өндіруге арналған шығындарды төмендетуге алып келеді.

Қазақстанның 2014 жылға дейінгі индустриалды-инновациялық дамуын тездету мемлекеттік бағдарламасының қабылданғандығын ескерсек, оның шеңберінде өңірде ірі, энергия сыйымдылығы жоғары өндіріс орындарын іске қосу болжануда, электр энергиясының жетімсіздігі жылдан-жылға арта түсуде, сондықтан электр энергиясы тарапынан қымбат бағаға сатып алу көлемі арта түсетін болады, бұл тарифтің қалыптасуына кері әсерін тигізеді.

Осыған байланысты салаға төмендегі мәселелер тән:

- электр қуатының жетімсіздігінің өсуі;

- электр қуатының тарифінің жоғарылығы;

- электр қуатының баламалы көздерін (күн, жел) пайдаланудың үлес салмағының төмендігі.

2010 жылы индустриализация картасының шеңберінде облыста «Энерджи Тараз» ЖШС кең спектрде пайдаланылатын жарық диодты шамдарды шығару зауытының құрылысы бойынша инвестициялық жобаны іске асыруда, қыздырылатын шамдардан 5 есе тиімді шағын люминесценттік шамдар, жолдарды, көшелерді және парктерді жарықтандыруға жарық диодты шамдар өндірісі, сонымен бірге шамдарды іске жарату бойынша құралдар сатып алынады және халықтан мерзімі өткен шамдар қабылданады.
Сумен қамсыздандыру, канализация жүйесі, қалдықтарды жинау мен орналастыруды бақылауда 2009 жылы 1,1 млрд. теңгенің өнімі өндірілді, бұл 2008 жылғы деңгейден 37,6%-ға кем, 2010 жылы – 1,5 млрд.теңге (НКИ – 126,3%).


Индустриалды-инновациялық даму

Индустриалдандыру картасы

Қазақстанның 2011-2014 жылдарға арналған мемлекеттік үдемелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы алдағы жылдары еліміздің экономикалық дамуына жетекшілік жасайтын негізгі құжат болып табылады (әрі-қарай МҮИИДБ). Бұл құжаттың бағыты, мақсаты, методологиясы Облысты дамыту бағдарламасын әзірлеуге негіз болды.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы «2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының мемлекеттік үдемелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасы және Қазақстан Республикасы Президентінің бірқатар жарлықтарын күші жойылған деп тану туралы» №958 Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 сәуірдегі №302 Қаулысына сәйкес Өңірлік Индустриалдандыру картасы әзірленді, ол облыс әкімдігінің 2010 жылғы 2 маусымдағы №156 қаулысымен бекітілді.

Индустриалды-инновациялық дамуын тездету мемлекеттік бағдарламасына сәйкес облыста экономика салаларын әртараптандыру жөнінде жалғасты жұмыстар жүргізуде. Облыс кәсіпорындарында жаңа өнім түрлері игерілуде, жаңа технологиялық желілер ендірілуде, қосымша құны жоғары бәсекеге қабілетті өнім шығару артуда. Өнеркәсіптік кәсіпорындар өндірістік желілердің компьютерлік процестері қолдануда және өндірісте жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануда.

2010 жылы МҮИИДБ сәтті іске қосылғанына орай өнеркәсіп дағдарыс кезеңінде жаңа жетістіктерге қол жеткізді, бағдарламаның шеңберінде 55,9 млрд. теңге сомасында 8 инвестициялық жоба пайдалануға енгізілген, 2018 жаңа жұмыс орындары ашылған (8 сурет).

1. «Жасұлан және К» ЖШС өнеркәсіптік негізде гүл өндірісін ұйымдастыру жобасын іске асырды, қуаттылығы жылына 10 млн. дана гүл, құны – 1050,0 млн. теңге, 100 жаңа жұмыс орны ашылды.

2. «АльБасар» ЖШС гранит пен одан жасалатын бұйымдар өңдейтін цех құрылысын аяқтады, құны – 570,0 млн. теңге, 165 жаңа жұмыс орны ашылды. Шығарылатын өнімдер - жиектеме, қырлама және кеспелтек. Жобанын қуаттылығы 50 мың ш/м жиектер.

3. «Фабрика ПОШ-Тараз» ЖШС фабрикада жұмыс істеп тұрған цех базасында топс өндіру жобасын іске асырды, қуаттылығы жылына 873 тонна топс, құны – 1116,0 млн. теңге, 100 жаңа жұмыс орны ашылды.

4. «Жаңатас металлургиялық комбинаты» ЖШС болат балқыту цехының құрылысы жобасын іске асырды, қуаттылығы 36 мың тонна арматура, құны – 450,0 млн. теңге, 60 жаңа жұмыс орны ашылды.

5. «Мыңарал Тас Компани» ЖШС қуаты жылына 1,2 млн. тонна цемент шығаратын цемент зауытының құрылысын іске асырды, құны – 34,9 млрд. теңге, 350 жаңа жұмыс орны ашылды.

6. «Амангелді ГӨЗ» ЖШС шикі мұнай өңдейтін зауыт құрылысын жүзеге асырды, құны – 3,0 млрд. теңге, 100 жұмыс орны ашылды.

7. «Тараз металлургия зауыты» ЖШС-і ферроқорытпа өндірісін кеңейту мен жетілдіру жөніндегі жобаны іске асыруды аяқтады, қуаттылығы 120 мың тонна ферросиликомарганец, құны – 11 505 млн. теңге, 300 жұмыс орны ашылды.

8. «Қосалқы бөлшектер» АҚ электрометаллургиялық кіші-зауытының құрылысы жобасын іске асыруды аяқтады, құны – 3 250,0 млн. теңге, 843 жаңа жұмыс орны ашылған.

2011 жылы облыста МҮИИДБ-ын іске асыру шеңберінде экономиканың өңдеу саласында сыртқы және ішкі инвестициялық ресурстар едәуір белсендіріледі, индустриаландыру картасына енгізілген, құны 21,5 млрд. теңгені құрайтын, 8 инвестициялық жоба іске қосылады, онда 1139 жаңа жұмыс орындары ашылады. (8 сурет)

1. «Алтын Алмас» АҚ – алтын құрамды кенді өңдеу бойынша «Ақбақай кластері» (1 кезең), құны 8140 млн. теңге, 450 жаңа жұмыс орны ашу жоспарлануда.
Инвестициялық жоба 2011 жылдың 27 маусымында пайдалануға берілді.

2. «Тараз құбыр зауыты» ЖШС – полиэтиленді құбырларды шығару зауытының құрылысы, қуаттылығы 250 кг/сағ. полиэтиленді құбырлар, құны 695,0 млн.теңге, онда қосымша шамамен 50 жаңа жұмыс орындары ашылады. Зауыт төмен және орташа қысымдағы газ жүйесін, сумен қамту және тамшылап суару жүйесін құрылыс индустриясындағы өз өнімдерімен қамтамасыз етеді.

3. «Энерджи Тараз» ЖШС – кең спектрде пайдаланылатын жарық диодты шамдарды шығару зауытының құрылысы, қуаттылығы жылына 5 мың шам (бірінші жылына 2 мың шам өндіру жоспарлануда). Жобаның құны - 129,6 млн. теңге, қосымша шамамен 20 жаңа жұмыс орындары ашылмақ.

4. «Луговой жылқы зауыты» ЖШС – 30000 бас шошқа шаруашылығы кешенінің құрылысы, жаңа технологияларды пайдаланумен бірге құны 3400 млн. теңге, онда 150 жаңа жұмыс орны ашылмақ.

5. «ACIG» АҚ - цемент зауытының құрылысы, қуаттылығы жылына 500 мың тонна, құны – 8 250,0 млн. теңге, 300 жаңа жұмыс орындары ашылмақ.

6. «SUPER PHARM» ЖШС - тоқыма емес матадан (стерильденген және стерилденбеген) бір реттік пайдаланымға арналған медициналық киімдер өндіру. Жобаның құны 520,0 млн. теңгені құрайды. 50 жаңа жұмыс орнын ашу жоспарлануда.

7. «Бином Строй-Деталь» ЖШС – темір бетондық бұйымдарды өндіру, қуаттылығы 10 мың текше м/жылына, құны – 150 млн.теңге, онда 100 жаңа жұмыс орындары ашылмақ.

8. «Бурный ірімшік зауыты» ЖШС – ультрапастерленген сүт өңдірісі, қуаттылығы жылына 1,7 млн. литр сүт өңдеу. Жобаның құны – 191,4 млн. теңге. 19 жаңа жұмыс орындары ашылмақ.

Бұдан басқа, 2011 жылы 55,9 млрд. теңгеден астам сомада 3 инвестициялық жоба іс қосылады:

1. «Тараз металлургия зауыты» ЖШС-і ферроқорытпа өндірісін және қуаттылығын жылыны 300 мың тонна ферроқорытпаларға дейін жеткізумен бірге оның шикізаттық базасын кеңейту мен жетілдіру жөніндегі жобаны іске асыру. Жобаның құны – 29,0 млрд. теңге.

«Казфосфат» ЖШС 2 жобаны іске асыруда:

2. Күкірт қышқылы цехінің құрылысы, қуаттылығы 650,0 мың тонна моногидрит, құны – 8,1 млрд. теңге.

3. Фосфориттерді суспензиялық-флотациялық қамту цехінің құрылысы және жаңғырту, құны – 18,8 млрд. теңге.

Индустриаландыру картасының шеңберінде инвестициялық жобаларды іске асыру Жамбыл облысының әлеуметтік-экономикалық дамуына оңды әсерін тигізеді. Өнеркәсіп өнімінің жалпы көлемінде жаңа өндірістерді енгізу 2015 жылға 18,3%-ды немесе 11,8 млрд. теңгені құрайды, бюджетке салық түсімдерін 24 млрд. теңгеге арттырады, бұл өз кезегінде облыстың жалпы ішкі өнімін арттыруға септігін тигізеді, оның құрылымында индустриаландыру картасының жаңа өндірістері 5,3%-ды құрайтын болады. Сонымен қатар, 3,5 мыңнан астам жұмыс орындары ашылатын болады, бұл жұмыспен қамту және жұмысқа орналастыру мәселелерін шешуге септігін тигізетін болады.
Тездетілген индустриалды-инновациялық даму шеңберінде облыста іске асырылатын инвестициялық жобалар тізбесі

8 кесте

Ескерту:

** - Республикалық Қазақстанды индустриаландыру картасына енгізілген жобалар: 6 жоба

Қазақстанның Ұлттық Банкінің мәліметі бойынша 1 АҚШ доллары 2010 жылы 147,34 теңге, 2011 жылдың 28 маусымына 146,27 теңге
Қазақстандық мазмұн

Жергілікті тауар өндірушілерді қолдау мақсатында Үкімет қабылдаған дағдарысқа қарсы шаралар шеңберінде жергілікті атқарушы органдардың негізгі міндеті тауар, жұмыс пен қызметтерді сатып алуда қазақстандық мазмұнның үлесінарттыруға ықпал ету болып табылады.

2009 жылы облыс кәсіпорындары мен ұйымдары тауар, жұмыс пен қызметтерді жеткеру жөнінде 42,3 млрд. теңге сомасында 62 меморандумға (ниет білдіру хаттамаларына) қол қойды. Сонымен қатар жергілікті тауар өндірушілермен облыс кәсіпорындары 24,4 млрд. теңгенің 14 меморандумына (ниет білдіру хаттамаларына), бюджеттік ұйымдар – жалпы сомасы 17,9 млрд. теңгелік 48 меморандумға (ниет білдіру хаттамаларына) қол қойды.

27,0 млрд. теңгеге 572 келісім-шартқа, жергілікті тауар өндірушілермен бюджеттік ұйымдар – жалпы сомасы 29,6 млрд. теңге 16234 келісім-шартқа қол қойды.

Облыстағы химия кәсіпорындарының жұмыстарын қолдау және тұрақтандыру үшін ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі мен «КазАгро» ұлттық холдингі, «Қазақстанның Агроодақ» ассоциациясы және «Казфосфат» ЖШС араларында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін 5,1 млрд. теңге сомасындағы 64,5 мың тоннаға дейінгі субсидиялық минералды тыңайтқыштармен қамсыздандыру жөніндегі меморандумға қол қойылды. Минералды тыңайтқыштарды жөнелту жөніндегі барлық келісім-шарт міндеттері орындалды.

«НК «КТЖ» АҚ мен «Мақсат А» АҚ арасында орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерге арналып жасалған Меморандум шеңберінде «Мақсат А» АҚ мен «Қамқор Менеджмент» ЖШС арасында 3,5 млрд. теңге сомасындағы 9 субмердігерлік келісім-шарт жасалды.

2009 жылы «Казфосфат» ЖШС түрлі жеткерушілермен жалпы сомасы 15,2 млрд. теңгенің 438 келісім-шартын жасады, сонымен қатар «Тараз металлургия зауыты» ЖШС жалпы сомасы 1,8 млрд. теңгенің 97 келісім-шартын жасады.

«Тараз Тұлпары» ЖШС мен «Қамқор Менеджмент» ЖШС жалпы сомасы 5,5 млрд. теңгелік тауар, жұмыс пен қызметтерді жеткеру жөнінде 11 келісім-шартын жасады.

«Қосалқы бөлшектер» АҚ жалпы сомасы 570,1 млрд. теңгелік тауар, жұмыс пен қызметтерді жеткеру жөнінде 13 келісім-шарт жасады.

«Шығыс кен басқармасы» ЖШС жалпы сомасы 85,8 млрд. теңгелік тауар, жұмыс пен қызметтерді жеткеру жөнінде 7 келісім-шартын жасады.

Бюджеттік ұйымдардың да қазақстандық тауар өндірушілердің ірі тұтынушысы екендігін атап өтуіміз қажет.

2009 жыл қорытындысы бойынша жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын облыстың мемлекеттік мекемелері мен кәсіпорындары жалпы сомасы 35,7 млрд. теңгеге түрлі жолдармен 33022 тауарларды (жұмыс пен қызмет) мемлекеттік сатып алуларды жүргізді, мұнда қазақстандық мазмұнның үлесі 91,5% немесе 32,6 млрд. теңгені құрайды.

2010 жылы да қазақстандық мазмұнды арттыру жөніндегі жұмыстар жалғасын табады. 2010 жылдың ақпанында Тараз қаласында өткен қазақстандық мазмұнды дамыту мәселелері жөніндегі өңірлік Форумда ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі мен «Казфосфат» ЖШС араларында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін 7,0 млрд. теңге сомасындағы 100 мың тонна көлеміндегі субсидиялық минералды тыңайтқыштармен қамсыздандыру жөніндегі меморандумға қол қойылды.

Наурыз айында Астана қаласында «Мемлекеттік тапсырыс – 2010» семинар-кеңесі өтті, оның жұмыстарына облыстың өндірістік кәсіпорындары қатысты («Казфосфат» ЖШС, «ТМЗ» ЖШС, «Жамбылгипс» АҚ, «Жамбылкожобувь» ЖШС және басқалары).

Қазан айында облыс әкімдігінің кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы «NADLoC» жергілікті қамтуды дамыту ұлттық агентігі» АҚ бірлесіп отандық тауар өндірушілермен, жерқойнауын пайдаланушы-кәсіпорындармен және «Интернет-портал «Қазақстандық үлес» және «Жерқойнауын пайдалану және оларды өндірушілер бойынша операция жүргізуде пайдалынылатын тауарлар реестрі, жұмыс және қызмет көрсету» ақпараттық жүйесін таныстырушы жүйелік компаниялармен оқыту семинарын жүргізген.

2010 жылы «Казфосфат» ЖШС тауар, жұмыс пен қызметтерді жеткеру жөнінде жалпы сомасы 18,2 млрд. теңгелік келісім-шарт жасады, онда қазақстандық мазмұнның үлесі 80%-ды құрайды.

«ТМЗ» ЖШС тауар, жұмыс пен қызметтерді жеткеру жөнінде жалпы сомасы 1,9 млрд. теңгелік келісім-шарт жасады, онда қазақстандық мазмұнның үлесі 63%-ды құрайды.

Бюджеттік ұйымдар қазақстандық тауар өндірушілер өнімін ірі тұтынушылардың бірі болып саналатындығын айта кеткен жөн болар. Жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын облыстың мемлекеттік мекемелері мен кәсіпорындары 2010 жылы жалпы сомасы 20,4 млрд. теңгеге сомасында 27 347 тауарларды (жұмыс пен қызмет көрсету) мемлекеттік сатып алуларды жүргізді, мұнда қазақстандық үлес тауарларды сатып алуда 80,5%, жұмыс пен қызмет көрсетуді – 93,9%.

Өңірдегі өнеркәсіптің жүйеқалыптастырушы кәсіпорындарының тауарлар сатып алуындағы қазақстандық мазмұн деңгейінің төмендігіне мыналар әсер етеді:

шикізат сатып алуға мәжбүр республика экономикасының қосымша салалары дамуының жеткіліксіз деңгейі,

өңдеу саласын өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігінің төмендігі, бұл бәрінен де бұрын кәсіпорындардың технологиялық деңгейінің төмендігімен, жабдықтардың физикалық тұрғыдан ескіруімен және моральдық ескіруімен байланысты;

отандық кәсіпорындардың инновациялық белсенділігінің төмен деңгейі;

айналым қаржыларының жеткіліксіздігі мен пайыздық мөлшерлемесі төмен ұзақ мерзімді кредиттердің қол жетімсіздігі.

Сонымен қатар, өнеркәсіптік кәсіпорындардың маркетингтік қызмет деңгейінің әлсіздігі тұтынушылар тарапынан сұраныстың төмен болуына алып келеді.

Бұл мәселені шешу үшін жаңа технологияларды пайдалана отырып облыстағы жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жетілдіруге және жаңа өндіріс орындарын ашуға, бәсекеге қабілетті және экспортқа бағытталған өнім шығаруды қамтамасыз ететін халықаралық сапа стандарттарын ендіруге бағытталған Қазақстанның 2011-2014 жылдарға арналған индустриалды-инновациялық дамуын тездету мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде сертификаттары бар облыстағы тауар өндірушілердің реестрлері жасалған және таратылған; бәсекеге қабілеттілігін арттыру және өнімді ары қарай дамыту мақсатында кәсіпорындармен және Республиканың өзге өңірлерімен меморандумдар жасалған.

ИСО сапа менеджменті жүйесі 2009 жылы облыстағы 233 кәсіпорындар мен ұйымдарда енгізілді.

Сұраныс халықаралық стандарттармен үлестірілген мемлекеттік стандарттарға, менеджмент, құрылыс өнеркәсібі, метталургия, машына жасау, энергетика жүйесінің стандарттарына 2009 жылмен салыстырғанда 30%-ға артқан.

2010 жылы ИСО жүйесі облыстың 245 шаруашылық субъектілеріне, оның ішінде облыстың 130 кәсіпорындарына және ұйымдарына енгізілген.

Облыста менеджмент жүйесін енгізу мәселелері бойынша халықаралық стандарттарға көшуге отандық өндірушілердің дайындығын анықтау жөнінде Жұмысшы топ құрылды. Техникалық регламенттер мен стандарттарды ендіру және оларға бейімделі мәселелері бойынша «дөңгелек үстелдер» мәжілістері өткізіледі, кәсіпорындарда менеджмент жүйесін енгізу мониторингі жүргізіледі.