Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары

284 
 
 
Мысалы бір блокты меңгертуде мұғалімнің жұмысы мынадай болады: 
 
 
Модульді үш бөлімнен тұрады деп қарастыруға болады. 
 
 
М.Жанпейісованың  оқыту  технологиясы  жаңа  талаптарға  сәйкес  келеді  және  СТО 
технологиясының  кейбір  стратегияларын  пайдалануда  оқушыларды  өзін-өзі  жетілдіруге 
бағыттайды. 
«Оқу  мен  жазу  арқылы  сын  тұрғысынан  ойлауды  дамыту»  атты  бағдарламасын 
Шығыс Европа және Орталық Азия үшін ұсынып отыр. Бағдарламаның мақсаты – кез-келген 
мазмұнға  сыни  тұрғыдан  қарауды  үйрету.  Бұл  технологияда  сабақтар  құрылымы  негізінен 
үш кезеңге бөлінеді деуге болады. 
 
Жалпы оқу мақсатын 
қою. 
Оқушылардың білім 
деңгейін алдын-ала 
анықтау. 
Нәтижені 
бағалау. 
Жедел кері әсер 
негізінде оқыту 
үрдісіне түзетулер 
енгізу 
Жалпы 
тұжырымдалған 
мақсатты анықтау. 
Балаларды оқу мақсатымен таныстыру. 
Мазмұны жағынан маңызды тақырыппен және тарау бойынша 
құрылған блоктамен оқушыларды таныстыру. 
Диалогтық қарым-қатынас 
негізінде оқушылардың 
танымдық іс әрекетін 
ұйымдастыру. Оқушылардың 
іс-әрекет нәтижесін бағалау
. 
Оқу материалына бірнеше 
рет орала отырып, тарауды 
аяқтау. Өтілген тарау 
бойынша тестілеу жүргізу. 
Мұғалім сызба, кесте қолдана 
отырып материалды қысқаша 
баяндайды. Оқушыларды 
зерттеуге, ізденуге жетелейді. 
Үш деңгейлік жүйемен 
дайындалған билеттер 
бойынша сынақ, бақылау 
жұмысы, сын жұмысын 
өткізу. 
Кіріспе бөлім  (модульге, тақырыпқа ену). 
Диалог, сұхбат арқылы оқушылардың танымдық іс-
әрекетін ұйымдастыру бөлімі. 
Қорытынды
 
бөлім (бақылау жұмыстары). 

285 
 
 
 
Бұл  технологияның  «Кубизм»,  «Топтастыру»,  «Бес  жолды  өлең»,  «Түртіп  алу 
жүйесі»,  «Венн  диаграммасы»  т.б.  көптеген  стратегиялары  бар.  Осы  технология  бойынша 
оқушылар: 
 
Сын  тұрғысынан  ойлау  технологиясымен  жұмыс  жасағанда  әсіресе,  ұжымдық 
жұмыс істеуде оқушылар сыйластығы артып, пікір айтуға, шығарманың идеясын табуға, өз 
бетімен  тұжырымдар  жасауға  үйренеді.  Мен  өзім  қолданғанда  оқушылардың  логикалық 
ойлау  қабілетінің  артқандығын,  жылдам  шешім  қабылдай  алғандығын  байқадым.  Соның 
дәлелі  ретінде мектепішілік 9 сыныпта  «Ана  тілінің тарихы» атты   дебат  сабағымды алып 
отырмын.  Және  сабақ  өту  барысында  «Дебат»  әдісінің  тиімділігі  жайында  да  айта  кеткен 
жөн  болар.  Себебі,  мұнда  бір  тақырыпқа  екі  көзқарас  қалыптастыру,  тиімділігі  мен 
зияндылығы  жайлы  өз  пікірлерін  нақты  дәлелдерімен  (аргумент)  көрсетеді.  Және 
ізденімпаздыққа баулиды. 
«Дебат» 
 
Дебат сабағында оқушылар екі топқа бөлінеді. Оларда ортақ пікір болмайды. 
Жақтаушы топ қазақтілінің қазіргі жағдайын жақтап көрсетсе, ал даттаушы топ оларға қарсы 
пікір айтады.  Екі топ та өз пікірлерін нақты дәлелдермен келтіреді. (бейне көріністер, 
сауалнамалар) 
Топтағы жұмыстың пайдасы 
 
 Оқушы жалпы жұмысқа қосатын үлесін өзі анықтайды, сондықтан сабаққа бар 
ықыласымен кіріседі. 
 
Белгілі бір жүйеден шықпай, қатып қалған оқу тәсілі өзгереді. 
 
Оқушылардың өздеріне деген сенімі нығаяды. 
 
Бірлесе жұмыс істеу балалардың арасында ынтымақ бірлікті, әдептілік 
қасиеттерін қалыптастырады. 
Тақырыпқа қызығушы-
лықты ояту. 
Мағынаны танып-
білу. 
Тақырып туралы ой-
толғаныс. 
Мақсат 
қоюға 
үйренеді. 
Бұрынғы 
білетіндерін 
салыстырады. 
Қорытынды 
жасай 
алады. 
Бірігіп 
жұмыс 
жасайды, 
бір-бірімен 
тіл 
табысуды 
үйренеді. 
Әр 
нәрсеге 
өз 
көзқара-
сы 
қалып-
тасады. 
Жақтаушы 
Даттаушы 

286 
 
Әр топтың жұмыс нәтижесін бағалайтын нақты бір жүйе дайындап алу шарт. 
Оқушылар жолдастарының жұмыстарын талдай отырып, ойларын ашық айтуға үйренеді. 
 
«Венн диаграммасы»: 
 
 
 
Венн диаграммасын қолдануда оқушылар қазақ тілінің қазіргі кездегі қолдану 
аясының айырмашылығын тауып, оның ортақ қасиеті қазақ тілі мемлекеттік тіл болып қала 
беретінін өздері топтаса, жұптаса отырып талдап талқылау барысында көрсете білді. 
«Түртіп алу жүйесі» 
Білемін 
Сәйкес келмейді 
Мен үшін жаңалық 
Таңқалдым 
 
 
 
 
Бұл  әдісті  пайдалану  барысында  оқушы  өзіне  қажетті  бағанаға  «+»,  немесе  «-» 
белгісін қояды. Мінекей, әрбір сабақта баланы қызықтырып, оған дұрыс бағыт бере білуде, 
білім  сапасын  арттыруда,  баланы  ізденімпаз  етуге  жол  сілтейтін  бірден-бір  әдіс  –  тәсілдер 
осылар  деп  білемін.  Мұғалім  әр  сабақта  оқушылар  арасында,    бағалау  кезінде,  рейтингісін 
шығарып  отыру  керек.  Бала  бұл  сабақта  мен  неге  кейін  қалдым  деп  өз  қателігін  түзетуге 
талпынады.  Әрине  бағыт-бағдар  беруші  өзіміз  боламыз.  Қазақ  әдебиеті  –  ананың  сүті  мен 
күннің нұрынан жаралған пән. Демек, ана  сүті  мен күн нұрынан жаралған пәнді  сүйе білу, 
төл әдебиетімізді құрметтеу жолында ерінбей етуіміз керек.   
 
 
ӘОК 343.85 
 
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ЖАЛПЫ 
СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ ТҮРЛЕРІ 
 
Тастанбаев Б.Б., Мусекенова А.А. 
І. Жансугіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қ. 
 bekzat.tas@mail.ru
, 
mussekenova_aizhan@bk.ru
  
 
Қылмыстық  кодекстің  ерекше  бөлімінің  8-тарауы  «Экономикалық  қызмет 
саласындағы қылмыстарға» арналған. 
Осы тарауға  енген қылмыстардың топтық  объектісі  - экономикалық  қызмет саласын 
құқықтық жолмен реттейтің өзара біртектес қоғамдық қатынастардың тобы болып табылады. 
Осы  тарауға  еңген  қылмыстардың  барлығы  дерлік  экономикалық  қызметтің  әр  түрлі 
саласында көрініс табады [1]. 
Қазақ тілінің өсіп-
өркендеуі, дамуы 
отбасы, ошақ қасынана 
басталады 
Ортақ қасиеті 
қазақ тілі  мемлекеттік 
тіл 
Қазақ тілінің өсіп-
өркендеуі, дамуы 
мектеп қабырғасынан 
басталады