276
біліміне, білім алу жүйелігіне саналылықпен қарауы арта түседі. Жаңа ақпараттарды шолуға
және өз ойларын қайтадан зерттеуге үлкен мүмкіндігі туады.
Ұжымдық оқыту технологиясының тиімділігі
Мақсаты
- әр
оқушының қабілетін дамыту;
- еңбек етуге баулу;
- ұйымшылдық қабілеттерін дамыту;
- ынтымақтастыққа тәрбиелеу;
- өзін-өзі
басқаруға, байқампаздыққа жетелеу.
Ерекшелігі
1.Жекелей оқыту. Оқушы - оқушы
2. Жұптық оқыту.
Оқушы - оқытушы
3. Топтық оқыту. Оқушы – үйретуші міндеттерін
атқарады.
4.
Ұжымдық оқыту
.
Талаптары
- Әр оқушының еңбегі пайдалы болуы керек.
- Өзінің ғана емес басқаның да еңбегіне жауапкершілікпен қарауы керек.
- Өзі оқи отырып өзгені оқыта білуі керек.
- Түсінбегенді түсіндіру, меңгергенше меңгерте білуі керек.
Кезеңдері
1. Тапсырмаларды даярлау кезеңі.
2. Тапсырманы екінші оқушыға түсіндіру кезеңі.
3. Өз бетінше жаттығу жазу, тәжірибе жасау,
есеп шығару, шығарма жазу,
түсінгенін баяндау кезеңі.
Тәрбиелік мәні
- өзін-өзі басқару;
- өзіне – өзі қызмет ету;
- жауапкершілікті сезіну;
- басқаның еңбегін бағалай білу;
- ұқыптылық;
- белсенділік;
- адалдық;
- байқампаздық;
- зейінділік;
- ынтымақтастық;
- ұжымдық;
277
Қазіргі заман мектепке де, мұғалімге де, оқушыға да жаңа талап деңгейінен көрінуді
міндет етіп жүктейді. Елімізде болып жатқан оң өзгерістер мектеп өміріне де жаңалықтар
лебін әкелуде, осы орайда бүгінгі күн ізденімпаз, таным белсенділігі жоғары, еңбекқор ұрпақ
тәрбиелеуді қажет етеді. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев Жолдауында айқандай: «Болашақта
өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет.
Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім» [2, 7б.].
Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісінің
технологияландыру мәселесін қойып отыр. Оқытудың әртүрлі технологиялары сарапталып,
жаңашыл педагогтардың іс – тәжірибесі зерттеліп, мектеп өміріне енуде. Сондай
технологиялардың бірі -
Қ.Бітібаеваның «Жаңа білімді меңгерту» технологиясы.
Жаңа тақырып бойынша берілетін алдын ала тапсырмалар жүйесі.
Тапсырмалар
негізіндегі сұхбат-әңгіме, пікірлесу.
Мұғалім түсінігі.
Қосымша материалдар, ғылыми еңбектермен жұмыс.
Оқулықпен жұмыс.
Жинақтау, қорытындылау.
Осы 5 кезеңде оқушылар алған білімдерін ұжым болып саралайды, яғни алған
білімдерін өздері жүйелейді. Осы әдіспен өтілген сабақтардан байқағаным, яғни
тапсырмалар негізіндегі сұхбат – әңгіме, пікірлесу барысында оқушының білімді өз бетімен
алуға деген ынтасы, шығармашылық жұмыстарға қабілеті, танымдық белсенділіктерінің
артқаны бірден анықталады.
Ұстаздың «Ой тастау, ойланту, ойлау» технологиясы әдеби айтыс, пікірлесу,
диологиялық әңгіме, проблема шешу, іздену сияқты өнімді әдістермен қатар оқушылардың
өз бетімен ізденуіне, зерттеу жұмысына негізделеді. Жобалау, модель жасау, оқушыларды өз
беттерімен жаңа өнім жасауға бағыттау – ұстаз технологиясының ең негізгі алтын діңгегі.
Оның барлығында оқушы жеке тұлға, дара субъект ретінде қабылданады. Көзбе-көз әңгіме,
ойлы сұхбат, пікір еркіндігі, білімді оқушының өз еңбегімен алуына жағдай жасау, оқу
жүйесін тереңдете беру, оны игертудің тиімді жолдарын іздеу — ұстаздың басты ұстанымы.
Ұстаз өтілетін жаңа тақырыпқа алдын ала тапсырма беріп, ой тастайды да сабақтың өн
бойында ол шешуші роль атқарып отырады. Үй тапсырмасы, жаңа сабақ, оларды бекіту,
қорытындылау кезеңдерін бірлікте қарастырып бүтінге айналып кетеді. Сабақтың өн
бойында, әр кезеңдерінде оқушылар ой тастауда белгіленген ауқымды мақсатқа жетудің
жолдары жүйелі түрде ойландыру, ойлау іс әрекеттері арқылы жүзеге асып отырады. Бұл
әдіс бойынша байқалатыны оқушылардың өз бетімен шығармашылық жұмыс жасап, өзінше
ойын жүйелеп, тақырып бойынша өз көзқарасын білдіру мүмкіндігі артады.
Жаңашыл ұстаздың іс-тәжірибелерін өз жұмыс жүйемде пайдалана отырып,
оқушылардың өз бетімен жұмыс жасап, өз бетімен ойланып, қорытынды шығара білуге
жетелеу мақсатында әр сабағымды түрлендіріп өткізуге жол таптым. Әдебиет сабақтарында
өлең немесе әңгімелерді өткен кезде оқушының тақырыпты жете меңгеруі үшін
«Жұмыс
бағдарын» құрып, топ бойынша жұмыс жүргіземін. Мәселен, ақын –жазушылардың
шыңғармаларын өткен кезде төмендегідей жұмыс бағдары жүргізіледі.
«Жұмыс бағдары» бойынша өтілген әр сабақтан кейін оқушылардың ойлау қабілеті,
сөйлеу дағдысы, басқа оқушылардың пікіріне сын көзбен қарау, ойын дәлелдеу, жинақтау,
салыстыру дағдылары қалыптасып, сабаққа деген қызығушылықтарының артқаны
байқалады.
К
езе
ң
де
р
і
