Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 290/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары әдебиет тарихы мен теориясын  зерттеуде әдебиеттің таптығы мен  ха лықтығы қағидаларына сәй кес  келмейді деп тапқан зерттеу ең- бек тердің бәрін қамтыды және бір- бірімен байланыстылықта алып тал- қандап отырды. Оған дәлел – 1950  жылы 26 желтоқсанда «Правда»  газетінде жарияланған Т. Шойын- баев, Х. Айдарова, А. Якунин се- кілді тарихшылардың «За марк- систко-ленинское освещение во- просов истории Казахстана» деп  аталатын мақаласынан туған сыңар- жақ көзқарастың өріс алуы. Осы  мақалаға сай КП(б)П Орталық ко- митеті қаулы қабылдап, жан-жақты  талқылау ұйымдастырды. «Кенеса- ры – халықтың қас жауы» деген ат- пен «Әдебиет және искусство» (1951,  №5) журналында жарияланған осы  талқылау қорытындысынан кейін  мерзімді баспасөз бетінде Кенесары- Наурызбай туралы тарихи жырлар- дың халыққа жат екендігін дәлелдеу  басталды. «Әдебиет және искусство»  өзінің осы жылғы №6 санын тарих  пен әдебиеттанудағы қаулы көрсеткен  саяси қателіктерді түзету жұмыста- ры на арнады. М. Ақыжановтың  «Қазақ стан тарихындағы буржуа- зияшыл-ұлтшылдыққа қарсы» ма қа- ласында тарих ғылымындағы хан- дық, феодалдық дәуірді дәріптеуді  талқандаса, Т. Нұртазин «Кенесары- ның зұлымдығын әшкерелейтін по- эма» мақаласында М. Сералиннің  «Топ жарған» шығармасын тілге  тиек ете отырып, Кенесарының  еңбекші тапқа, халыққа жат тұлға  екенін түсіндірді. Бұндай әсіре тап- шыл сорақылықты «Социалистік  Қазақстан» партиялық баспасөз  ретінде саяси тұрғыдан негіздей  түсіп, қазақ әдебиеттануындағы Кене- сарыға байланысты зерттеулердегі  «ұлтшылдыққа» қарсы күрес ашты.  Мысалы, Ж. Жұмаханов «Тарихи  қаулының бес жылдығы» (14 тамыз)  мақаласында республика партия  ұйымы 1947 жылғы және одан кейін- гі қаулыларында әдебиетші-ғалым- дар әдебиет тарихын ұлтшылдық  тұрғыдан баяндап келгенін, ескі ауыз  әдебиетін сын көзімен қарау мін- деттелгеніне тоқтала келе, «Алай- да, Е. Ысмайылов, Х. Жұмалиев,  М. Әуезов, Б. Кенжебаев және  басқалары бұл қаулыдан сабақ ала  білмеді. Олар өткен заманда ұлт- шылдықты жырлаған, қазақ хал қын  өзінің досы ұлы орыс халқына қар- сы күреске шақырған реакцияшыл  ақындар мен жыршыларды мадақтап,  оларға оқу кітаптарынан орын бер- ді. Е. Ысмайылов пен Х. Жұмалиев  өзінің кітаптары мен мақалаларын- да қазақ халқының қас дұшпандары  Кенесары мен Наурызбайды жер- көкке сиғызбай дәріптеумен болды»,  – деп жазады. Сол сияқты рес пуб- ликалық партияның үгіт және на- сихат бөлімінің бастығы И. Храм - ковтың «Қазақстан әдебиеті жо - Ре по зи то ри й Ка рГ У 309 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз