И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

жүктеу 28,35 Mb.

Pdf просмотр

бет	131/251
Дата	25.05.2022
өлшемі	28,35 Mb.
	#38762

1 ... 127 128 129 130 131 132 133 134 ... 251

§ 53. Ығыстырушы күш

§ 53. Ығыстырушы күш
up түрлі деіигйдегі кысымпыц бірдеіі болмау салда-
ры сұйық немесе газ ішіндегі денете эсер ететін ығысты-
рушы күштің (Архимед күшінің) барын көрсетсді. Ығыс-
тырушы күштің шамасы меп бағьггын табу үшіи дспені
сұйықтыц (газдыц) қатайған көлсмімен алмастырайық.
Бұл көлем тепе-тсңдікте болатын болғандықтан, оиың
салмағыныц күші осы көлемніц бетіне эсер ететін бар-
льщ қысым күшінің тең әсерлі күшімен теңгерілуге тиіс.
Осыидай беттік күштер денснің өзіне де эсер етсді, ал
олардыц тсц әсерлі күші ыгыстырупіы күшті бсреді.
Осы айтылғаннан ыгыстырушы күштің дене көлемін-
дегі сұйықтыц салмағыиа тец болып, вертикаль бойымеи
жоғары карай эсер ететіндігі шығады. Қатайған көлом
оның кез кслғен бағытыида тепе-теңдікте болады (тал-
ғаусыз тепе-теңдік күй) Демек, ығыстырушы күш түс-
кен нүкте — дене көлемініц ауырлық центрімен дэл
келеді. Дененіц өзініц ауырлык центрі — дененің тығыз-
дығы барлык нүктеде бірдей болган жағдайда ғана кө-
лемнің ауырлык цеитрімсн дәл келеді. Олай болмаган
жағдайда олар дәл келмейді. Мысал үшін бір жартысы
корғасыннан, ал екінші жартысы ағаштан қүралған
шарды алайык (139-сурет). Бүл жағдайда ыгыстырушы
күш шардыц цснтріне түсірілетін болады, ал ауырлык
күшініц түсу пүктесі корі асын жартысына карай ығыс-
тырылады.
Егер деиеиіц орташа ті^ғыздығы сүйыкгыц тыгызды-
гыиан ғорі аз болса, онда теие-тецчік күйіндеғі депо
139-сурет.
1 Ю-сурег.

сүііықка ток ішіпара батым түрады. Сопда ауырлық ку
пи (дсненің ауырлық цептріно түсірілгеп) мен ығысты-
рушы күш (дсне көлемініц сүйыққа батырылган бөлігі-
нің ауырлық центріне түсірілген) шамасы бойынша тсп
болуға және бір түзудің бойымсн эсер етугс
тіііс

(140-су-
рет), өйтпеген күндс олар айналдырушы момептті туды-
рады да, тепс-тоцдік бүзылады.

VIII ТАРАУ
ГИД РОД И МАМ И К А

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 127 128 129 130 131 132 133 134 ... 251