697
-қойылыммен таныстыру
- қойылымды мазмұндап, талдау, кейіпкерлендіру.
- қойылымға қажетті құралдар дайындау. Көріністі безендіру.
-дайындық
-қойылымды сахналау.
Театрландырылған ойынның жіктелуі: драматизация , режиссерлік
Драматизациялық ойында бала – артист, интоноция, мимика, пантомима арқылы
өз бетімен бейне жасайды, өзіндік әрекет етіп рөлді ойнайды. Бұрыннан жасалған
сахналық қойылымда бала ойын – драматизациясында қандай бір сюжетте ойнайды.
Ойын драматизациясы көрерменсіз музыкалық сипаттағы орындау болады.
Драматизация ойынның екі түрін қарастыруға болады.
Саусақтар ойын драматизациясы. Балалар атрибуттарды саусақтарына киеді.
Ертегінің мәтінін айта отырып саусақтарын қимылдатып сюжет жасайды. Көріністі
ширманың сыртында тұрып, немесе топта еркін қозғала жүріп көрсетеді.
Қуыршақ бибабомен ойын – драматизациясы. Бұл ойында саусақтарға қуыршақ
бибабоны киеді. Ширмада ойнайды. Бұл қуыршақтарды ескі қуыршақтардан
жасауға болады.
Балалар театрының әртүрлі түрлері болады. Ең көп таралған түрі-бұл ойыншықтар
театры. Балалар қысқа өлеңдерді жаттаған кезде үстел -үстінде шағын спектакль-
миниатюра қойылымы ойналады. Бұл жерде адамдар рөлін ойыншықтар орындайды.
Театр түрлері:
Қуыршақ театры.
Саусақ театры.
Көлеңке театры.
Ойыншықтар театры.
Қуыршақ театры баланың дүние танымын қалыптастыруда, үлкен рөл атқарады.
Балалар әртістермен бірге күліп бірге жылап отырып, өздерін мазалап жүрген көптеген
мәселелердің шешімін табады. Бүгінде бөбектердің дамуына үлкен ықпал ететін
қуыршақ театрының құпияларын айтатын болсақ;
-Тілін дамытады, себебі балалардың қолдарының саусақтарының жетілуі мен
орталық мидың тілдің дамуына жауапты бөлігіне әсер етеді.
Саусақ театры: театр қуыршақтарының ішіндегі ең жеңілі, қол жетімдісі.
Саусақ театрын сабақтан тыс кезде де қолдануға болады.
Балаларға арналған көркем шығарманы оқыту неғұрлым дұрыс ұйымдастырылса,
мектеп жасына дейінгі балалардың эстетикалық талғамын дамыту соғұрлым табысты
болады. Тіпті кішкентайлар тобынан тобынан бастап-ақ тақпақпен қысқа өлеңдерді
айтқызғанда көркем сөздер әсерлі естілу үшін үстел үстіндегі театрды, қысқа сахналы
қойылымдар көрсетуді қолдана берген жөн.
-Бірінші кезеңде балалар ұжым болып, ертегі мәтінін ауызша айтады.
-Екінші кезеңде ертегінің барлық кейіпкерлері үшін оқып шығу бір балаға ғана
ұсынады.
-Үшінші кезеңде балалар бір неше шығармашылық тапсырмаларды орындайды.
\қорқыныш, қуаныш сезімдерін көрсете білу және т.с.с\
-Төртінші кезеңде рөлдерге бөлініп, ертегіні оқу жүзеге асырылады.
698
Қорыта келгенде, театр балалардың көркем қабілеттіліктерінің жетілдіріп қана
қоймай оларды тұлға аралық қарым-қатынасқа, өнерге деген қызығушылықтарын
арттырады. Сонымен бірге сахнаға бейімделген балалардың бойында өзіне деген сенім
артып, алғашқы қол шапалақтауларды сезіне алады. Қалай десекте театр- балалар үшін
мереке,демалыс орны.Ал осындай бақытқа жол ашу біздер, тәрбиешілер үшін үлкен
табыс.
Пайдаланған әдебиеттер;
1. Артемова Л.В «Театриализованные игры» 1991 ж
2. Доронова Т.Н «Играем в театр» 2004 ж
3. Б.Баймұратова Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту методикасы –
Алматы, 1991.
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ ӘРЕКЕТТЕРІН
ДАМЫТУ
Жетекшісі: Қазангапова С.О.,
Алмуратова А.А., Әбдікәрімова А.Ш.
Қарағанды «Болашақ» маңызды білім беру колледжі
Қазіргі уақытта баланы мектепке дайындау, белгілі бір дағдыларды игеруге
бейімдеу заманымыздың көкейкесті мәселелерінің бірі болып отыр. Мектепке
дейінгілердің өз-өзіне қызмет ету дағдыларын меңгеруі - өнегелі, жігерлі, дербестік,
және табандылық сияқты қасиеттерін тәрбиелеудің тиімді жолы.
Балаларды мектептегі оқуға бейімдеп, жетілдіруде психологиялық-педагогикалық
диагностикаға қатысты негізгі жағдайларды белгілі бір қисынға келтіруге болады:
- Мектепке жетілдіру мен оқуға бейімдеу барысы деңгейінің өлшемдері, оқу
бағдарламасындағы оқыту мен тәрбиелеу мақсаттарымен байланысты болып табылады;
- Балаларды мектептегі оқуға және жағдайларға бейімдеуде, педагогтар мен
психологтардың психодиагностикалық іс-әрекеттері, бала тұлғасын дамытудың
құрамды бөлігі болуы тиіс;
- Мектепке жетілдірудегі педагогтар мен психологтардың психодиагностикалық
әрекеттерінің ең бірінші міндеті, балалардың мектептегі оқуға бейімделуі, сынып
ұжымы немесе балалар жайлы психологиялық ақпаратты алу болып табылады.
- Балаларды мектептегі оқуға және жағдайларға бейімдеуде, педагогтар мен
психологтардың психодиагностикалық іс-әрекеттері, бала тұлғасын дамытудың
құрамды бөлігі болуы тиіс;
- Мектепке жетілдірудегі педагогтар мен психологтардың психодиагностикалық
әрекеттерінің ең бірінші міндеті, балалардың мектептегі оқуға бейімделуі, сынып
ұжымы немесе балалар жайлы психологиялық ақпаратты алу болып табылады.
Оқуға бейімделу әрекетін талдау психологиялық диагностиканың қолданылу
бөлігін анықтайды. Балаларға психодиагностикалық зерттеулер жүргізгенде, мынандай
моральді-этикалық сипаттамасы бар талаптар қойылады, олардың ең негізгілері:
