Пайдалы қазбаларды зерттеудің лабораториялық Әдістері

жүктеу 1,49 Mb.

бет	10/83
Дата	22.01.2022
өлшемі	1,49 Mb.
	#34618

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 83

dyusembaeva paidaly umk kz 2012

Ішкі рефлекстер – минералдың ішкі элементтерінен сол сияқты шағылған әртүрлі түсті және түссіз сәулелер (жіктіліктің жарықшалары, қатты және сұйық кірінділер), түйірлердің шекараларынан. Олар минералдың ішінен жоғары қарай жүреді немесе біреу немесе бірнеше топтасқан жарықты құрайды. Әртүрлі түсті және түссіз рефлекстер ажыратылады (қызыл, қоңыр, сары, жасыл, кӛк, қызыл сары). Ішкі рефлекстердің түсі диагностикалық маңызы зор. Мысалға киноварьға қызыл ішкі рефлекс тән, касситеритке – сары-қоңыр, сары, кейде қызыл және тағы басқа. Ішкі рефлекстің түсі минералды кертпеде макроскопиялық әдіспен бақылағандағы және фарфор сынығына сызылған түсімен сәйкес келеді.
Ішкі рефлекстерді байқауға мынадай әдістерді қолданады: айқасқан николь, қиғаш жарық, минералдар түсінің ұнтағын бақылау және иммерсиямен
бақылау. Ішкі рефлекс объективтің үлкейткіші үлкен болғанда және иммерсиялық объективпен анық болады. Рудатүзуші минералдың кейбір түйірлерінде ішкі рефлекстер байқалмайды, ондай жағдайда тастілімді толық қарауға тура келеді.

Түссіз ішкі рефлекстер негізінде R=44% бейрудалық мӛлдір минералдарда кездеседі.
Жалтыратылған тастілімдегі мӛлдір және жартылай мӛлдір минералдарда ішкі рефлекстер толық айқасқан никольде 9^х және 40^х объективте, қатты жарықта байқалады. Тастілімдегі минералдың ішкі рефлексін бір жақ жанынан түскен қиғаш жарықта да анықтайды.
Жартылай мӛлдір минералдарда ішкі рефлекстер нашар кӛрінеді. Бірақ оны ұнтақта кӛруге болады; ұнтақты айқасқан никольде, қиғаш жарықта немесе майлы иммерсияда зерттейді. Ішкі рефлекстің саны минералдың құрамына байланысты. Мысалға, темірі аз сфалеритте олар кӛп; темірі кӛп түрінде және халькопирит пен пирротиннің кірікпелері бар сфалеритте ішкі рефлекс сирек немесе мүлдем болмайды.
2-кесте

Ішкі рефлекстері бар минералдар

Минерал		Ішкі рефлекстердің түстері

		Ауада жиі кӛрінеді, майда күшті байқалады
Сфалерит		Сарыдан қоңырға дейін (сирек жасылдан қызылға дейін)
Сфалерит		Сарыдан қоңырға дейін (сирек жасылдан қызылға дейін)
Киноварь		Қан-қызыл
Прустит		Лағылдай-қызыл
Пираргирит
Рутил		Ашық сарыдан қара-қызыл-қоңырға дейін
Анатаз		Кӛгілдір
Азурит		Кӛк
Малахит		Жасыл
Касситерит		Сары-қоңырдан сарыға дейін
		Кейде ауада кӛрінеді, майда жиі байқалады

Гематит		Қан-қызыл
Вольфрамит		Қара-қоңыр
Хромит		Ӛте қара-қоңыр

Минералдар ішкі рефлекстердің байқалу қабілетіне қарай үш топқа бӛлінеді: 1) ішкі рефлекстер болмайды – басты мӛлдір емес рудалық минералдардың тобы R >44%; 2) әлсіз ішкі рефлекстер – жартылай мӛлдір рудалық минералдар тобы R ≈10-44% (вольфрамит, гематит, теннантит, хромит и др.); 3) күшті ішкі рефлекстер – жартылай мӛлдір минералдар тобы R ≈18-30% мӛлдір - R <18% (киноварь, куприт, аурипигмент, реальгар, гринокит, сфалерит, малахит, гѐтит, азурит, кальцит т.б.); күшті ішкі рефлекстер 9^х объективте айқас николде байқалады, немесе бинокулярмен. Нашар дайындалған тастілімдерде рефлекстер жақсы кӛрінеді.

Негізгі әдебиеттер: 1 [53-62 б.], 2 [13-14 б.,], 3 [60-65 б.], 4 [51-54 б.], 5 [93-114 б.], 8 [217-235 б.]

Бақылау сұрақтары:

Ортаңғы сингония минералдары үшін қандай қимасы изотропты

болады.

Рудалық минералдардағы ішкі рефлекстерді бақылау әдістері және олардың ӛзгеруіне әсер ететін себептері.
Ішкі рефлекстер тән минералдарды атаңыз.

жүктеу 1,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 83