251
Аталған бағыт лазерлік технологияларды жетілдіру есебінен дамиды.
Қазіргі кезде қызыл, жасыл жəне көк түсті лазерлерді қолдану идеясы
əзірше стационарлық кəсіби проекторларда іске асырылуда, олар диагоналі
бірнеше ондық метр өте үлкен экрандарда кескіндеме құруға қабілеті, бірақ
бұлар əлі өте үлкен, көп энергия (2 кВт-тан жоғары) тұтынады жəне
фокустау мен жайманың күрделі жүйесін талап етеді.
LCD-проекторларсыртқы жарық ағынының модуляторлары ретінде бір
немесе үш СК-матрицасые қолданады (6.7-сур).
Проектордың оптикалық жүйесінде кəдімгі көрсететін айналардан (А)
басқа белгілі бір түсті көрсету жəне оның сəулелерін толқынның басқа
ұзындығымен өткізу қабілеті бар жартылай мөлдір дихроикалық айналарды
(А
1
жəнеА
2
)
қолданылады.
Дихроикалық
айнаəртүрлі
оптикалық
қасиеттерімен жұқа үлдірлердің тозаңдалған қабаты бар шыны негізден
тұрады.
6.7
-сур. Үш дербес сұйықкристалдық матрицасы бар LCD-проек-
тордың оптикалық сұлбасы:
1 — сұйықкристалдық матрицалар; 2 — жарық көзі; 3 — объектив; 4 —
оптикалық араластырғыш призма; З — кәдімгі айналар жиынтығы; З
1
— көк
түсті көрсету айнасы; З
2
— жасыл түсті көрсету айнасы
252
Жарық көзі қуатты шамның көмегімен біркелкі жарық ағынын құрады,
ол ақ сəуленің көк компонентасын көрсететін жəне спектрдің жасыл жəне
қызыл бөлімдерді өткізетін (В) компонентасын А
1
дихроикалық айнаға
бағытталады.
Көк сəуле кəдімгі айнадан көрінгеннен кейін кескіндеменің көк
құрамдас бөлігін қалыптастыратын LCD-матрицаға жіберіледі. Қызыл (R)
жəнежасыл(G) сəулелер, өз кезегінде, тағы бір дихроикалық айнамен А
2
айырылады жəне басқа екі СК-матрицаға бағытталады. Матрицалар
кескіндемені мониторлардың СК-экрандарына ұқсас қалыптастырады.
Жарық ағындарының модуляциясына жауап беретін СК-матрицалар
араластырғыш призманың үш жағында орналасқан, ол əртүсті кескіндерді
қосындылап, экранға проекциялау үшін объективке жібереді.
Қазіргі кезде LCD-проекторлардың басым бөлігіндеқызмет мерзімі
2 000 с ақ жарықтыңметаллгалогендік шамдар қолданылады. Шамдар
жұмыс барысында қатты қызып, біртіндеп ашықтығынан айырылады,
мəжбүрлі салқындатуды жəне проекторды өшірудің белгілі бір тəртібін
талап етеді. Өшіру екі кезеңмен өтеді: бірінші шам жəне электроника
тоқтан ажыратылады, бірақжелдеткіш жарық көзінен қалдық жылуды алып,
біраз уақыт айналуды жалғастырады, сосынпроектор толығымен желіден
ажыратылады.
СК-матрицалар да міндеттітүрде салқындатуды талап етеді, себебі қатаң
жағдайларда жұмыс істейді; жарық ағынын модуляциялап, олар оның сəуле
таратуының бөлігін бөгеп, олардың қатты қыздырылуына алып келеді.
Матрицаны қыздыру түсті қайта жаңғырту дəлдігіне ықпал етеді.
Проекторлардың салмағыаз (орташа есеппен 3 кг), ашықтығы 2 000 лм
жоғары, рұқсаты 1024х768 пикселжəне кереғарлығы 500: 1 жоғары.
Соңғы жылдары LCOS-технология (Liquid Crystal On Silicon —
кремнийдегі сұйық кристалл) дамып жатыр, онда СК-матрицаларəлсіз
сəулеге емес, жарықты шағылыстыруға жұмыс істейді.
СК-матрица оның айна бетінің үстіндегі кремний төсемінде орналасқан.
Жарық шамнан СК-матрица арқылы айна төсеміне түсіп, қалыптас-
тырылған кескін түрінде экранда көрсетіледі.
DLP-проекторлар микроайналық технологияны, немесе шағылысқан
жарықта жұмыс істенйтін DLP-технологияны(Digital Light Processing —
жарықты цифрлық өңдеу) қолданады.
253
Бұл технология DMD (Digital Micromirror Device — цифрлық микро-
айналық матрица)микросұлбасын қолдануға негізделеді, ол КМОП-
жадымен кремнийлік кристаллболып табылады, оның үстінен шағылысу
коэффициенті жоғары төртбұрышты алюминий микроайналарынан тұра-
тын матрица қалыптастырылған, бұл микроайналардың белгілі бір
бұрышқа əртүрлі жаққа (оның ұяшықтарының жай-күйіне байланысты)
бұрылу қабілеті бар (6.8-сур.).
Әрбір микроайна тербеліп тұрған күйентеге қатаң бекітілген кішкене
тұтқышта орналасқан, күйенте төсемнің екі қозғалмайтын бағандарының
арасында серпімді икемді берік лентаға ілінген жəне өзінің жады
ұяшығынан электр басқарылуы бар.
Бір матрицалық проекторда үш микроайнадан құралған топ кескіндеме
пикселін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
Әр субпикселді басқару үшін ақпарат статикалық жадының оған
тиесіліұяшығына жазылады, сондықтан оның сақтау элементі— триггердің
фазаларға қарсы шығуларына қосылған, екі жұмыс қалпы бар, оның күйіне
қарай бірінші немесе басқа жаққа 10... 12° ауытқып отырады.
6.8
-сур. Бір матрицалық DLP- проекторда пикселді қалыптас-
тырудың оптикалық сұлбасы:
1 —пикселдің микроайналары; 2 —КМОП-жадымен кремний төсемі; 3 —
айналмалы жарық сүзгісі; 4 — жарық көзі; 5 —пикселпроекциясы; 6 —
объектив; 7 — жарықты сорғыш
254
Осыған орай құламалы микроайналар жарық ағынын тек объектив
немесе жарық сіңіргішке бағыттайды. Ауытқу жиілігін жəне айна белгілі
бір қалыпта тұрған уақытты өзгерте отырып, кең диапазондакескіндеменің
ашықтығын реттеуге болады.
Пикселдің қызыл, көк жəне жасыл құрамдас бөліктері бір матрицалық
DLP-проекторларда
жарық
сүзгісі
айналып
тұрғанда
кезекпен
жіберіледі.Үшматрицалық проектор анағұрлым күрделі болып табылады,
онда жарық арнайы призмамен үш түрлі-түсті ағынға бөлінеді жəне
пикселдерді құрып, бір мезетте бір матрицадан шағылысады, бірақ бір
матрицалық проекторлардың кадрлар жиілігін шектейтін айналмалы
сүзгілері жоқ.
Екі матрицалық проектор аралық модель болып табылады. Онда жарық
екі ағынға жарықшақтанады: қызыл түс бір DMD-матрицадан, ал жарық
сүзгімен айырылған көк жəне жасыл түс — басқа (ортақ) матрицадан
жарықшақтанады.
DLP-проекторлар жинақы, 1 024 х 768 пиксел рұқсаты, секундына 60
жəне одан да көп кадрдың, ал жарық ағынын 10 000 лм туындауын
қамтамасыз ете отырып 2 000: 1 жоғары кереғарлығы бар.
ПроекторлардыДЭЕМ-ға қосу арқылы үшінинтерфейстер қолданылады,
олармен бейнекарталар жабдықталады: цифрлықDVI, аналогтыVGA жəне
телевизиялы S-Video.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
1. Принтерлердің қандай түрлерін білесіздер. Олардың әре-
кет қағидасын сипаттаңыз.
2. Бүріккіш принтерлерде қандай сия қолданылады?
3. Қатты сиялы және бүріккіш принтерлердің әрекет қағи-
даларының қандай ұқсастығы бар?
4. dpi аббревиатурасы нені білдіреді?
5. Неге принтерлерде түрлі-түсті кескіндемелерді басу жыл-
дамдығы ақ-қара кескіндемелерді басу жылдамдығынан
төмен?
6. Кері пьезо әсер өзін қалай танытады?
7. Плоттерлер қандай белгілер бойынша жіктеледі ?
8. Плоттерлердің типтерін атаңыз.
9. Планшетті плоттерлердің барабандық плоттерлерден
қандай айырмашылығы бар?
10. Растрлық плоттерлерге қандай плоттерлерді жатқызуға
болады?
Достарыңызбен бөлісу: |
