4) Ұлттық дәрі-дәрмек саясатын іске асыру; 5) ынтымақтастықты енгізу және қаржылық орнықтылығын арттыру негізінде денсаулық сақтау жүйесін жетілдіру; 6) денсаулық сақтау саласындағы адами ресурстарды басқарудың тиімділігін арттыру; 7) мемлекеттік-жекешелік әріптестік және қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар негізінде денсаулық
сақтау инфрақұрылымын одан әрі дамытуды қамтамасыз ету.
Мемлекеттік бағдарламамен 3 нысаналы индикаторларға жетуі қарастырылған:
1. Өмір сүрудің күтілетін ұзақтығының деңгейі. 2015 жылдың қорытындысы бойынша 71,95 жыл құрыды, осы 2014 жылмен салыстырғанда 0,33 жылға жоғары (2014 жыл – 71,62 жыл). 2016 жылғы жоспар – 71,8 жыл. 2016 жылғы көрсеткіш 2017 жылғы сәуір аяғында берілітін болады.
2. Халық денсаулығының индексі.
3. Халықтың медициналық көмек сапасына қанағаттануының деңгейі. 2016 жылғы қортындысы бойынша көрсеткіш 41,6% болды, 40% жоспар. Индикаторға қол жеткізілген.
2016 жылы 74 іс-шаралар, соның ішінде есепті жылы орындау мерзімімен – 20 іс-шаралар жүзеге асырылған.
1-бағыт
Халықтың денсаулығын қорғаудың негізі ретінде қоғамдық денсаулық сақтауды дамыту
Осы бағыт шеңберінде қоғамдық денсаулық сақтау қызметін (бұдан әрі – ҚДҚ) қалыптастыру және сектораралық өзара іс-қимылды одан әрі дамыту көзделген.
ҚДҚ қызметінің негізгі бағыттарына айналады қоғамдық денсаулықты басқару, МСАК-тың мүдделі мемлекеттік органдармен ведомствоаралық өзара іс-қимылы негізінде ағарту, кеңес беру, насихаттау, салауатты өмір салтын көтермелеу арқылы халықтың денсаулығы мен мінез-құлықтық стереотиптерді қолдау бағытындағы өзгертулер (санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық, ветеринариялық қызметтер).
ҚДҚ негізгі функциялары:
халықтың хабардар болуын арттыру және оны қоршаған ортаның әртүрлі факторларының, дұрыс тамақтанбау және мінез-құлықтық тәуекелдердің зиянды әсерін алдын алу және төмендету бойынша іс-шараларға тарту;
жұқпалы және жұқпалы емес негізгі аурулардың, соның ішінде қабілеті психикалық денсаулықтың бұзылулары мен жарақаттанулардың эпидемиологиялық мониторингін қамтамасыз ету;
халықтың денсаулығын қорғауға және нығайтуға бағытталған сектораралық өзара іс-қимылды қамтамасыз ету, үйлестіру және кеңейту;
денсаулық сақтау саласындағы заңнаманың және басқа да құқықтық нормалардың сақталуын бақылауды қамтамасыз ету;
өңірлік және ұлттық деңгейлерде аурулардың дамуын ұзақ мерзімді үлгілеудің және болжаудың халықаралық жүйесін енгізу.
2016 жылғы 13 қаңтарда мүдделі тараптардың қатысуымен қоғамдық денсаулық қызметін қалыптастыру тұжырымдамасын талқылау бойынша жұмыс кеңесі өткізілді (ҚР Ұлттық экономика министрлігі мен ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі).
Қазіргі таңда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 25 қаңтардағы № 412 Жарлығымен ҚР ҰЭМ-нің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері ҚР Денсаулық сақтау министрлігіне беру мәселесі шешілді.
ҚР ДСӘДМ-нің «Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен ведомстволарының құрылымы мен штат санын бекіту туралы» 2014 жылғы 18 тамыздағы № 3 бұйрыққа өзгерістер енгізу туралы» бұйрығының жобасы дайындалды (2016 жылғы 29 қараша), бұйрықтың жобасы басшылықпен қаралуда.
Өңірлердегі жергілікті атқарушы органдарға денсаулық сақтау басқармаларында қоғамдық денсаулықты қорғау саласындағы саясатты іске асыру мәселелері жөніндегі құрылымдық бөлімшелер құру туралы ұсыныс хат жолданды (24 қараша 2016 ж. № 05-1-32/7680-И)
3 аймақтың денсаулық сақтау басқарлмаларында – Алматы қ., Ақмола, Жамбыл обылстарында қоғамдық денсаулық бөлімдері құрылды.
12 аймақтағы Денсаулық сақтау басқармалары ҚДҚ бөлімшелерін құру бойынша жұмыстар жүргізуде (облыстар әкімдіктеріне ДСБ атынан үшін ҚДҚ бөлімшелері үшін штат бірліктерін бөлуге көмек көрсету туралы хат жіберілген).
2016 жылғы 30 маусымда ҚР Денсаулық сақтау вице-министрі қоғамдық денсаулық сақтау жедел функцияларына өзіндік бағалау өткізу бойынша іс-шаралар жоспарын бекітті, өзіндік бағалау жүргізу үшін техникалық топтардың құрамын қалыптастыру жүргізілуде.
«Қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты жетілдірудің кейбір мәселелері туралы» ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік дамыу министрінің 2016 жылғы 30 мамырдағы № 441 бұйрығымен ҚДНМ өзіндік бағалау үрдісін жүргізу жөніндегі комиссияның құрамы бекітілді.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (бұдан әрі – ДДҰ) үйлестірушісімен бірге қоғамдық денсаулық сақтаудың негізгі жедел функцияларын өзіндік бағалау үдерісін іске қосу үшін мамандандырылған топтар құру бойынша жұмыстар жүргізілуде.
ДДҰ-ның Еуропалық аймағында қоғамдық денсаулық сақтаудың негізгі жедел функцияларын орындаудың өзіндік бағалау құралы ДДҰ-мен әзірленген.
Қоғамдық денсаулық сақтау жедел функцияларының 10 бағыты бойынша техникалық топтармен кіріспе семинарлар өткізілді.
2016 жылы CDC/CAR қолдауымен, үшін практикадағы дәрігерлердің, медбикелердің және медициналық ЖОО-ның оқытушыларына арналған эпидемиологияның өзекті мәселелері бойынша 4 оқыту курсы жүргізілді.
Барлығы 116 маман оқытылды, оның ішінде 96 маман жергілікті атқарушы органдарға ведомстволық бағыныстағы ұйымдардан және 20 маман ҚР ДСМ-нің ведомстволық бағыныстағы ұйымдарынан.
Сондай-ақ, осы бағыттың шеңберінде сектораралық өзара іс-қимылды одан әрі дамыту көзделген.
Жарақаттардан, жазатайым оқиғадан өлім-жітімді төмендету бойынша жұмыс жүргізілді.
Жол-көлік оқиғалары мен басқа да төтенше жағдайларда ТМҚП шұғыл медициналық көмек көрсетуі кезінде трассалық медициналық-құтқару пункттердің (бұдан әрі – ТМҚП), медициналық ұйымдардың, санитарлық авиацияның, шұғыл кезек күттірмейтін медициналық көмектің өзара іс-қимыл алгоритмдерін жетілдіру үшін «Жол-көлік оқиғаларына жедел ден қою және онда зардап шеккен адамдарға уақтылы кешенді көмек көрсету ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің, Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің Бірлескен бұйрығы бекітілді.
ІІМ бірлесе отырып, республика жолдарының авариялық-қауіпті учаскелерінде 40 ТМҚП-ның жұмысы жалғасуда.
2016 жылы ТМҚП шұғыл әрекет ету бригадалары 2657 адам, оның ішінде 210 – бала зардап шеккен жол-көлік оқиғасына 1664 шығуды жүзеге асырған. Барлығы 4664 азаматқа, с.і. 360 балаға медициналық көмек көрсетілген. Емдеу мекемелеріне 1849 адам, оның ішінде 174 бала эвакуацияланды, 1452 адам, оның ішінде 150 бала емханаға жатқызылды.
ТМҚП-да жақын маңдағы елді мекендер мен жолда өтіп бара жатқан азаматтардың 2861 медициналық көмекке дербес жүгінуі тіркелген, оның ішінде 126 адам медициналық ұйымдарға жеткізілген.
Мынадай нысаналы индикаторларға қол жеткізіледі:
- Тас жолдарда шұғыл медициналық-құтқару көмегін көрсету аймағындағы ЖКО нәтижесінде қайтыс болғандардың санын төмендету. Сонымен, тасс жол пункттерінің жауапкершілік аймағындағы өлім-жітім көрсеткіші 2016 жылы – 10,5% құраған;
- бастап тас жолдардың шұғыл медициналық-құтқару көмегін көрсету аймағында ЖКО туралы дабыл келіп түскен сәттен бастап келу және шұғыл медициналық-құтқару көмегін көрсетуді бастау уақытын қысқарту. Бүгінгі күні бұл көрсеткіш 25 минуттан аспайды, яғни «алтын сағат» қағидасы сақталады.
2016 жылғы 28 қыркүйекте Министрліктің Еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау жөніндегі үйлестіру кеңесінің хаттамалық шешімімен Жарақаттанудың және өндірістегі жазатайым оқиғалардың профилактикасы және олардың алдын алудың 2017-2019 жылдарға арналған жоспары (бұдан әрі – Жоспар) бекітілді. Жоспардың мақсаты еліміздің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін жұмыс істейтін халықтың еңбегі мен денсаулығын қорғау және қауіпсіздік жағдайларын жақсарту болып табылады.
Жоспарда жақсарту еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау жағдайларын жақсарту бойынша мынадай негізгі бағыттар көзделеді:
1) кәсіби тәуекелдерді анықтауға, бағалауға және басқаруға негізделген еңбекті қорғауды басқарудың заманауи жүйесін әзірлеу және енгізу.
2) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік-техникалық құжаттарды (құрылыс нормалары мен ережелері, стандарттар, санитариялық қағидалар, гигиеналық нормативтер, техникалық регламенттер) қазіргі заманғы халықаралық нормаларға, ғылыми-зерттеу жұмыстарының талаптары мен нәтижелеріне сәйкес келтіру.
3) статистикалық есептілік және зиянды еңбек жағдайларында жұмыспен айналысатын қызметкерлерді және өндірістегі жазатайым оқиғаларды есепке алу жүйесін жетілдіру.
4) қазіргі заманғы талаптарға жауап беретін еңбекті қорғау саласындағы ғылыми инфрақұрылымды дамыту және еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін енгізу.
Әлеуметтік маңызды аурулардың алдын алу және салауатты өмір салтын (бұдан әрі – СӨС) қалыптастыру бойынша іс-шараларды іске асыру шеңберінде 2016 жылы 11 млн. астам адамды қамтыған 1 млн. астам іс-шара өткізілді.
Тираждауға және халықтың арасында таратуға арналған ақпараттық-білім беру материалдары дизайнының 45 түрі әзірленді және аймақтарға жіберілді. Салауатты өмір салтын насихаттау ақпараттық-түсіндіру жұмыстарының инновациялық технологияларының көмекгімен жүзеге асырылады, адамдар көп жиналатын жерлерде (ХҚО, алаңдар, ойын-сауық сауда орталықтары/супермаркеттер, кинотеатрлар және т. б.) қолда бар тақырыптар бойынша популяциялық деңгейде баспасөз-конференциялар, брифингтер өткізіледі, БАҚ-та сөз сөйлеу, телебағдарламаларға қатысу, газеттерде жариялау, дөңгелек үстелдер өткізу, бейнероликтер көрсетіледі.
2016 жылы интернет-платформалардағы ақпараттық-коммуникациялық жұмыстар күшейтілді: Facebook, Vkontakte, Instagramm әлеуметтік желілерінде 16 СӨС қалыптастыру орталықтарының парақтары ашылды, республикада жүргізілген профилактикалық шаралар бойынша ақпараттық материалдар тұрақты түрде жаңартылып отырды және веб-сайттарға орналастырылды, әлеуметтік маңызы бар аурулар және СӨС аспектілері жөніндегі бейнероликтер, сондай-ақ теледидар мен радиостанцияларда, халық жаппай жиналатын орындарда (ХҚО, алаңдар, ойын-сауық сауда орталықтары/супермаркеттер, кинотеатрлар және т. б.) көрсету үшін халықтың хабардарлығын арттыру мақсатында ықпалдастырылған үлгісін енгізу туралы әзірленген 5 бейнеролик YouTube-қа орналастырылды.
Халықты неғұрлым кеңірек қамту үшін салауатты өмір салтының аспектілері, жарақаттанудың алдын алу, репродуктивті денсаулықты қорғау, ерте және жоспарланбаған жүктіліктің алдын алу бойынша ақпараттық-білім беру материалдары және т. б. интернет порталдарында тизерлік жарнама арқылы, бейнероликтер баннерлік жарнамалар арқылы, қызметінің нәтижелері туралы ақпарат нативтік мақалалар мен басты жаңалық блоктары түрінде орналастырылды, сондай-ақ жаңалықтардың репосты жасалды.
Іс-шаралардың тиімділігін арттыру үшін 2017 жылы, тек білім беру жүйесінде ғана емес, жалпы алғанда, өзінің және жақындарының ынтымақтасқан жауапкершілігін қалыптастыруға ықпал ететін отбасындағы, қоғамдағы ақпараттық-білім беру жұмыстарын күшейте отырып, халықты қамтуды арттыру, психобелсенді заттарды тұтынудан бас тарту дағдыларын қалыптастыру маңызды., Жасөспірімдер мен жастардың психоактивті заттарды қолдануын түп-тамырымен жою бойынша жағдайлар жасау үшін отбасын, білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және спорт, ішкі істер жүйесін, бұқаралық ақпарат құралдарын қоса алғанда барлық мүдделі тараптарды тарту қажет.
Бүгінгі таңда республика халқының жалпы санына шаққанда дене шынықтырумен және спортпен айналысатындар санының тұрақты өсу үрдісі байқалады.
2016 жылы дене шынықтыру-спорт ұйымдарымен жыл сайынғы Қазақстан халқына жолдауында берген Мемлекет басшысының бұқаралық спортты дамыту және ел тұрғындарының дене шынықтыру және спортпен шұғылдануын арттыру жөніндегі тапсырмаларын орындау бойынша бірқатар шаралар қабылданған, деректерді қамтуды ұлғайту. Қабылданған шаралар республиканың барлық өңірлерінде дене шынықтыру және спорттың қарқынды дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.
Статистикалық деректерге сәйкес 2016 жылдың қорытындысы бойынша республикада жүйелі түрде 4,9 млн. адам спортпен шұғылданатын шамамен 20 мың дене шынықтыру ұжымы, 100 мыңнан астам спорт секциялары бар, бұл елдегі халықтың 27,4% құрайды. 2015 жылмен салыстырғанда спортпен шұғылданатындар саны 1,4 % -ға, яғни 281,8 мың адамға көбейген.
Әр түрлі санаттағы азаматтарды дене шынықтыру және спортпен шұғылдануға 5,6 млн. адам тартыла отырып, 43 мың спорттық-бұқаралық іс-шара өткізілді, оның ішінде ауылда 2,9 млн. адам тартылған 25 мың спорттық-бұқаралық іс-шаралар өткізілді.
Барлық облыстарда 2016 жылғы 1 маусымнан бастап Халықаралық нашақорлыққа қарсы күрес күніне арналған айлықтар жүргізілді.
Есірткіге қарсы заңнаманы жетілдіру және синтетикалық есірткілердің жаңа түрлерінің таралуына қарсы әрекет етуді жақсарту мақсатында, «Есiрткi, психотроптық заттар, сол тектестер мен прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен теріс пайдаоланылуына қарсы іс-қимыл шаралары туралы» Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 шiлдедегi Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу жоспарланады.
Заң жобасында жаңа заттарды есірткі және психотроптық заттарға жатқызу тәртібі мен механизмін реттеу үшін есірткі және психотроптық заттардың құрылымдық формулалардағы сутегі атомдарын алмастырғыштар ұғымын енгізу ұсынылады, олардың көмегімен жаңа психобелсенді заттар синтезделінеді.
Мемлекеттік кірістер органдары тұрақты негізде кеден шекарасы арқылы есірткі құралдарын және психотроптық заттарды заңсыз өткізу фактілерін анықтауға және жолын кесуге бағытталған халықаралық арнайы операциялар жүргізу кезінде белсенді қатысады.
2016 жылы анықталған 8490 есірткіге қатысты қылмыстық құқық бұзушылық, оның ішінде 3406 есірткіге қатысты қылмыс және 5084 қылмыстық теріс қылықтар анықталды. 2106 есірткі сату факті және олардың контрабандасы бойынша 131 факт әшкереленді. Есірткі заттарын тұтыну үшін притон ұйымдастыру және ұстау бойынша 40 факт әшкереленді.
Бүгінгі күні Қазақстан Республикасының аумағында алкоголь өніміне Кеден одағының «Тамақ өнімдерінің таңбалану бөлігінде» техникалық регламенті (бұдан әрі – КО ТР 022/2011), сондай-ақ 20 ұлттық және 104 халықаралық стандарт қолданылады.
Темекі өнімдеріне қойылатын талаптар 2016 жылғы 15 мамырда күшіне енген Кеден одағының "Темекі өнімдеріне техникалық регламент" атты техникалық регламентімен (КО ТР 035/2014) белгіленген, сондай-ақ 2 ұлттық және 41 халықаралық стандарт қолданылады.
2016 жылға арналған мемлекеттік стандарттау жоспарларының шеңберінде алкоголь өнімдері бойынша ұлттық стандарттары әзірленді және бекітілді.
Екінші бағыт шеңберінде 23 іс-шаралар, оның арасында 2016 жылғы орындау мерзімімен – 7 іс-шаралар жүзеге асырылған, соның ішінде:
- 2 іс-шаралар орындалмаған:
2-тармақ. ДСӘДМ-нің және жергілікті атқарушы органдардың қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы саясатты жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерін құру (аяқтау нысаны – ДСӘДМ бұйрығы, әкімдіктің қаулысы, орындау мерзімі – 2016 жылғы 4-тоқсан, жауапты орындаушылар – ДСӘДМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері).
ҚР ДСӘДМ «2014 жылғы 18 тамыздағы № 3 бұйрығына өзгерістер енгізу, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі мен ведомстволардың құрылымы мен штат санын бекіту» туралы бұйрық жобасы әзірленді (2016 жыл 29 қараша). Берілген бұйрық жобасы ҚР ДСӘДМ жауапты хатшыға қол қоюға ұсынылған. Бұйрық ҚР ДСӘДМ қайта құру процесінің басталуына байланысты тіркелген жоқ.
Облыстардың жергілікті атқарушы органдарына, денсаулық сақтау басқармаларында қоғамдық денсаулық сақтау облысында саясатты жүзеге асыру жөніндегі құрылымдық бөлімшелерді құру жөнінде ұсыныс хат жолданды (2016 жылғы 24 қарашадағы № 05-1-32/7680-И шығыс хаты).
Денсаулық сақтау басқармаларының ақпаратына сай 3 аймақта – Алматы қаласында, Ақмола, Жамбыл облыстарында қоғамдық денсаулық бөлімдері құрылды.
12 өңірдің денсаулық сақтау басқармаларының басшыларымен ҚДҚ бөлімшелерін құру жұмыстары жүргізілуде (облыс әкімдігіне денсаулық сақтау басқармасы өз құрамында ҚДҚ бөлімшелеріне штаттық бірліктерді бөлу жөнінде көмек көрсету үшін хат жіберді).
Қоғамдық денсаулық сақтау облысында саясатты жүзеге асыру үшін ҚР ДСМ құрылымдық бөлімшелерін және денсаулық сақтау басқармаларын құру жұмыстары жаңадан құрылатын Қоғамдық денсаулық сақтау комитетінің аясында жалғастырылатын болады (2017 жылғы 25 қаңтардағы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру туралы» №412 Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы).
14-тармақ. Балалар мен жасөспірімдердің өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлқы профилактикасы бойынша жол картасын әзірлеу (аяқтау нысаны – ҰҮК хаттамасы, орындау мерзімі – 2016 жылғы 4-тоқсан, жауапты орындаушылар – БҒМ, ДСӘДМ, ІІМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, халықаралық ұйымдар (келісім бойынша)).
Балалар мен жасөспірімдердің өзіне-өзі қол жұмсау мінез-құлықтық белгілері бойынша ҚР БҒМ Жол картасы әзірленген.
Жол картасын әзірлеуге балалар арасында өзіне-өзі қол жұмсау дәрежесі жағдайын жақсарту бойынша өз ұсыныстарын орталық және жергілікті атқарушы органдар, үкіметтік емес және халықаралық ұйымдардың өкілдері қатысты.
Бұл жоба халықаралық сарапшылар мен БҰҰ Балалар қорының (ЮНИСЕФ) қатысуымен Шығыс-Қазақстан облысында жүргізілген өзіне-өзі қол жұмсау әрекеттері, олардың терең себептері мен тәуекелдік факторларын зерттеудің нәтижесінде әзірленді.
Жол картасының жобасында өзіне-өзі қол жұмсамақ болған балаларға жәрдемдескен педагог-ұстаздардың, әлеуметтік педагогтердің жалақысын жоғарылату тарапында нормативті-құқықтық қорларды жетілдіру қамтылған.
Сонымен қатар, Жол картасының шеңберінде жасөспірімдердің арасында өзіне-өзі қол жұмсаудың алдын-алу бойынша жоба енгізу қарастырылған.
Аталмыш жоба үш компоненттен құралған:
балалар мен ата-аналардың балалардың психологиялық денсаулығы бойынша ақпараттандыруды жоғарылату;
педагогтар мен мектеп қызметкерлерін оқыту;
өзіне-өзі қол жұмсаукөріністері бойынша жолғары тәуекелдік топта оқитындарды анықтау, оларға сәйкес медициналық, психологиялық жәрдем көрсету.
Жол картасының жобасы жоспар бойынша2016 жылдың желтоқсан айында Қазақстан Республикасының Үкіметінің қарамағындағы Денсаулықты қорғау Ұлттық Үйлестіру Кеңесінің (әрі қарай – ҰҮК) қарастыруына енгізілуі тиіс болатын. Дегенімен, ҰҮК отырысы белгіленбеген мерзімге ауыстырылды.
Балалар арасында өзіне-өзі қол жұмсауды профилактикалаудағы негізгі мәселелері болып психологтардың және әлеуметтік ұстаздардың жиі ауысуы айырылған, нәтижесінде «тәуекет топтардағы» балаларды анықтау және оларға сәйкес көмекті уақытылы көрсету бойынша жеткіліксіз жұмыс атқарылады. Психологтарға белгіленген жүктелуі олардың еңбек ақысымен сәйкес келмейді. Соның нәтижесінде өщ міндеттерді сапалы атқаруға мотивациясы жоқ болады, өз кәсіби деңгейді жоғартуға келмейді. Еңбек ақысын, педагогтар-психологтардың біліктілігін, жоғарту мәселесін пысықтаруға, сондай-ақ педагогтар-психологтардың жүктелігін төмендетуі жоспарланған.
Бұдан басқа, ата-аналар қоғамдық және балалар арасында ақпараттық-түсіндірмелік жұмысына ұлкен назар аударлатын болады.
Психикалық денсаулық мәселелер бойынша оқыту семинарларды, жиналыстарды, лекцияларды өткізуі жоспарланған.
- 1 іс-шара мерзімінің бұзылуымен орындалды.
1-тармақ. Ең үздік әлемдік тәжірибелерді ескере отырып, ҚР-да қоғамдық денсаулық сақтау жүйесінің жұмыс істеуі бойынша ұсыныстар дайындау (аяқтау нысаны – ҚР Үкіметіне ұсыныстар, орындау мерзімі – 2016 жылғы 2-тоқсан, жауапты орындаушылар – ДСӘДМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері).
2016 жылғы 7 шілдедегі № 24 Қазақстан Республикасы Үкіметі хаттама тапсырмасының 1.2.1 тармағына сәйкес ҚР ҰЭМ-мен бірге тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетін реформалау сұрақтары бойынша және санитарлық-эпидемиологиялық қызметті Министрліктің қарамағына беру мәселе шешіліп, келісімге қол жеткізілді (2016 жылғы 27 шілдедегі хаттама).
Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетін реформалау және ҚР ДСМ қарамағына санитарлық-эпидемиологиялық қызметті беру жөнінде ұсыныстар Қазақстан Республикасының Үкіметіне жолданған (2016 жылғы 1 тамыздағы № 05-1-29/27324//21 (п.1.2.1)).
2017 жылыдың қаңтар айында Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру туралы» 412 Қаулысымен ҚР ҰЭМ Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетін қайта ұйымдастыру жүзеге асырылды және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы саясатты іске асыру жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері ҚР ҰЭМ-нен ҚР Денсаулық сақтау министрлігіне (бұдан әрі – ҚР ДСМ ) беру мәселесі шешілді. ҚР ДСМ қоғамдық денсаулық сақтау жөніндегі комиттің ведомствасы мен Стратегиялық даму және қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің құрылымдық бөлiмшесі құрылды.
2-бағыт
МСАК-ты жаңғырту және басым дамыту негізінде барлық денсаулық сақтау қызметтерін пациент мұқтаждықтары айналасына интеграциялау
Екінші бағытта МСАК-ты жаңғырту және басым дамыту, Жедел және шұғыл медициналық көмекті дамыту, барлық денсаулық сақтау қызметтерінің интеграциясымен мамандандырылған медициналық көмекті дамыту қарастырылған.
МСАК-ті басымда ету мақсатында, Мемлекеттік бағдарма шеңберінде 2020 жылға дейін ТМККК шеңберінде МСАК-ті қаржыландырудың үлесін 40 % дейін улғаюы қарастырылған, 2016 жылы 35,5 % құрыды.
Осы бағыт шеңберінде қазіргі халықтың денсаулық жағдайды және инфекциялық емес аурудардың болжамдалатын өсуды еске алумен барлық денсаулық сақтау қызметтерінің интеграциясымен мамандандырылған медициналық көмекті дамытуы жоспарланған.
Іс-шаралар жоспар шеңберінде медициналық көмек көрсету деңгейлерді бөлу мақсатында, елдің халықының денсаулығына әсір ететін, 5 негізгі сырқаттар мен жағдайлар бойынша интегриялық моделін (жіті миокард инфаркты, ми қанайналымының жіті бұзылығы (инсульт), жаңа қатерлі ісіктер, жарақаттар, босану) кезең-кезеңмен енгізуі қарастырылған.
Интегриялық модель шеңберінде барлық қызметтердің кезеңдерін көрсетуі қарастырылған – профилактика, оңалту, дипансерлық бақылау, медициналық және әлеуметтік қызметтерді енгізілген емделу іс-шаралар. Сонымен бірге, күрделі технологиялық орналастырулар мен жоғары біліктілігімен мамандарды талап ететін, қызметтер аудандық, өңірлік пен республикалық деңгейде орталықтандырылатын болады. Күрделі технологиялық орналастыруларды талап етпейтін қызметтер тұратын жер бойынша медициналық ұйымдарында көрсетілетін болады. Сонымен, қызметтердің сапасын жоғарту, күту уақытын төмендету, диагностикалау мен емделу орынсыз әдістерді жазып беруін жою мақсатында пациенттердің қозғалысының бағдарлау механизмы енгізілетін болады.
Көрсетілген жұмысты ұйымдастыру үшін ел уақымда:
- 5 сырқаттар мен жағдайдар бойынша медициналық көмек көрсету интегриялық моделін енгізу жөнінде жол карталар жасалынған;
- «Қазақстан Республикасында босану және балалық қызметтер, жіті миокард инфаркты және жарақаттар кезінде медициналық көмек көрсету, жіті инсульттармен және қатерлі ісіктермен басқару бойынша Үйлестіру кеңесті құру туралы» ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министінің 2016 жылғы 9 ақпандағы № 104 бұйрығымен Үйлестіру кеңесінің Ережелер мен құрылымы бекітілген, ұқсас Үйлестіру кеңестер бардық өңірлерінде құрылған;
- 1313 медициналық ұйымдардың аймақтандыру жүргізілген;
- бейнелер бойынша медициналық көмек көрсету жөнінде нормативтық-құқықтық актлер, сондай-ақ клиникалық хаттамалар мен стандарттар талдап шыққан. Соларды өзекты қылу бойынша жұмаыс жүргізілуіде;
- бейнелер бойынша медициналық көмек көрсету деңгейдің сапасын бағалау индикаторлар жасалынған;
- барлық кезеңдерде, рәсімдерде және деңгейдерде мамандарды оқыту бағдармалар мен оқыту тізімі жасалынған;
- елдің халықпен жұмыс бойынша өңірлерінде, ауадандық деңгейге дейін медициналық қызметкерлерге қажет кеңес беру, әдістемелік және практикалық көмек көрсету үшін, Үйлестіру кеңесінің құрамына кірітін, жауапты республикалық ұйымдар анықталған.
Жіті миокард инфаркты және жіті инсульттармен басқару кезінде медициналық көмек көрсету бойынша үйлестіру кеңесінің жұмыстың қортындысылар:
Жетекші себептен болатын өлім-жітімді – қан айналымы жүйесінің ауруларынан (ҚЖА) болатын өлім-жітім – төмендету мақсатында миакард инфаркты және инсульт кезінде интергиялық көмек көрсетуді енгізу шеңберінде Жол карталар және медициналық көмек көрсету сапасының индикаторлар жасалынған, Үйлестіру кеңес бекітілген. Өңірлерге шаққанда медициналық ұйымдардың жағдайды талдауы, медициналық ұйымдардың жабдық пен медициналық кадрларға қажетілігін бағалауы жүргізілген. Кадрлар және жабдықтандыру дефицитті жабу жоспарлар, сондай-ақ мамандарды оқыту тізімдері жасалынған.
2016 жылғы тамыздан бастан «Ұлттық нейрохирургия орталық» АҚ базасында инсульттық науқастарға медициналық көмек көрсеті сапасын жақсарту, өлімді төмендету және бас миы тамырларының аурудан мүгедек болуды алдын алу үшін Инсульт мәселелер жөнінде республикалық үйлестіру орталығы жұмыс істейді.
Бұдан басқа, «Ұлттық нейрохирургия орталық» АҚ базасында II және III деңгейдегі жіті инсульт кезінде жедел нейрохирургиялық көмек көрсету дағдыларын істеу отыру үшін жаттығу орталық құрылған.
2016 жылдың қортындысы бойынша, миакард инфаркт кезінде шұғыл араласуы жүргізілетін, қосымша 3 инсультық орталықтары, Тері арқылы коронарлық араласудың орталығы ашылды.
Бейінді медициналық ұйымдардың барлық деңгейдерде медициналық көмек көрсетудің бақылау, тиімділігін және сапасын қамтамасыз ету бөлігінде ролі және жауапкершілігі нығайтылған (миакард инфаркты – кардиология және ішкі сырқаттар ҒЗИ, инсульт – «Ұлттық нейрохирургия орталығы» АҚ жанындағы Инсульт мәселелер жөнінде республикалық үйлестіру орталығы)
Жіті миакард инфаркты (ЖИМ) және инсульты (ЖИ) кезінде медициналық көмек көрсету интеграциялық моделін енгізу бойынша Жол карталарды іске асыруы негізгі көрсеткіштерді жақсартуға мүмкіндік берді.
2016 жылдың алдын ала қортындысы бойынша ҚЖА-дан болатын өлімі 10,5%-ға, соның ішінде жіті миакард инфаркттан – 11,6 %, миы тамырларының аурудан – 12,5 %-ға төмендеді.
2016 жылы ҚР бойынша бас миы тамырларының аурудан госпитализациялаудың жиілігі 100 мың адамға шаққанда 226,6 жағдай болды және 2015 жылдың сәйкес мерзіммен салыстырғанда (100 мың адамға шаққанда 220,2 жағдай) 3 %-ға жоғардады
2016 жылы бас миы тамырларының ауруымен емделген жағдайлар бойынша стационардағы өлім көрсеткіштері 2015 жылдың көрсеткіштерімен салыстырғанда 3 %-ға төмендеді (13-тен 12,6 дейін 2015 жылдың сәйкес кезеңмен салыстырғанда).
Ишемиялық инсульт кезіндегі жүргізілген тромболизистың саны 44,4%-ға жоғарлады (2015 жылы 0,9-дан 2016 жылы 1,3 дейін).
Нейрохирургиялық белсенділігінің пайызы да 16,6 %-ға жоғарлады (2015 жыллы 2,4%-дан, 2016 жылы 2,8%-ға дейін).
Бұдан басқа, кадрлар дефициті және жабықтандыруды төмендетуін белгілеу керек.
Солай, жіті миакард инфаркты кезінде медициналық көмек көрсетуіне қатысатын, мамандар дефициты (кардиологтар, функционалдық диагностика дәрігерлер, реаниматолог-анестезиологтар, жедел медициналық көмектің дәрігерлер, жалпы практикадағы дәрігерлер) 37 %-ға төмендеді, жіті инфаркт кезіндег, – 3 %-ға.
Жіті миакард инфаркты кезінде медициналық көмек көрсететін, медициналық ұйымдардың жарақтандыруы 21 % төмендеді.
Сондай-ақ, Жол карталарды іске асыру шеңберінде мамандардың оқытуда және біліктілікті жоғартуда он динамикасы байқаланады.
Тек ғана бас миы тамырларының ауру бойынша халықаралық сарапшыларды тартуымен (Израиль, Рессей, Жапония) 300 астам мамандар біліктілікті жоғартудан өтті.
Онкологиялық ауруларды басқару бойынша үйлестіру кеңес жұмысының нәтижелері:
Қазақстанда халықтың өлім құрылымда онкологиялық аурулардан өлім-жітімі екінші орынды алады. 2016 жылы 15303 адам қайты, оның ішінде 48,3% – еңбекке жарамды адамдар. 2011-2016 жылдары қатерлі ісітерден болатын 100 мың адамдарға шаққанда 102,4 тен 86,1 дейін өлім-жітімін төмендетуі байқаланады (2015 жылы – 15 763 адам, 100 мың адамдарға шаққанда 89,8).
2015 жылмен салыстырғанда I стадиямен (ерте диагностикалау) науқастардың салыстырмалы салмағы 19,6 %-дан 22,8 %-ға дейін жоғарлады.
Есепті жылы ҚР бойынша III-IV стадиядағы визузуальды-қолжетімді локализациясымен (асқынған және жайылған обалар) науқастардың салыстырмалы салмағы 15,8%-дан 12,5%-ға дейін төмендеді.
Тиімді медициналық көмекті көрсетуді ұйымдастыру үшін, науқасқа сәйкес медициналық ұйымда қажет көлімде көмекті алуға мүмкіндік беретін, аймақтандыру қажет.
Республикасының халықтың денсаулық және амандақ үшін медициналық көмек көрсету интегриялық моделін енгізуі онкологиялық аурудан болатын өлім-жітімді және мүгеделікті төмендетуге, медициналық көмектің барлық деңгейлерге бірдей және әділетті қолжетімділігін қамтамасыз етуге, сондай-ақ денсаулық сақтау ресурстарды (мамандар, дәлелдік медицина негізінде заманауи медициналық технологиялар, дәрілік заттар, қызметтер, медициналық мақсаттағы бұйымдар) тиімді қолдануға мүмкіндік береді.
Онкологиялық аурулар кезінде медициналық көмек көрсету интергиялық модельді енгізу шеңберінде (аймақтандыру) Жол карталар және медициналық көмек көрсету сапасының индикаторлар жасалынған, Үйлестіру кеңес бекітілген. Өңірлерге шаққанда медициналық ұйымдардың жағдайды талдауы, медициналық ұйымдардың жабдық пен медициналық кадрларға қажетілігін бағалауы жүргізілген. Кадрлар және жабдықтандыру дефицитті жабу жоспарлар, сондай-ақ мамандарды оқыту графиктері жасалынған.
Барлық деңгейдерде медициналық көмек көрсету тиімділігін және сапасын қамтамасыз ету, бақылау бөлігінде бейінді медициналық ұйымдардың (ҚазОРҒЗИ) ролі және жауакершілігі нығайтылған.
2016 жылдың қорытындысы бойынша интерриялық моделін енгізудің аудиторлар мен үйлестірушылерге арналған оқыту бағдармалар даярланған, өңірлердің және халықаралық сарапшылардың пікірлерді еске алумен скринингтік бағдарламалардың өзекті қылу ұсынылған (скринингтер нәтижесінде қатерлі ісіктер саны 7,9%-ға дейін өсті), Қазақстанда сәуле емдеуді жақсарту үшін радиологиялық онкологиясының жоғары технологиялық орталықтардың жұмысын талдауы жүргізілген, стационарлық және амбулаториялық деңгейлерде дәрілік емделудің қолжетімділігін жоғарлату және диагностикалау мен емделу хаттамалармен сәйкес жазып беруді сақтау мақсатында оңтайландыру өткізілген.
Осымен бірге, кадрлар және жарақтандыру дефициттің азайюын белгілеу қажет.
Осылай, онкологиялық аурулар кезінде медициналық көмек көрсету барлық деңгейлерге қатысатын, мамандар дефициты 12 %-ға азайылған.
Жарақтандыру деңгейі алғашқы медикалық-санитариялық көмек (бұдан әрі – МСАК) деңгейде диагностикалық жабдықтармен 7%-ға, онкологиялық диспансерлер деңгейде емделік-диагностикалық жабдықтарымен 5%-ға жоғартылған.
Қарау және онкологиялық кабинеттерге шаққанда он динамикасы обырдың дер кезінде диагностикалауды жоғартуға мүмкіндікті берді.
2016 жылы барлығы алғашқы қатерлі ісіктерімен 36 998 пациенттер анықталған, сонымен бірге 80,1 %-ға дейін обырларды пассивті, өз-бетмен келу бойынша анықтау сандары азайылған, және скринингтер бойынша 7,9%-ға дейін, ал профилактикалық қараулар нәтижесінде – 12 %-ға дейін белсенді анықтауы арттырылған.
2013 жылдан бастап Ұлттық скринингтік бағдармасы кезең-кезеңімен кеңейтілген және қазіргі уақытта бүкіл ел бойынша сүт безі, жатыр мойны және тоқішек обырының скрининг, 11 өңірлерінде – өңеш, асқазан, бауыр, қуықасты безі скрининг іске асырулыда. Скринингтік зерттеулермен жыл сайынғы қамтуы 30 дан бастап 70 жыл дейін жастағы нысаналы топтардың 2 млн. ерлер мен әйелдер құрыды.
Жарақаттар кезінде медициналық көмек көрсету бойынша үйлестіру кеңесінің жұмыстың қорытындысы:
2016 жылғы қорытынды бойынша жарақаттардың, оқыс оқиғалардың саны 2015 жылмен салыстырғанда (3270,4) 100 000 тұрғынға шаққанда 3224,7 дейін төмендеді.
Жалпы өлім-жітім құрылымда, жылсайын жалпы 15 мың адам қайтатын, жарақаттардан, оқыс оқиғалардан және уланулардан болатын өлім-жітімі төртінші орында алды.
2016 жылдың алдын ала деректер бойынша жарақаттардан, оқыс оқиғалардан және уланулардан болатын өлім-жітімі 9,21%-ға төмендеді және 2015 жылғы сәйкес мерзіммен салыстарғанда (85,38) 100 000 тұрғынға шаққанда 77,52 болды.
Сонымен бірге, өлім-жітім көрсеткіштің он динамикасына қарамастан негізгі мәселелермен кадрлардың төмен қамтамасыз етуі, ауданаралық травматологиялық бөлімшілерінің жабдықтандырудың төмен денгейі, медициналық ұйымдардағы санитарлық автокөлігінің жеткіліксіз саны, зардан шеккендерге госпитализация дейінгі кезеңде көмек көрсетудің төмен деңгейі (90-95% жедел медициналық көмек фельшерліқ бригадалар құрайды), ауылдық денсаулық сақтаудаға жарақаттар мен оқыс оқиғалар кезінде медициналық көмек көрсету мәселелер бойынша медициналық қызметкерлерді жеткіліксіз практикалық даярлауы қалады.
Интегриялық модель енгізу шеңберінде жол карталар мен медициналық көмек көрсету индикаторлар жасалынған, Үйлестіру кеңес құрылған. Өңірлерге шаққанда медициналық көмек көрсету деңгейлер бойынша медициналық ұйымдардың жағдайды таудау, медициналық ұйымдардың жабдықтарға және медициналық кадрларға қажетілікті бағалау жүргізілген. Кадрлар және жарақтандыру дефицитті жабу, сондай-ақ мамандарды оқыту тізімдері жасалынған.
Барлық деңгейлерде медициналық көмек көрсетудың үйлестіру, бақылау, тиімділік пен сапасын қамтамасыз ету бөлігінде бейнелік медициналық ұйымның ролі мен жауапкершілігі нығайтылған – «Травматология және ортопедия ғылыми-зерттеу институты» ЖШҚ РМК.
Осылай, Жарақаттар мен жазатайым оқиға кезінде медициналық көмек көрсету интегриялық модель бойынша Жол картасын іске асыру шеңберінде біліктілікті жоғарту және «Травматология и ортопедия» мамандық жөнінде мамандарды қайтадан даярлау өткізілген.
«Хирургияның өзекты мәселелер», «Травматологиялық және ортопедиялық көмек көрсету», «Нейро жарақаттар кезінде медициналық көмекті көрсету» тақырыптар бойынша сертификатты алуымен 200 астам мамандар оқытылған, жарақаттар мен жазатайым оқиға кезінде медициналық көмек көрсету интегриялық модель бойынша үйлестіруші мен аудиторлар 36 дәрігер даярланған.
Еуропа мен АҚШ жетекші клиникалар базасында 100 астам мамандар оқытылған.
944 парамедиктер оқытылған (ІІД, ТЖД қызметкерлер, қоғамдық куәлік жүргізушілер).
Жергілікті бюджеттер арқылы 200 млн. теңге астам сомасындағы медициналық жабдықтар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар сатып алынған.
Жылда-жылда елінде «Травматология» бейне бойынша респудликалық бюджеттің қаражаттар арқылы жоғары мамандырылған медициналық көмекті (ЖММК) көрсету жағдайлардың саны арттырылады. 2016 жылдың қортындысы бойынша ЖММК-тің 21 623 технологиялар жүргізілген (2015 жылы – 16 967).
Босану және балалық қызметтердің тиімділігін жоғарту бойынша Үйлестіру кеңесінің қортындары:
- өңірлердің ұсыныстар негізінде ФЖӘ және жүктелі әйелдердің тіркілімін жетілдіру бойынша жұмыс жалғасуда;
- АӨ аудиты (ресми) және аналар мен периналдық өлімдердің, айырылуға жақындардың құпия аудиты жүргізілген;
- босандыру аккредитация стандарттары қайтадан қаралған;
- практикалық дағдаларға акциентпен оқыту бағдармалардың талдауы мен қайтадан қарауы аяқталған.
- халық арасында барлық өңірлер ұрпақ жаңғырту денсаулығын сақтау мәселелерді көпшілікке тартуды және айқындауды жүргізеді.
- педиатриялық көмек көрсету сапасын бағалау, ресурстық жабдықтандыруды талдау, стационарда және АЕК деңгейде өлімді талдау, кеңесші-практикалық көмек көрсету, күрделі мәселелерді анықтау және оларды жою бойынша іс-шараларды жасау мақсатында бақылау бригадалардың шығулар жүргізілген (Алматы, Ақтөбе, Жамбыл, Батыс-Қазақстан, Қызылорда, Қарағанды, Шығыс- Қазақстан, Оңтүстік-Қазақстан, Маңғыстау облыстарына);
- сәбилер өлім-жітім бойынша нашар өңірлерінде сәбилер өлім-жітімді төмендету жөнінде нақты және қысқамерзімдік іс-шараларды жасаумен Республикалық штабтар өткізілген (Алматы, Қарағанды, Маңғыстау и Оңтүстік-Қазақстан облыстарында);
- әкімдердің, әкімдерінің орынбасарлардың, Жамбыл, Маңғыстау және Батас-Қазақстан облысы ДСБ-дың басшылардың қатусумен денсаулық сақсауды басқармалардың алқаларында сәбилер өлім-жітімнің талдауы берілген, сондай-ақ соларды жою бойынша іс-шаралар жасалынған;
- ҚР өңірлерімен селекторлық жиналыстарында жүйелі баларға көмек көрсету сапасын бағалау индикаторлар талдау жүргізілген;
- - ЖК жүзеге асыру талдаудың қортындысы бойынша ресурстық және кадрлық қамтамасыз ету жөнінде қажетілігі, динамикасы және дефицитты төмендету жөнінде іс-шаралар анықталған;
- ТПК және ИБВДВ бойынша бағалық бақылау жөніндегі өңірлерімен есеп берілген;
- ҚР өңірлердегі басты неонатологтарымен, реаниматологтарымен және басты педиатрларымен қызметті жетілдіру бойынша ұсыныстарды жасауымен реанимация және АТ мәселелер жөнінде 2 жұмыс жиналысы өткізілген;
- ҚР ДСӘДМ-не мәлеметтерді тапсырумен және тоқсансайынғы талдауды берумен нәрестелердің қийын жағдайларды бақылау енгізілген;
- ПжБХҒО базасында «Балаларда, оның ішінде онкологиялық сырқаттарды ерте диагностикалауды жақсарту» тақырып бойынша өңірлердің дәрігер-зертханашылар үшін 3 білім беруші модульдері жүргізілген, 122 мамандар оқытылған;
- сәйкес өңір үшін өзекті мәселелер бойынша 9 шығу білім беру модульдері жүргізілген (Алматы, Ақтөбе, Жамбыл, Батыс-Қазақстан, Қызылорда, Шығыс- Қазақстан, Қарағанды, Маңғыстау және Оңтүстік-Қазақстан облыстарында), 246 мамандар оқытылған;
- жоспарға сәйкес Ақтөбе, Маңғыстау, Батыс-Қазақстан облыстарында және Алматы қаласында онкологиялық сақтану бойынша білім беру модульдері өткізілген, 159 мамандар оқытылған;
- басты штатта емес неонатологтар мен реаниматологтар қатусуымен неонатаологиядағы және нәрестелерді реанимациядағы күрделі мәселелер бойынша семинар өткізілген;
- ҚР өңірлердегі балалар онколог-гематолог кабинеттердің жұмысын талдауы жүргізілген. Келесі өңірлердегі балалар онколог кабинеттердің жұмысы қанағаттанғысыз болып танылған: Алматы, Батыс-Қазақстан, Жамбыл, Шығыс- Қазақстан, Оңтүстік- Қазақстан және Маңғыстау облыстарында. 2016 жылғы шілдеде ПжБХҒО осы мамандардың оқытуы жүргізілген. Шығыс- Қазақстан облысынан мамандар оқутыға бармаған;
- ПжБХҒО және АБҰҒО 135 телекеңестер, 34 телелекциялар, санитарлық авиация бойынша 63, БАҚ-та қимылдар жүргізілген.
Бұдан басқа, осы бағыт шеңберінде МЖӘ қағидаттарында телемедицинаны, мобильды медицинаны дамыту, жергілікті және өңірлік Call-орталықтарын құру бойынша жұмыс атқарлып жатыр.
Қазіргі кезінде, меншік нысанын өзгертпей «РСАО» ШЖҚ РМК Ұлттық көлік медицинасын үйлестіру орталығы қайта атау дайындалуда, ұйымдық құрылым жобасы әзірленген.
Даму стратегиясына сәйкес, Көлік медициналық ұлттық үйлестіру құру мынадай орталықтар құру және интеграциясын көздейді:
Санитарлық авиация орталығы
Жедел жәрдем қызметін үйлестіру орталығы
Төтенше телемедицина орталығы
Төтенше қызметтердің көп салалы стационарының үйлестіру орталығы (emergency department)
Төтенше қызметтер үшін кәсіби даярлау орталықтары.
Осы сәтте, РСАО қазіргі ауқытта толыққанды Санитарлық авиация орталығы, Жедел медициналық көмек үйлестіру орталығы жұмыс жасайды, сондай-ақ Кәсіби оқыту орталығы ішінара жұмыс істейді:
- толық материалдық-техникалық жабдықтар: BLS кеңселер, халықаралық стандарттарды оқытатын кеңсе;
- ішінара материалдық-техникалық жабдықтар: кеңселер PALS, ASLS, ATLS, NRP, HEMS, NeonatalTransport/TransportIncubator, қауіпсіз жүргізу жедел жәрдем кеңсесі, авиациялық медицинасы және ұшу арналған физиологиялық кеңсесі.
2016 жылы медициналық қызметтерді қамтамасыз ету үшін 2192 ұшу жүзеге асырылады, 2691 науқастарға медициналық көмек көрсетілді, 2700 медициналық қызметтер жүзеге асырылды, соның ішінде 2143 емделуші медициналық мекемелерге тасымалданылды, 433 консультация жүзеге асырылды және 124 операциялар жасалды. Сомасы – 6 470 037 000 теңге.
Жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтердің белсенді түрде трансферті жүргізіліп жатыр. Ғылыми орталықтары және республикалық клиникалары , халықаралық деңгейде енгізілітін, жоғары технологияларының транфертын жүргізіліп жатыр. 2016 жылы шетелге бармай елдің клиникаларында 57 375 қазақстандық азаматары жоғары технологиялық медициналық қызметтерді алды (2015 жылғы сәйкес кезеңде – 48 022 адам).
2016 жылы жоғары технологиялық медициналық көрсетілетін қызметтердің жалпы тізімі 308 технологиялар құрды (оның ішінде 287 – хирургиялық бейне, 9 – акушериялыялық-гинекологиялық бейне, 2 – педиатриялық бейне, 10 – терапиялық бейне), оның ішінде 14 ерекше болып саналады.
2013 жылы 2 өңірлерінде (Солтүстік-Қазақстан және Павлодар облыстар) жобалық тәртібінде басталған, сырқаттарды басқару бағдарламасын (бұдан әрі – СББ) енгізу бойынша жұмыс жалғасуда. Оның іске асыру барысында артериялдық гипертензиямен, қант диабетімен және созылмалы жүректік жетпеушілікпен 1200 астам пациенттер қамтылған.
СББ міндеттерімен өз денсаулыққа ынтымақты жауапкершілігін жоғарту, МСАК ресурстарды тиімді қолдану болып саналады.
2016 жылдан бастап СББ енгізуі 5 жаңа өңірлерінде; Астана, Алматы қалаларында, Батыс-Қазақстан, Қарағанды, Қостанай облыстарында жалғастырған.
Қазіргі кезде СББ ҚР 7 жобалық өңірлеріндегі 23 медициналық ұйымдарында енгізулуде, 3393 пациенттермен СББ қатысу туралы келісімдер жасалынған, оның ішінде: 1388 – артериялық гипертензиясымен, 432 – созылмалы жүректік жетпеушілікпен, 1573 – 2-түрдегі қан диабетімен.
Жобалық аймақтарда бағдарманы енгізу нәтижелер бойынша СББ пациенттердің-қатусушылардың денсаулық жағдайдың жақсартуы белгіленген.
Осылай, созылмалы жүректік жетпеушіліктен зардап шеккен, пациенттер арасындағы шұғыл госпитализациялаудың саны 2 ретке азайылған. Артериялы қысымның көтерілуімен пациенттердің 75%-ында артериялы қысымының тұрақтануы белгіленеді.
2017 жылы СББ республикасының барлық 16 өңірлерінде енгізілетін болады. Осы мақсатпен «Пилоттық жобалар шеңберінде созылмалы жұқпалы емес ауруларды басқару кейібір мәселелер туралы» министрінің бұйырығы жасалынған және бекітілген.
Операциялық менеджментті жетілдіру мақсатында ағымды жылдың басынан бастап елдің МСАК ұйымдарында барлық емханаларында, амбулаториялық-емханалық көмектің қолжетімділікті және сапаны жақсартуына бағатталған, «Кезексіз емхана» жоба іске асырулуда.
МСАК ұйымдарында кезектерді азайту мақсатында келесі іс-шаралар өткізілген:
- тіркеу бөлімде көпканалдық телефондық байланыспен диспетчерлық қызмет ұйымдастырылған;
- ересек, балалар және қары адамдар үшін бөлек тіркеу бөлімдер ұйымдастырылған;
- тіркеу бөлімге тікелей жүгіну, телефон, Egov электрондық үкіметінің портал арқылы дәрігерге қабылдауына және үйге шақыруына пациенттердің алдын ала жазуы ұйымдастырылған;
- Call-орталықтың қызмет ету;
- категорияларды есепке алумен пациенттер ағымдардың триаж сұрыптау жүргізіледі – шұғыл, жедел және жемел емес;
- жүкті әйелдерге, балаларға және ересек адамдарға бөлек қан тапсыру үшін қосымша кабинеттер ашылған;
- тегін дәрілерге рецепт алу схемасы өзгертілген. Созылмалы сырқаттарымен диспансерлық науқастарға Дәрімен қамтамасыз ету ақпараттық жүйесі (ДҚАЖ) портал арқылы бірден үш ай мерзімге рецептер беріледі. Қазіргі ауқытта осы тәртіп барлық МСАК ұйымдарында енгізілген. Нәтижесінде пациенттің емханада болуы 70%-ға қысқартылған, қабылдауда дәрігердің жүктемесі азайылған, және, соған сәйкес, амбулаториялық-емхпналық көмектің қолжетімділігі жақсартылған.
Скринингтік зерттеулерді жетілдіру бойынша жұмыс жүргізулуде. 2016 жылы Республикада ересектер мен балалар нысаналы топтардың 11,1 млн. астам скрининг-зерттеулер, соның ішінде ересек адамдардың 6,5 млн. скрининг-зерттеулер (жоспардан 100,9%), балалардың 4,6 млн. скрининг-зерттеулер (жоспардан 96,8%)өткізілген.
Скринингтің нәтижелер бойынша:
- ересек адамдар нысаналы топтардың 249,9 мың сырқаттану жағдайлар анықталған, осы 3,8%-ды құрыды (2015ж. – 3,9%), балалар нысаналы топтардың 587,2 мың сырқаттану жағдайлар анықталған (12,9%, 2015 жылдың деңгейінде);
- анықталған науқастар санынан диспансерлық есепке ересек адамдар нысаналы топтардың 224,7 мың адам (90,8%, 2015ж. – 91,9%), балалар нысаналы топтардың 157,1 мың балалар (26,7%, 2015 жылғы – 22,5%, 4,2%-ға жоғары) алынған.
2016 жылы Дүниежүжілік денсаулық сақтау ұйымының (бұдан әрі – ДДСҰ) сарапшылармен бірлесіп скринингтік зерттеулердің сапалық көрсеткіштерінің, соның ішінде ауруларды анықтау мен тиімділігінің талдауы жасалынған. Талдаудың нәтижелер бойынша скрининг түрлерін оңтайландыру бойынша ұсынымдар берілген, сондай-ақ, скринингке жататын, халықтың нысаналы жас шамасына қарай топтары қайтадан қаралынған.
Скринингтік бағдарламасының жұмыс істеу кезінде халықтың хабардар болуы анағұрлым кеңейтілген. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек деңгейде скринингтік зерттеулерде жүргізуінде, бағдарламасын әдістемелік қолдауында қызмет атқарған, медициналық персоналды жоспарлы оқыту нәтижесінде барлық кезеңдерде халықтың нысалалы топтарының скринингті жүргізу сапасы жақсартылған.
Скринингтік зерттеулермен 90,0%-ға дейін және одан жоғары қамту көрсеткіштің өсуі, ҚР бойынша сырқаттар жағдайларды, сонымен қатар сүт безі обыры мен жатыр мойны обырын, анықтау деңгейін жоғартуы, анықталған науқастарды диспансерлық байқалыумен қамту оң динамикасы байқаланады.
Скринингтік зерттеулер арқылы ересектердың бөлек категорияларының профилактикалық медициналық қараулардың нәтижелілігі (медициналық, экономикалық) халықаралық зерттеулерінің деректеріне сәйкес және скринингтік бағдармасын одан әрі жалғасу туралы куәландырады.
Сондай-ақ, қосарланушылықты алдын алу, сондай-ақ қаржылық қаражаттарды үнемдеу мақсатында профилактикалық қарауларды және скринингтерді синхрондау жүргізіліп жатыр.
Науқастарды шетелдік клиникаларда және шетелдік мамандарды тарта отырып отаңдық клиникаларда емдеуді қамтамасыз етіліді. 2016 жылғы ҚР ДСӘДМ Комиссиямен 62 пациенттердің шетелде емделуі расталған, шешелдік мамандарды тартуымен мастер-класс шеңберінде емделуі 28 пацинттерге ұсынылған.
Екінші бағыт шеңберінде 12 іс-шараның іске асыруы қарастырылған, оның ішінде 2016 жылы аяқтау мерзімімен – 2 іс-шара, солардан;
- 1 іс-шар орындалмаған:
48-2-тармақ. Көліктік медицинаны одан әрі дамыту бойынша шаралар қабылдау, оның ішінде: 2) Ұлттық көліктік медицинаны үйлестіру орталығын құру (аяқтау нысаны – ҰЭМ-ге ақпарат, орындау мерзімі – 2016 жылғы 4-тоқсан, орындауға жауаптылар – ҚР ДСӘДМ).
Бұл ретте, меншік нысанын өзгертпей ШЖҚ РМК «РСАО» көлік медицинасын Ұлттық үйлестіру орталығы қайта атау дайындалуда, ұйымдық құрылым жобасы әзірленген.
Даму стратегиясына сәйкес, Көлік медициналық ұлттық үйлестіру құру мынадай орталықтар құру және интеграциясын көздейді:
Санитарлық авиация орталығы
Жедел жәрдем қызметін үйлестіру орталығы
Төтенше телемедицина орталығы
Төтенше қызметтердің көп салалы стационарының үйлестіру орталығы (emergency department)
Төтенше қызметтер үшін кәсіби даярлау орталықтары.
Осы сәтте, ШЖҚ РМК «РСАО» қазірдің өзінде толыққанды жұмыс жасайды:
- жедел жәрдем авиация орталығы;
- жедел медициналық көмек үйлестіру орталығы;
Сондай-ақ, ішінара жұмыс істейді:
Кәсіби оқыту орталығы;
- толық материалдық-техникалық жабдықтар: BLS кеңселер, халықаралық стандарттарды оқытатын кеңсе;
- ішінара материалдық-техникалық жабдықтар: кеңселер PALS, ASLS, ATLS, NRP, HEMS, NeonatalTransport/TransportIncubator, қауіпсіз жүргізу жедел жәрдем кеңсесі, авиациялық медицинасы және ұшу арналған физиологиялық кеңсесі.
Жалпы өлім-жітім құрылымда жарақаттардан, жыл сайын 16 мың шақты адам қайтатын, оқыс оқиғалардан және уланулардан болатын өлім-жітім үшінші орында орналысқан (11,3 %).
Ұлттық көліктік медицинаны үйлестіру орталығын құруы халыққа, соның ішінде алыс елді мекендердегі, медициналық көмек көрсутуды жақсартуға бағатталған. Осы іс-шараны орындалмауы көліктік медицинаны нысанда медициналық көмекті ұйымдастыруға әсер қилады.
3-бағыт
Медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасын қамтамасыз ету
Берілген іс-шара шеңберінде, денсаулық сақтау саласындағы медициналық көмек көрсету сапасын стандарттау және бақылау, аккредиттеу және лицензиялауды дамыту қарастырылған.
Құрамына облыстар, Астана, Алматы қалаларының денсаулық сақтау басқармаларының басшылары, өзін-өзі реттейтін ұйымдардың өкілдері, медициналық бірлестіктер, мемлекеттік органның өкілдері, қоғамдық және үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері кіретін медициналық қызметтердің Сапа жөніндегі біріккен комиссиясын құрылды (бұдан әрі - СБК) (2015 жылғы 30 қарашадағы ҚР ДСӘДМ №926 бұйрығы).
СБК ңығайту үшін, «Медициналық қызметтердің Сапа жөніндегі біріккен комиссиясын құру туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2016 жылғы № 926 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2016 жылғы 20 шілдегі № 635 бұйрығымен бікітілген, СБК құрымына өзгерістер енгізілген.
«Медициналық қызметтердің Сапа жөніндегі біріккен комиссиясын өзін-өзі реттейтін ұйымға рансформациялау» туралы жол картасының жобасы құрылып, бекітілді.
«Медициналық қызметтер көрсету сапасының ішкі және сыртқы сараптамаларды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 27 наурыздағы № 173 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2016 жылғы 28 маусымдағы № 568 бұйрығы бекітілді.
СБК-мен бекітілген практикалық денсаулық сақтау және білім беру процесінде клиникалық хаттамаларды жүзеге асыруды іске асыру және мониторинг жүргізу үшін клиникалық хаттамалар мен әдістемелік ұсынымдар әзірлеу/қайта қарау туралы ереже құрастырылды.
Сондай-ақ, СБК дұрыс жұмыс істеу қадағалау мақсатында келесі бағыттар бойынша сарапшы топтар құрылып, бекітілген: медициналық көмекті стандарттау; денсаулық сақтау саласындағы технологияларды бағалау; медициналық білім беруді жаңғырту мен денсаулық сақтау сапасын басқару.
СБК-мен бекітілген әзірлеу/қайта қарау туралы ереже талаптарына сәйкес клиникалық хаттамаларды әзірлеу / қайта қарау жұмыс тобының құрамына ЖОО-ның, ғылыми орталықтардың, ғылыми-зерттеу институттарының, медициналық бірлестіктердің жетекші мамандары, сонымен қоса клиникалық хаттама профилінде медициналық ассоциациялардың білікті мүшелері жұмысқа тартылған.
2016 жылы Сапа жөніндегі біріккен комиссиясының (бұдан әрі – СБК) 18 отысы өткізілген, осында Клиникалық хаттамаларды жасау/қайта қарау бойынша регламент, тәжірибелік денсаулық сақтауына және білім беру процесске клиникалық хаттамаларды енгізу және енгізуды бақылау бойынша әдістемелік ұсынымы, медициналық көмек көрсетуды ұйымдастару стандартты жасау бойынша стандарттар; 281 клиникалық хаттамалар; 40 жаңа медициналық технологиялар; 216 жоғары технологиялық медициналық қызметтер; 8 медициналық көмек көрсету стандарттар; амбулаториялық-емханалық, стационарлық және жедел медициналық көмек көрсететін, медициналық ұйымдар үшін 3 жаңартылған аккредитация стандарттар; 2016-2019 жылдарға арналған Денсаулық сақтау кадрлық ресурстардың ұлттық обсерваториясының дамыту стратегиясы; аккредителген денсаулық сақтау ұйымдар қызметтің аккредитация кейінгі бақылауды жүргігу тәртібі; денсаулық сақтау кадрлық ресурстардың дефицитын анықтау әдістері; клиникалық хаттамаларды дамыту және жетілдіру Жол картасы; 2019 жылға дейінгі Қазақстан Республикасында мейіргер ісін дамыту кешенді жоспар; кәсіби медициналық ассоциацияларды аккредитация ережелер және т.б. қарастырылған және қабылданған.
2017 жылғы 1 қаңтар жағдай бойынша барлығы 951 клиникалық хаттамалар (бұдан әрі – КХ) бар, соның ішінде 823 КХ жасалынған, 128 КХ қайта қаралған және өзекті қылған (2013 ж. - 224 КХ, 2014 ж. – 255 КХ, 2015 ж. – 285 КХ, 2016 ж. – 281 КХ).
Барлығы 2016 жылы 281 КХ жасалған/ қайта қаралған, соның ішінде 223 КХ жасалған, 58 КХ қайта қаралған.
2016 жылдың басынан бастап ДСДРО аккредиттеу Орталығы Халықаралық қоғамның сапасы бойынша ISQua денсаулық сақтау саласындағы (бұдан әрі – ISQua) алдын ала аккредиттеуге дайындығы жүргізілді, оның ішінде шетелдік консультант– медицина ғылымдарының докторы, профессор, медициналық директоры «AmericanGulfInternational» (АҚШ) Асаф Әл-Ассаф қатысты.
2016 жылы 26 - 30 қыркүйек аралығында халықаралық аккредиттеу (IAP) қатысу шеңберінде ДСДРО аккредиттеу Орталығы ISQua АҚШ-тан, Канада және Малайзия сарапшыларымен аудит жүргізілді.
Халықаралық сарапшылармен жұмыс барысында барлық егжей-тегжейлі кәсіпорынның аккредиттеу мәселелері бойынша бизнес-процестері, стратегиялық жоспарлауы, қаржылық тұрақтылығы және т. б. зерттелді.
2017 жылы 24 қаңтарда ISQua атқару комитетінің отырысы болды онда ДСДРО аккредиттеу Орталығына аккредиттеу мәртебесін беру туралы шешім қабылданды (аккредиттеу сертификаты берілді 2021 жылы қаңтар айына дейінгі мерзімге).
Сертификат ресми түрде 2017 жылы 3 тоқсанында жыл сайынғы Лондондағы ISQua халықаралық конференцияды табыс етіледі.
Медициналық ұйымдарды аккредиттеу жүйесің жетілдіру сұрағы, 2016 жылы 29 қарашада медициналық қызмет сапасы жөніндегі біріккен комиссия (одан әрі - СБК) отырысында (МФҚБК) мемлекеттік өкілеттен медициналық ұйымдардың аккредиттеу ДСДРО аккредиттеу Орталығына функциясың беруді қоса алғанда әрі қарай ұйымдарда өзің-өзі реттеу трансформациялау туралы сұрағы шығарылды.
СБК іс-шаралар шешімі бойынша аккредиттеу жүйесін жетілдіру мақұлданды.
ҚР ұлттық экономика Министрлігі 2016 жылғы 19 қарашадағы № 09-2-14/7550-И хатына сәйкес, Комиссиясының отырысына ұсыныстар әзірлеу үшін беру мәселелері бойынша мемлекеттік органдардың мемлекеттік функцияларын бәсекелі ортаға және өзін-өзі реттейтін ұйымдар (өкімімен құрылды ҚР Премьер-Министрінің 2016 жылы 30 қаңтар № 9-р) (бұдан әрі - Комиссия) 2016 жылдың 20 маусымдағы тізбесі мақұлданды мемлекеттік органдардың функцияларын талдау жүргізу үшін дайындық нарығын және реттеушілік әсерін талдау (бұдан әрі - тізбе) бекітілсін (140 функциялар).
Деңгейі бойынша дайындық нарығын және көріністер бастамасын, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің және азаматтық қоғам, сондай-ақ талаптарға сәйкес, «Өзің-өзі реттеу туралы» Заң нормаларын, тізбесі функциялардың бөлінуі салалары бойынша мынадай 2 топқа бөлінеді:
1-топқа беруге ұсынылатын функциялары 2016-2017 жылдары қамтиды;
2-топқа беруге ұсынылатын функциялары 2017-2015 жылдары қамтиды.
ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің функциясы денсаулық «сақтау субъектілерің аккредиттеу» мемлекеттік өкілдердің 2-ші топты функциясыңда көрсетілген ескере отырып, 2017 жылы отырысында арнайы құрылған Комиссия жанынан Сараптама топтары, оның құрамына депутаттар, мемлекеттік органдардың өкілдері, сондай-ақ Ұлттық кәсіпкерлер палатасы «Атамекен» және БЗТ «Азаматтық Альянсы» болжамды бәсекелестік ортаға беру және өзін-өзі реттейтін ұйымдар осы функция қарастырады.
Үшінші бағыт аясында 5 іс-шараны жүзеге асыру қарастырылған. Соның ішінде 2016 жылы 1 іс-шара аяқталуы жоспарланып, өз уақытында орындалған.
4-бағыт
Ұлттық дәрі-дәрмек саясатын іске асыру
Берілген іс-шара шеңберінде, дәрі-дәрмектер және медициналық мақсаттағы дәрілік заттар мен бұйымдардың қолжетімділігін, сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету қарастырылған.
Министрлік дәрі-дәрмек саясатын іске асыру іс-шараларын одан әрі дамытуды жалғастыруда. Осы бағытты жүзеге асыру мақсатында «Ұлттық дәрі-дәрмек саясатын іске асыру» Жол картасы бекітілген.
Жергілікті бюджет қаражаты есебінен амбулаториялық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету (бұдан әрі - АДҚ) үшін бюджеттік бағдарламаның әкімшісі жергілікті атқарушы органдар болып табылады. Олар бекітілген бюджетке сәйкес дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету, сатып алу сұраныстарын қалыптастырады.
Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету АДҚ 400-ден астам дәрі-дәрмек атауларын 49 нозологияның арқылы, соның ішінде республикалық бюджеттен 13 нозология және жергілікті бюджет қаражаты есебінен 36 нозология жүзеге асырылады.
ТМККК шеңберінде дәрілік заттарды сатып алу жүзеге асырылады:
1. бірыңғай дистрибьютор ЖШС «СК-Фармация» орталықтандырылған;
2. орталықтандырылмаған - өз бетінше медициналық ұйымдар және облыстық, Астана және Алматы қалаларының денсаулық сақтау басқармаларымен.
Бірыңғай дистрибьютормен орталықтандырылған дәрі-дәрмектер сатылып алынады:
әлеуметтік маңызды нозология бойынша қымбат дәрі-дәрмектер (АДҚ 13 нозологиясы, ЖҚТБ-АҚТҚ сияқты, 1 типті қант диабеті, Гемофилия, Вирустық гепатит, онкологиялық және жетім аурулар және т.б.);
өндірушілермен тікелей келісімшарт шеңберінде (дистрибьюторлық түйінсіз);
отандық тауар өндірушілермен ұзақ мерзімді келісім-шарт шеңберінде;
сатып алудың кең көлемді стационарлық дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету.
Қазіргі уақытта, осы Кодекстің жүзеге асыру дәрілік заттардың референтке негізделген (ішкі және сыртқы) бағасының ашықтығы мен сенімділігін арттыруға мүмкіндік беретін, фармацевтикалық өндірушілердің немесе олардың ресми өндірушілермен тіркеу процестер бағасы мен келіссөздер жаңа қолжетімді моделі енгізілген.
Қазақстанға әкелінетін дәрілік заттар дәрі-дәрмектер сараптау ұлттық орталығы тіркелген GMP болғанда ғана тіркеледі. ICH (Жапония, АҚШ, ЕК) және FDA (АҚШ) келісілген елдерден ғана әкелінетін дәрі-дәрмектерді тіркеу тәртібі жеңілдетілген.
Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрілік заттарды және медициналық мақсаттағы дәрі-дәрмектерге жаңа баға белгілеу үшін министрлікпен (бұдан әрі –ДЗ мен ММБ) мынадай іс-шаралар жүргізілді:
- шығарушылардың тіркеуге берген дәрілік заттардың референтке негізделген (ішкі және сыртқы) бағасының және дәрілік бұйымдардың бағалары талданған;
- осы бағаны төмендетуге фармацевтикалық өндірушілердің немесе олардың ресми өкілдерімен тікелей келіссөздер жүргізілген;
- 10%-дан 50% -ға дейін 239 медициналық өнімдер және 2842 дәрілік заттарға төмендеген бағалар тіркелген;
Еліміздің барлық өңірлерінде дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің автоматтандырылған ақпараттық жүйесі енгізілді (ААЖЕ). Нақты уақыт аралығында мемлекет кепілдік берген дәрігердің берген рецептін қадағалауға, әрбір пациентің рецепті бойынша босатылатын дәрілерін алуға мүмкіндік береді.
Амбулаториялық деңгейде науқастарды дәрі-дәрмектермен диспансерлік тобын қамтамасыз ету мақсатында, тендерді қорытындылауға дейін бір көзден фармацевтикалық қызметтерді сатып алуға рұхсат берілген.
Дәрілік заттарды босату фармацевтикалық қызметті көрсететін дәріханалық ұйымдармен жүзеге асырылады.
Шалғай аудандарда дәрілік заттарды босату АМСК ұйымдары арқылы, жылжымалы дәріханалар арқылы жүзеге асырылады.
Қазіргі уақытта, ТМККК шеңберінде дәрілік заттарды сатып алу толық және ассортиментте жүзеге асырылады.
Жеткізу бекітілген кестеге сәйкес жүзеге асырылады.
Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының денсаулық сақтау басқармасының мәліметі бойынша дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету сұрақтары бойынша мәселелер жоқ.
Британдық сарапшылармен бірге Қазақстан ұлттық дәрі-дәрмек формуляр енгізілген (ҚҰФ). Жаңа ҚҰФ дәлелденген клиникалық тиімділігі бар дәрі-дәрмектер тізімін және әр дәрінің шекті бағасын өзіне қосады. Референттік бағаға көшуді қамтамасыз етеді.
Дәрі-дәрмектерді сатып алу және тізбесін қалыптастыру механизмі қайта қаралған. Тізім тек ҚҰФ енгізілген дәрілік заттардан ғана құрылады. Қазіргі кезеңде 715 халықаралық патенттелмеген атаулары кіреді.
ТМККК шеңберінде сатып алынатын дәрілік заттардың тізімі жаңартылған, референттік баға енгізілді. Фармацевтикалық практика стандарттарына көшу бойынша жұмыс жүргізілуде.
Evidence-based Network (Ұлыбритания) бірге «EuroHealthGroup» серіктестікгімен «Формулярлық жүйені нығайту, соның ішінде отандық фармацевтикалық саясатты одан әрі іске асыру үшін әріптестік» №KHSTTIRP-E / CS-03 келісімшартқа қол қойылған ( ).
Осы келісімшарт аясында генерикалық саясат құру жүргізілуде. Каскадтық комбинацияланған генерикалық саясатты оқыту мен ҚҰФ тарату/ары қарай дамыту Астана, Ақтөбе, Алматы қаласында семинарларын өткізілді. Барлығы 14 облыс және Алматы, Астана қалалары қамтылды. ШЖҚ РМК «ДСДРО» ҚҰФ-ның www.knf.kz веб-сайты берілді.
Сарапшылар тобымен дәрі-дәрмектер тізімі, ҚҰФ-пен, клиникалық хаттамалар бірге өзара әрекеттесу тұжырымдамасы әзірленді. ҚР Премьер-Министрінің ұсынылған стационарлық және амбулаториялық дәрі баға механизмдері, амбулаториялық дәрі-дәрмек жәрдемақы жүйесі, АДҚ 2020 стратегиясы, АДҚ жүйесін жетілдіру іс- шараларын жүзеге асыру және 2020 жылға дейін МӘМС жүйесін енгізу бойынша сарапшылармен ұсыныстар құрылған болатын.
ШЖҚ РМК «ДСДРО» -ның Дәрі-дәрмек орталығымен дәрілік заттарға кемімелі үстеме баға әдістемесі бойынша ұсыныстар дайындалды. МӘМС жағдайларына амбулаториялық деңгейде дәрімен қамтамасыз бейімдеу проблемасын жүзеге асыру үшін дәрі-дәрмектердің орнын толтыру халықаралық тәжірибені талдау бойынша талдау жасалып, ұсыныстар құрылған.
Дәрі-дәрмек туралы сенімді ақпаратты арттыру мақсатында ШЖҚ РМК «ДСДРО» -ның Дәрі-дәрмек орталығының сайты мен Call-орталығы қызметтерінің жұмыс істеуі қамтамасыз етілді.Телефон қоңырауларын және түскен сұрауларды талдай отырып, ең көп сұраныс дәрілік заттарды қолдану және ТМККК шеңберінде пациенттердің құқықтары болғанын байқауға болады. Сонымен қатар, баспа бұқаралық ақпарат құралдарында ғылыми-танымал мақалалар орналастырылған және теледидарда көрсетілім жасалды. «Есірткі сауаттылығын» арттыру мақсатында, халыққа және денсаулық сақтау мамандарына арналған тренингтер өткізілді.
Қазақстан Республикасында медициналық өнімдерді қадағалау бойынша жұмыс жалғасуда.
Контрафактілік және фальсификацияланған өнімді өндіруге және таратуға қарсы іс-қимыл бойынша шараларды кеңейту және фармакологиялық қадағалау жүйесін дамытуды құрастыру мақсатында 2016 жылдың 2 сәуірінде «Wipon» ЖШС жоба орындаушыларымен ШЖҚ РМК «Ұлттық дәрі-дәрмектерді сараптау орталығының, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен MT», Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің өкілдерінің қатысуымен (дәрі-дәрмектерді қадағалау жүйесі) контрафактілік және фальсификацияланған өнімді нарыққа шықпауын алдын алу үшін және пилоттық жобаны іске асыру мәселелері бойынша заңды жеткізу тізбегін қамтамасыз ету бойынша кеңес өткізілді.
2016 жылғы 12-14 шілде мерзімде Түркиядағы Қадағалау жүйесін жасаушылар бейнеде түрік делегациясының қазақстандық фармацевтикалық өндірішілермен, медициналық ұйымдарымен, бөлшек жүйесі компаниялармен жұмыс кездесулердің қатары өткен.
Түрік делегациясымен А. Цой вице-министр деңгейде презентация өткізілген, оның нәтижелер бойынша жобаны одан әрі жылжыту жөнінде тапсырмалар берілген.
Қазақстандық жақпен шақыру бойынша Түркияның дәрілер мен медициналық бұйымдардың агенттіктің (бұдан әрі – Агенттік) өкілдерімен «Астана Денсаулық» көрме өткізу шеңберінде медициналық өнімдерді қадағалау жүйесі бойынша презентация өткізілген.
«СК-Фармация» ЖШС және Агенттік арасында өзара түсіністігі және серіктістік туралы Меморандум жасалынған. Осы Меморандум шеңберінде медициналық өнімдерді қадағалау жүйесін толық зерттеу мақсатында 2016 жылғы 28 қарашадан бастап 3 желтоқсанға дейін қазақстандық жақпен Түркияға сапар жасалынған.
Ереван қаласында 2016 жылғы 21-23 қарашада өткен, «Антиконтрафакт» форум шеңберінде таңбалау, тауарларды бақылап отыру жүйелерді құру құралдары мен әдістері зерттелген.
ҚР Премьер-Министр К.Қ. Мәсімов төрағасымен өткен жиналыстың Хаттамасының 2-тармағына сәйкес тапсырыс бойынша мемлекеттік органдармен дәрілік заттардың таңбалауды жасаланып жатқан аң терісі бұйымдарды таңбалау ақпараттық жүйесіне (ҚР Қаржы Министлігі) енгізу мәселесі пысықталған. ҚР ДСӘДМ жайғасымы ҚР ПМК жолдалған.
2016 жылғы 7 қырқүйекте ҚР Премьер-Министрдің Бірінші орынбасары Б.А. Сагинтаев деңгейде тауарларды бақылау (сәйкестендіру) таңбалауды енгізу мәселелер бойынша жиналыс өткізілген. Қазіргі уақытта «СК-Фармация» ЖШС МЖӘ шеңберінде жобасының іске асыру мүмкіндігі пысықталанып жатыр.
Клиникалық фармакология бойынша медициналық көмегін ұйымдастыру жөнінде стандарты құрастырылған.
Медициналық ЖОО-мен бірлесіп «Клиникалық фармакология» мамандығына бойынша жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білім беру деңгейде мамандарды даярлау жұмыс оқу бағдармасына өзгерістер енгізу бойынша жұмыс жүргізілген, осында дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды ұтымды пайдалану мәселелер қарастырылған.
2016 жылы клиникалық фармакология бойынша қайта даярлауды 177 адам өтті.
Төртінші бағыт аясында 8 іс-шараны жүзеге асыру қарастырылған. Соның ішінде 2016 жылы 1 іс-шара аяқталуы жоспарланып, өз уақытында орындалған.
Сонымен қатар, 2016-2017 жылдары аяқталатын бір іс-шара бойынша 2016 жылы жұмыс жасалынбаған.
81 тармақ. Дәрілік заттарды, ММБ және медициналық техниканы сараптау жөніндегі Ұлттық орталықтың Алматы қаласындағы сынақ зертханаларын жете жарақтандыруды қамтамасыз ету (аяқталу формасы - қабылдау-беру актісі, жүзеге асыру мезгілі - 2016-2017 жылдар, жауапты орындаушылар – ҚР ДСӘДМ).
2016 жылы берілген тармақты жүзеге асыруға 361,0 млн. теңге көлемінде ақшалай қаржы бөлінген болатын. Бірақ, ол игерілмеген болатын.
«Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медицина техникасын сараптау ұлттық орталығы» ШЖҚ РМК-ның сынау орталық және оның аумақтық бөлімшелеріне арналған лабораториялық құрылғыларды сатып алуға арналған Дүниежүзілік Банкке техникалық спецификациясы жөнелтілді. Дүниежүзілік Банкпен сатып алу конкурсы жарияланды.
5-бағыт
Ынтымақтастықты енгізу және оның қаржылық орнықтылығын арттыру негізінде денсаулық сақтау жүйесін жетілдіру
Тарифтік саясатты жетілдіру, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру енгізу көзделген.
Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жұмысы аясында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2016 жылғы 22 желтоқсандағы № 29-VІ ҚР Заң қабылданып, осыған сәйкес МӘМС бойынша төлемдер мерзімі 2018 жылғы 1 қаңтарға ауыстырылды.
Достарыңызбен бөлісу: | 
