Нормативтік сілтемелер



жүктеу 139,84 Kb.
бет2/27
Дата30.05.2023
өлшемі139,84 Kb.
#42849
түріБағдарламасы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   27
Аширбаева Айсулу Амангельдиевна

Фразеологизмсемантикалық (ішкі мағыналық) жағынан бір-бірімен байланысқан сөз тіркестерімен сөйлемдердің ортақ атауы.
Афоризм – немесе Ділмар сөз — қысқа сөзбен түйінделген тиянақты, бейнелі ой.


БЕЛГІЛЕНУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
ҚР –Қазақстан Республикасы
КСРО –Кеңестік социалисттік Республикалар Одағы
ҚР БМ МЖБС ̶ Қазақстан республикасы Білім Министрлігі Мемлекеттік
Жалпы Білім беру стандарты
ЖОО –Жоғары оқу орындары
БАҚ – Бұқаралық ақпарат құралдары
ҚР БжҒМ нормативті-құқықтық құжаттары ̶ Қазақстан Республикасы
Білім және Ғылым министрлігінің нормативті-құқықтық құжаттары
АКТ ̶ Ақпараттық-коммуникативтік технологиялар
ММ – мақал-мәтел
ДЛТ – Диуани луғат-ит түрк
ҺХ – Һибат ул-хақайиқ
ҚБ – Құтадғу біліг

КІРІСПЕ
Жұмыстың жалпы сипаттамасы
Зерттеудің өзектілігі: Әрбір этностың адамзат қоғамындағы тарихи-мәдени рөлін, өркениетке қосқан үлесін, рухани болмысы мен ментальдық құндылығын бағалағанда оның даналық қорында жинақталып, қалыптасқан мақалдары мен мәтелдерінің ауқымын ғана емес, дүниетанымдық ой-парасатының тұңғиық тереңдігін де, шарықтау шегінің биіктігі мен мазмұн-мәнінің кеңдігін де ескерген абзал. Осы тұрғыдан алып қарағанда қазақ мақал-мәтелдерінің өткен өмір мен бүгінгі болмысты танып-білудегі логикалық, философиялық, дүниетанымдық, эстетикалық, тағылымдық, прагматикалық мәні өте зор. Ауыз әдебиетінің қазынасында мақал-мәтелдің алатын орын ерекше. Мақал-мәтел ел өмірінде орын тепкен барлық құбылыстарға тұжырымды, қысқаша қорытынды жасаған энциклопедия тәрізді. Мақал – өмірлік тәжірибеден туындаған түйінді пікір тұжырымды сөз өрнегі немесе тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні. Мәтел – белгілі бір ойға, ұғымға ишара жасайтын, астарлап, жұмбақтап айту мәні басымдау болатын халық мұрасы. Мақал-мәтел – зердемізді ашып, ұлттық сана-сезімімізге әсер етіп, салт-дәстүрімізді және әдет-ғұрпымызды кеңінен танып білуге үйретеді, дүниетанымдық көзқарасымызды қалыптастырады. Тіліміздегі он бес мыңнан астам мақал-мәтел қазақ елінің өткен тұрмыс тіршілігімен қазіргі болмысын көрсетеді. Мақал-мәтелдер ауыз әдебиетінің бай қазынасының шағын жанрлары ретінде халық даналығы қатарынан орын алады. Көркем сөз өнерінің көрікті де, құнарлы үлгілері болып табылатын тіліміздегі мақал-мәтелдер өзінің бейнелі табиғатымен ерекшеленеді. Мақал-мәтелдер тереңнен ой қозғап, белгілі бір ойды тұжырымдайды. Мақал-мәтелдер, ең алдымен, міндетті түрде жеке дара адамдардың, көбінесе, ділмар-шешен адамдардың дуалы аузынан шығып, халық арасына тарап, елдің жадында сақталуы арқылы қалыптасады. Мақал-мәтел деген терминнің өзі тілімізде араб тілінен енген. Мақал-мәтел өмірдегі түрлі жағдаяттарды қорытындылау негізінде туады.
Мақал-мәтелдер – жүздеген, мыңдаған жылдар бойы халықпен бірге жасап, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан даналықтың қайнар көзі. Олар халықтың өткен тарихынан, рухани өмірінен, дүниетанымынан, тұрмыс-тіршілігінен, наным-сенімінен көрініс беретін халықтың асыл қазынасы, ұлттық ерекшелігін бойына сіңірген басты мәдени байлығы болып табылады. Сондықтан халқымыздың болмысын тануда мақал-мәтелдердің рөлі жоғары.
Осы орайда тіл байлығымыздың қайнар көзі мақал-мәтелдер мен қанатты сөздерді ұлттық мәдениетіміздің жетістігі ретінде ашып көрсету қазіргі білім парадигмаларындағы антропоцентрлік бағыттың басты нысандарының бірі болмақ.
Мақал-мәтелдерде халықтың тұтас танымдық тәжірибесі, оның адамгершілік-этикалық, әлеуметтік-эстетикалық, көркемдік және тәрбиелік мақсаттары бейнеленген. Аталған тілдік бірліктер халықтың даму тарихын бойына жинақтап, халықтың мінез құлқының жағымды, жағымсыз жақтарын сынайды. Мақал-мәтелдер адамның әр түрлі көзқарастарын, қарым-қатынастарын бейнелейді. Мақал-мәтелдердің сан түрлілігі баланың ойлау қабілетін дамытып, сөйлеу дағдыларын жетілдіретін құнды материал болып табылады.

жүктеу 139,84 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   27




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау