Өмірбаяны: Шын аты: Ибраһим

Ыбырай өлеңдерінің негізгі идеясы

• Әңгімелерін идеясы, еңбекті сүю, қадірлеу, жақсы мінез- құлыққа бағыттау, халқын сүю махаббат мейірім перзенттік парыз, т.б.
• Араз бол, кедей болсаң, ұрлықпенен, Кете бар, кессе басың, шыңдықпенен. Қорек тал бейнеттен де, тәңірім жәрдем, Телмірме бір адамға мұңдықпенен. Әй, жігіттер, үлгі алмаңыз Азған елдің ішінен Алыс- алыс қашыңыздар Зияндасты кісіден. Жақсыны көзден салмаңыздар, Жақсыдан қапыл қалмаңыздар…

• Кел, балалар, оқылық

• Ыбырай Алтынсариннің әңгімелері

• Бай мен жарлы баласы
• Қыпшақ Сейітқұл
• Киіз үй мен ағаш үй
• Таза бұлақ
• Надандық
• Әке мен бала
• Жомарт
• Бақша ағаштары
• Данышпан қазы

• Ананың сүюі

• Мақал-мәтелдер

• Талапты ерге...
• Сөйлей-сөйлей шешен болар...
• Қоянды қамыс өлтіреді...
• Көп жасаған білмес...
• Сабыр түбі-...
• Басқа пәле-...
• Жақсымен дос болсаң-жетерсің мұратқа...
• Тауды, тасты жел бұзар...
• Жақсы кісі-текшіл...
• Ұрлықтың түбі-...

• Ертегі-аңыз ретінде келетін
• шығармалары

• Қара қылыш
• Қара батыр
• Алтын айдар
• Жиренше шишен
• Тазша бала

Ыбырай Алтынсаринның қазақ әдебиеті тарихындағы орны.

• Көрнекті әдебиетші ғалым Қ.Жұмалиев өзінің «ХҮІІІ- ХІХ ғасырлардағы қазақ әдебиеті» деген ғылыми – зерттеу еңбегінде педагог- жазушыға: ХІХ ғасырда қазақ даласынан шығып, орыс, Европа мәдениетіне қолы жеткен оқымысты, халық ағартушылар дәрежесіне көтерілген әрі педагог, әрі ақын- жазушы Ыбырай Алтынсаринның өз халқының келешегі үшін істеген еңбегі зор,»- деп баға береді. Оның еңбектері жан-жақты зерттеліп, ондаған ғылыми –зерттеу еңбектер жазылған,докторлық, кандидаттық диссертациялар қорғалды. Өзінің өнегелі өмірі, тынымсыз ізденісі, жан- жақты таланты арқылы танылған Ыбырай Алтынсарин шығармаларының қазақ әдебиеті тарихында алатын орны орасан зор.

• Тілмаш болып, халқына қызмет етуді арман етті.
• Сол арманның алғашқы қадамы 1861 жылы Торғайдан мектеп ашуға рұқсат алып аттанған сапарынан басталады, бұл мектеп 1864 жылы ғана ашылды.

• “Мектеп – қазақтарға білім берудің басты құралы. Біздің барлық
• үмітіміз, қазақ халқының келешегі
• осы, тек қана осы мектептерде. Әр нәрсеге дұрыс көзқарасы бар
• адамдар қазақ арасында көбейтіп,
• бүкіл халыққа әсер етеді”

• “Өзімнің
• оқушыларымды
• мен туысқаным-
• дай көремін,
• біздің барлық
• ісіміз де, тілегіміз
• де материалдық
• күшіміз де бір,
• басқаша болуы
• мүмкін де емес”

• Алтынсарин мұғалімдермен бірге Торғайдағы
• қолөнер училищасы оқушыларының арасында

• Ыбырай Алтынсарин - нағыз халықшыл жазушы, өмір шындығын озық идея тұрғысынан таныта білген кемеңгер суреткер, аса қажырлы қоғам қайраткері, заманының ең маңызды мәселесін көтеріп, жыр төккен азамат ақын, жаңашыл жазушы, сол жаңаның тынымсыз жаршысы. Өз бойындағы қуатын халық мақсаты үшін аямай жұмсаған адал жанды азамат.

Қорытынды

• Ыбырай Алтынсариннің жұмысы жастарды үш тілді игеруге, сауатты және жоғары білікті маман болуға шақыратын елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың үндеуімен үлеседі.
• Ыбырай Алтынсарин — нағыз халықшыл жазушы, өмір шындығын озық идея тұрғысынан таныта білген кемеңгер суреткер, аса қажырлы қоғам қайраткері, заманының ең маңызды мәселесін көтеріп, жыр төккен азамат ақын, жаңашыл жазушы, сол жаңаның тынымсыз жаршысы. Өз бойындағы қуатын халық мақсаты үшін аямай жұмсаған адал жанды азамат.

жүктеу 5,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: