Н. А. Баранова Г. Е. Есімхан маркетинг



бет13/17
Дата17.01.2018
өлшемі3 Mb.
#7585
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17

11.3 Тесттер
1. Бәсекелесшi фирмаларының мәртебесiне заттық залал немесе шығын келтiретiн жарнама аталады:

A) алдын ала;


B) агрессивтi;
C) адал емес;
D) жанама;
E) тiкелей.

2. Қаражаттың ұтымды шартталғаннан көбiрек шығындалатын жарнама қалай аталады:

A) алдын ала;
B) агрессивтi;
C) адал емес;
D) жанама;
E) тiкелей.

3. Қызметкерлер ортасындағы фирманың табыстары мен ұнамды бейнесін жасау жарнамасы қалай аталады:

A) алдын ала;
B) агрессивтi;
C) адал емес;
D) жанама;
E) тiкелей.

4. Жарнамалауға жататын тауар немесе фирма аталады:

A) жарнама объектісі;
B) жарнама субъектісі;
C) жарнама адресаты;
D) жарнама сарыны;
E) жарнамалық хабарлама.

5. Жарнамалық серiктестiгiнiң жоспарлауын және өткiзуiн, сондай ақ жарнама беруші фирма барлық жарнамалық шаралардың өткiзуiн мiндеттейтін фирма немесе агенттікті қалай атайды:

A) жарнама объектісі;
B) жарнама субъектісі;
C) жарнама адресаты;
D) жарнама сарыны;
E) жарнамалық хабарлама.

6. Жарнамалық хабарлаумен айналысатын, сатып алу туралы шешiмге ықпал ететiн тұтынушылар және сатып алушылардың немесе тұлғалардың тобы аталады:

A) жарнама объектісі;
B) жарнама субъектісі;
C) жарнама адресаты;
D) жарнама сарыны;
E) жарнамалық хабарлама.

7. Тауарға сатып алушылардың назарын аудару үшiн жарнамалық хабарлаудағы жасалынатын екпiн аталады:

A) жарнама объектісі;
B) жарнама субъектісі;
C) жарнама адресаты;
D) жарнама сарыны;
E) жарнамалық хабарлама.

8. Жарнамалық серіктестік кезеңдерiнiң дұрыс тiзбегiн көрсетiңiз: 1) жарнама субъектісін таңдау және оның объектісін анықтау; 2) жарнамалық сарын мен адресатты анықтау; 3) жарнамалық құралдардың түрлерін таңдауы; 4) жарнамалық қатынасты құрастыру; 5) жарнамалық тиімділіктің анықталуы; 6) жарнамалық орындаудың графигін анықтау; 7) жарнамалық шараларға шығындар сметасының құрастыруы.

A) 1-2-3-4-6-7-5;
B) 7-6-5-4-3-2-1;
C) 1-2-3-4-6-7;
D) 1-2-3-4-5-7-6;
E) 6-5-4-3-7-1-2.

9. ТӨЦ ның сипаты мен жарнамалық материалдың ерекшелiктерi және кезеңдерiне байланысты ажыратылады:

A) ақпараттық және агрессивті жарнама;
B) бiртекті және бiртектi емес жарнама;
C) ескертпелі және адал емес жарнама;
D) тікелей және жанама жарнама;
E) тауарлық және беделді жарнама.

10. Жарнаманың нақты тиiмдiлiгін анықтайтын тесттерге жатпайды;

A) жарнаманың танымдылығына тест;

B) жарнаманың есте қалатындығына тест;

C) жарнаманың бәсекелеспен салыстырудағы шығындар тиiмдiлiгіне тест;

D) жарнаманың экономикалық тиімділігін анықтау;


E) дұрыс жауап жоқ.
11.4 Тәжірибелік жаттығулар
1 тапсырма. Төменде келтiрiлген сөздердің жалған немесе дұрыс екенін анықаңыз, егер дұрыс болған жағдайда "иә" жауабын; қате болса, "жоқ" деген жауап беріңіз.

  1. «Marlboro» жарнамалайтын әр түрлi жарнамалық хабарламаларда ковбойды пайдаланудан, ескертпелі жарнаманың өткізілуі қамтамасыз етiледi.

  2. Көрермен қабылдауына әдейі жасалған жарнама осы тауарға байланысты бiздiң күткеніміз сенiмдi болғанда ең жақсы қабылданады.

  3. Жарнамада бәсекелес фирмаларға және олардың тауарларына бағытталған негативті пікір айтылуы мүмкін.

  4. Сезiмталдық, өткенді сағыну, таң қаларлық сияқты эмоция салынған жарнамалық роликтер, әсерлiрек болып табылады.

  5. Жақсы тауар жарнаманы қажет етпейді.

  6. Азық-түлік тауарларын теледидарда жарнамалау өте жөнді.

  7. Банктiк қызметтерді жарнамалауда баспасөздегi жарнаманы артық көру қажет.

  8. Туристік қызмет көрсетулерді радиода жарнамалау өте орынды.

  9. Сыртқы жарнама саудалық марканың алға басуының маңызды құралы болып табылады.

  10. Радиода және теледидардағы жарнамалық үндеулердi таратуда осы құралдардың қолдану қарқынының тәулік iшiнде есепке алуы керек емес.


2 тапсырма. Қойылған сұрақтарға жауап беріңіздер.

Бір тақырыпқа арналған мәтіннің екі нұсқасы берілген:



1. «Илизаровтың компрессиялық - дистракциондық аппарат жинақтамасы арналған: а) ұзын жілік сүйектердің сүбе буыны мен сүйектердің сынуы кезінде жабулы репозиция және сүйек сынықтарының бекітулері үшін; б) ірі буынның компрессиондық артродез үшін; в) астыңғы аяқ-қолдарын ұзарту үшін; г) сүбе буындарды жою мен бір уақытта аяқ-қолдарды ұзарту үшін; д) жiлiк сүйектердiң ақауын ауыстыру және тірек-қозғалыс аппараттың басқа да аурулар қатарын емдеуi үшін».

2. «Бұрын үмітсіз саналған 200 000-нан артық науқастар Илизаров профессордың аппараттары арқылы жазылды. Илизаровтың аппараттары сүйек аурулары және сынуларда көмектеседi, аяқ-қолдарын ұзартып қысқартады, жетiспейтін бөлiктерін өсiредi, сүбе буындарды жояды. Илизаров аппараттары көптеген елдердің ауруханаларымен сатып алынған».

Анықтаңыздар:



  1. жарнаманың әрбiр түрiнiң (сегмент) потенциалдық сатып алушыларын;

  2. бірінші және екінші ретті ақпараттарды қайда орналастыру қажеттігін ;

  3. әрбір мәтіннің артықшылықтары мен кемшіліктерін.


3 тапсырма. Есептiң шешiмiн табыңыз.

Жаппай сұраныстағы тауарлармен жабдықтайтын фирма 20 әмбебап дүкендер мен 160 мамандандырылған дүкендер бар аймақта әрекет етеді. Оның өкiлдерi (жарнамалық агенттері) әрбiр әмбебап дүкенін айына екі рет және әрбiр мамандандырылған дүкенін айына бiр рет барып шығады. Әмбебап дүкенге бiр сапары 2 сағат алады, ал мамандандырылған дүкенге бiр сапары - 1 сағат 30 минут құрайды. Егер жұмыс күнi - 8 сағат, ал жұмыс аптасы - 5 күн болса, онда фирмаға осы аймақта қанша өкілдер (жарнама бойынша агенттер) қажет екенін есептеңіз.

4 тапсырма. Мысалдарды келтiрiңiз.

Сәтсiз жарнамалық хабарлама мысалдарын келтiрiңiз. Оларды дәлелдеңiз.


5 тапсырма. Қойылған сұрақтарға жауап берiңiз және есептiң шешiмiн табыңыз.

Жыл сайын өткiзiлетiн жарнамалық Канн фестиваль қатысуына тек қана тиiстi талаптарға сай қанағаттанарлық жарнамалық роликтер рұқсат етiледi. Ең алдымен, мұндай талаптарға роликтің мазмұнында бiртума идеяның бар болуы және оның жасау құны біршама төмен болуы жатады. Креаторлардың (жасаушылардың) пiкiрiнше алдыңғы жылдың барлық жарнамалық жұмыстың бағытын анықтайтын концептуалды ролик, әдетте, фестиваль Гран-приін алады.

Каан фестивалінің бірінде кәдімгі қарапайым ролик жеңді. Оның мазмұнындағы жалпы ерекшеліктері келесi. Ақ фон, фотокамера. Саусақ фотокамерадағы кнопканы басады – шертпек, жарқ етілді. Қайта басты – шертпек, жарқ етілді. Тағы бір рет басты – жарқ етпеді. Қол батарейканы камерадан алып шығып, камераны лақтырып тастайды, басқа камераға сол баяғы батарейканы салады. Саусақ кнопканы басады – шертпек, жарқ етілді. Мұндай роликтiң жасау қанша тұрады? Iс жүзiнде ештеңе. Оны бiр ақ данышпан идея салып iске асырған. Қандай, тап?
6 тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіздер.

Риторикалық сұрақ: «Ақшалар - құм емес, жағажайларда жай жатпайды, бiрақ құм сияқты саусақтар арасынан өте алады. Жарнама – ақша сияқты, қасынан өте шығады, байқамай қаласың, сонда не үшін төлеу қажет?»

Сіздің дәл осы сұраққа және жеке алғанда жарнамаға деген көзқарасыңыз қандай.

Аз шығындалатын жарнамаға не жатады?

Аз шығындалатын жарнаманы қолдану қандай жағдайда орынды болып келеді?
7 тапсырма. Есептiң шешiмiн табыңыз.

Жарнамалық агенттiк тауардың келесi тапсырысы бар тура жауапты жарнаманы орналастырғысы келедi. Таңдалған төрт апталық келесi мәлiметтермен сипатталады:




Апталық

Таза қамту

1000 дана, адамға.



Тапсырыстардың күтiлетiн үлесі, %

Жарнамаға жұмсалатын шығын, ақша бірлігі

«Коммерция»

920

40

51520

«Сауда»

880

9

14256

«Өтімі»

750

10

12000

«Сервис»

1150

30

51750

Төрт апталықтың әрбiреуі мақсаттық топ үшiн тең дәрежеде қолайлы болып есептеледi.

Егер шешiм "тапсырысқа шығын" негiзiнде қабылданса, сiз апталықтың қайсысына жарнаманы орналастырар едіңіз?
8 тапсырма. Есептiң шешiмiн табыңыз.

Фирма "А" бәсекелес фирмаларға қарасты өзінің шығындарының қаншалықты аз немесе көп екенін анықтауға құштар. Келесі көрсеткіштер қарастырылған:




Фирмалар

Жарнамаға жұмсалатын шығын, млн. ақша бірлігі

Нарық үлесі, %

«А»

2,0

40,0

«Б»

1,0

28,6

«В»

0,5

31,4

«А» фирмасының бәсекелес фирмаларға қарасты жарнама тиімділігінің деңгейін бағалаңыз.


11.5 Жеке үй тапсырмасы


              1. Жарнамалау серіктестігінің келесi тауарларды сатып алу бойынша ынталандыруын ойластыру:

  • компьютерлер;

  • шайнайтын сағыз;

  • иттерді қырқу бойынша қызмет көрсетулер;

  • түсіндірме сөздік;

  • стоматологиялық қызмет көрсету полисі.




        1. Ағымдағы баспасөзде біртекті тауарлар өткізу туралы екі жарнамалық хабарламаны табыңыз. Бұл хабарламалардың мазмұнын салыстырыңыз, сонымен қатар оларда бар ақпарат мөлшерін қарастырыңыз. Сіздің пікіріңізше, бұл хабарламалардың көздейтін мақсаты қандай?






12 Тақырып

МАРКЕТИНГТЕГІ ЖОСПАРЛАУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ








Жоспарлай білетін адам ғана ұйымдастыра алады.

С.П. Таранов «Жетекшінің алтын кітабы»

12.1 Жалпы теориялық ұғымдар
Оқудың мақсаты

1 Маркетингтік жоспарларды жүзеге асыру ерекшеліктерін оқу.

2Маркетингтік қызметтегі жоспарлау және бақылау аумағындағы білімдерін бекіту.
Сұрақтар

1 Маркетингтік жоспарлау: мақсаты, құралдары, түрлері.

2 Маркетингтік жоспарлардың жіктелуі.

3 Маркетингтегі жоспарлаудың әдістері мен кезеңдері.

4 Маркетинг бюджеті: түсінігі және анықтау тәсілдері.

5 Маркетингтік бақылау.


1 Маркетингтік жоспарлау: мақсаты, құралдары, түрлері.

Маркетингті жоспарлау- бұл процесс, маркетинг жоспарын құру процедурасы, сату көлемінің өсуіне және фирма табысын максимизациялауға бағытталған маркетинг стратегияларын таңдау. Маркетингті жоспарлау кәсіпорынның мақсатына қол жеткізу үшін жүзеге асырылуы тиіс барлық шешімдерді және де оларды жүзеге асыру құралдары мен жолдарын қамтиды. Маркетинг жоспары, сонымен, кәсіпорын жоспарының құрамдас бөлігі болып табылады. Ол тек маркетингтік мақсатының өткізілуінің алғышарты болып қалмай, сонымен қатар олардың атқарылуын болжайды.

Маркетингті жүйелі жоспарлау қажеттілігі келесі себептерден туындайды:


  • қоршаған орта факторларының тұрақсыздығы, өзгерулері, бұл нарық конъюктурасына әсер етеді;

  • кәсіпкерлік шешімдерді қабылдау жүйесінде маркетингтік саясаттың маңыздылығының және тиімділігінің өсуі;

  • нарықтағы тәртіптің стратегиясын қалыптастыруда кәсіпорын шараларының келістіру мен ретке келтірудің күрделілігі;

  • басқарудың маркетингтік концепциясын талап ететін, құрылатын кәсіпорындардың саны мен қуаттылығының өсуі;

  • нарықтар мен бәсекелестіктің интернационализациясы;

  • әлеуметтік, құқықтық және экономикалық ақпараттың тұрақсыздығы;

  • кәсіпорындардың капиталын интенсификациялау;

  • инновациялар мен жаңа енгізулер санының үздіксіз өсуі;

  • маркетингтік шығындардың пропорционалды емес өсуі.

Маркетингтік жоспары келесі бөлімдерден тұрады:

  • басты нәтижелердің немесе мәселенің жағдайын қысқаша баяндау;

  • маркетингтің сыртқы және ішкі ортасының ситуациялық талдауы;

  • маркетинг мақсатын орнату;

  • маркетинг стратегияларын әзірлеу;

  • маркетингтік шаралардың қалыптасуы;

  • маркетингтік шығындарды анықтау;

  • маркетинг жоспарының шараларын іске асыруды бақылау.

Маркетинг жоспарлары қызмет ету ұзақтылығының мерзімі; жоспарлау объектісінің мәселелерін қамтудың мазмұны немесе кеңдігі;

Жұмыстың дәлдігі немесе тереңдігі; маркетингті жоспарлаудың мақсаты; әзірлеу тәсілі (жоспарды қалыптастыруда қатысу дәрежесі) ретіндегі критерилері бойынша классификацияланады.



Маркетингті жоспарлау процессі – бұл қоршаған ортаның ситуациялық талдауымен, маркетинг мақсатын орнатумен, жоспарларды жүзеге асырумен (жоспарды әзірлеу), маркетинг жоспарын жүзеге асырумен, маркетинг жоспарын іске асыруды бақылаумен байланысты сатылар мен әрекеттердің ретке келтірілген жиынтығы.

Маркетингтік жоспарлау – жалпыкорпоративтік жоспарлаудың құрамдас бөлігі болып табылады. Маркетингтік жоспарлауды келесі түрлері бойынша қарастыру қабылданған:



  • деңгейлері;

  • мақсатты бағыттаушылығы;

  • мерзімдері.

Маркетингті жоспарлау компаниялардың әртүрлі басқару деңгейінде стратегиялық және тактикалық (жылдық) кешендерін әзірлеу бойынша жүзеге асырылады ( 7 кестені қараңыз).
7 Кесте

Маркетингті жоспарлау деңгейлері




Жоспарлау деңгейлері


Мақсатты сипаты


Жоспарлау мерзімдері


Корпоративтік (компания деңгейі, кәсіпорын, бірлестік және т.б.)

Стратегиялық

5 жылға дейін және одан жоғары

Дивизионалдық (бизнес-бағыт деңгейі және басқалар)

Стратегиялық

3 - 5 жыл

Нарықтық-өнімдік (жеке нарық, нақты тауар, таңба деңгейі)

Стратегиялық

Тактикалық

(жедел, жылдық)

1 жыл

Инструменталдық (жеке маркетингтік құралдардың түрлері: бөлу арналары, жарнамалар, ынталандыру, партнерлық қатынастар және т.б.)

Операциондық

1 жылға дейін


2 Маркетингтік жоспарлардың жіктелуі

Маркетинг жоспарлары (8 кестені қараңыз) төмендегі критерилері бойынша жіктеледі, қызмет мерзімінің ұзақтығы; жоспарлау объектісі мәселелерін қамтудың кеңдігі мен мазмұны; әзірлеудің дәлдігі мен тереңдігі; маркетингті жоспарлау мақсаты; әзірлеу тәсілі (жоспарды қалыптастырудағы қатысу деңгейі).


8 Кесте

Маркетинг жоспарларының жіктемесі


Критерий

Макетинг жоспарының түрі

Маркетинг жоспары қызметі мерзімінің ұзақтығы

стратегиялық (ұзақмерзімді)

тактикалық (ортамерзімді)

оперативті (қысқамерзімді)


Жоспарлау объектісі мәселелерін қамтудың кеңдігі мен мазмұны

интегрирленген жалпы жоспар;

интегрирленген жоспар;

айналым жоспары;

өткізу жоспары;

маркетингтік шаралардың жоспары;

нарықты зерттеу жоспары;

ақпараттық қамтамасыз ету жоспары


Әзірлеудің дәлдігі мен тереңдігі

іріленген (жалпы), немесе ауқымды жоспар; детальдық (тиянақталған) жоспар

Маркетингті жоспарлау мақсаты

жобаны әзірлеу жоспары;

басқаруды ұйымдастыру жоспары;

жаңа өнімді әзірлеу жоспары,

бизнес-жоспар.



Әзірлеу тәсілі (жоспарды қалыптастырудағы қатысу деңгейі)

маркетинг мақсаттары жоспары;

бағалық саясат жоспары:

тауарлық саясат жоспары;

маркетингтік коммуникациялар жоспары;

маркетингті бақылау жоспары;

маркетингтің ревизиясы жоспары;

қаржылық жоспар;

тауарды өткізу жоспары;

тапсырыстар мен жеткізулерді қалыптастыру жоспары;

шикізаттар мен материалдарды қоймаға сақтау жоспары.




Маркетингтің стратегиялық жоспарлары үш жылдан бес жылға дейін және одан да ұзақ мерзімге жасалынады. Мұндай жоспарлардың мақсаты мынада, қазіргі кездегі болып жатқан мәселелерге маркетингтік шешімдерді қалыптастыру, ал келешекте болатын ұзақ мерзімді мәселелердің алдын алу.

Маркетингтің тактикалық жоспарлары бір жылдан бес жылға дейінгі мерзімге жасалынады. Олар маркетингтің қысқа мерзімді жоспарлары және инвестициялар мен нарықты дамытудың келешегіне сүйене отырып жасалынады. Мұндай негізде басты мәселені жүзеге асыру бойынша, айналым бойынша, шығындар мен кәсіпорын қызметінің нәтижесі бойынша жоспар қалыптастырылады.

Маркетингтің оперативті (қысқамерзімді) жоспарлары бір жыл мерзімге ғана әзірленеді. Олар тағайындалған мақсаттар мен шараларға жасалып, оларды жүзеге асырғанша ғана әзірленеді. Мұндай жоспарлар бір жылға, жарты жылға, тоқсанға, аптаға тіпті бір күнге де жасалынады. Қысқамерзімді жоспарлаудың қиындығы тауарды сату мен айналымын жоспарлаудың қиындығында. Бұл жоспарлардың шаралары маркетинг құралдарын пайдаланудың уақыты мен көлемі бойынша қалыптастырылады (мысалы, жарнама, тауарды жылжыту, қоғамдық жұмыс және т.б.). Маркетингтің қысқамерзімді жоспарларына сонымен қатар нарықты зерттеу бойынша шаралар да кіреді. Маркетингтік жоспарлардың барлық түрлері үшін негізгі талаптар болып табылады: олардың нақтылығы, қол жетімділігі, сандық шамалардың өрнектелу мүмкіндігі және олардың интеграциялар мен келісімдердің жүзеге асырылуы.

Жоспарлау объектісі мәселелерін қамтудың кеңдігіне сәйкес жоспарлауды бөледі:


  • маркетингтің интегрирленген жалпы жоспарлары;

  • интегрирленбеген жеке жоспарлар;

  • өткізу және айналым жоспары;

  • маркетингтік шаралар жоспары;

  • ақпаратты қамтамасыз ету жоспары.

Интегрирленген маркетингтік жоспарда басты орынды маркетингтік зерттеулер алады, өйткені, жоспарлау бойынша ары қарай жасалатын жұмыстар нарықты зерттеудің нәтижелерге негізделетін болады.

Әзірлеудің дәлдігі мен тереңдігі бойынша маркетингтік жоспарлар іріленген (жалпы) немесе ауқымды деп бөлінеді, олар болашақ даму аясы мен жалпы келешектегі шараларды анықтаумен сипаталады, сонымен қатар нақты (детальдық) жоспарлар, олар нақты жағдайлар үшін немесе маркетингтің нақты мәселелері үшін әзірленеді. Маркетингті жоспарлау мақсаты бойынша жоспарлар кез келген үрдістер мен құбылыстарды жоспарлағанда, мысалы бизнес-жоспарда, жаңа бұйым жобасын әзірлеу жоспарында, өндірістің жоспарында немесе кез келген ұйымды басқару жоспарында қалай пайдаланатындығына байланысты бөлінеді. Әзірлеу тәсілі бойынша маркетингтік жоспарларды "жоғарыдан-төменге" сызбасы бойынша, "төменен -жоғарыға" сызбасы бойынша және «қарсы жоспарлау» сызбасы бойынша құрастырады. Екінші жағдайда жоспарды құру үшін сатушылардан, өткізу бойынша басқарушылардан, маркетингтік зерттеулер бөлімі қызметкерлерінен және басқа да маркетинг қызметінің бөлімшелерінен түскен ақпараттар мен ақпарат көздері пайдаланылады. "Төменнен - жоғарыға" әзірленген маркетингтік жоспарлар, әлдеқайда нақтырақ, бірақ біртекті маркетинг жоспарын жасарда координациялау және интеграциялау барысында қиындықтар туындайды, сондай-ақ, мәселелердің әртүрлі шешімдері болуы мүмкін. "Жоғарыдан-төменге" маркетингтік жоспарын әзірлеу барысында мұндай қиындықтар туындай қоймайды, сондай-ақ менеджмент тарапынан орталықтандырылған бақылау мен басқару пайда болады. Бірақ, психолгиялық климат өзгеріске ұшырауы мүмкін, себебі жоспарлау үрдісіне неғұрлым төмен деңгейдегі кішігірім жетекшілер тартылады. Осы екі жоспардың үйлесімі үшінші сызбада жүзеге асырылады: мақсаттарды тағайындау функциясы және қызметерді бағыттау басқарудың жоғары звеносына жатады, ал қойылған есептерді жүзеге асыру функциясы – басқарудың басқа звеноларына жатады (маркетингтік мақсаттардың жоспары, маркетингтік коммуникациялар жоспары, тауарлық саясат жоспары).


3 Маркетингтегі жоспарлаудың әдістері мен кезеңдері

Маркетинг жоспарын әзірлеу барысында жоспарлау тәсілдерінің әртүрлі түрлері қолданылады. Тәжірибеде тораптық жоспарлау, нарықты талдау, қаржылық – математикалық әдіс және т.б. әдістер кеңінен таралып қолданылып жүр.



Маркетингтік жоспарлаудың кезеңдері

  1. кәсіпорынның маркетингтік мүмкіндіктерін талдау (диагноз);

  2. мақсаттарды анықтау;

  3. стратегиялық шешімдерді қабылдау;

  4. маркетингтік шаралардың жоспарын әзірлеу (мақсаттар мен стратегияларды жүзеге асыру);

  5. шығындардың құрылымы мен жалпы шамасын есепке алу;

  6. жоспарды түзету және бақылау.


4 Маркетинг бюджеті: түсінігі және анықтау тәсілдері

Маркетингтің шығынын анықтау үшін бөлінген қаражат көлеміне байланысты («жоғарыдан төменге») немесе қажетті шығындардың көлеміне байланысты («төменен жоғарыға») маркетингтік жоспарлаудың бюджеті әзірленеді, өткізу (сату) функциясына талдау жасалынады, осы кезде шығындар калькуляциясының негізгі процедурасы, қаржылық сметалардың және басқалардың әзірлемелері пайдаланады. Маркетинг шығындарының мазмұны келесі түрде өрнектеледі: маркетингтік шығындар накладнойлық шығындарды емес, тауарларды өткізуді қамтамасыз ететін шығындарды көрсетеді; маркетингтік шығындар инвестициялық сипатта болып келеді, келешекте олар жақсы кіріс әкелуі мүмкін. Маркетинг шығындарын тек қана өндіріс шығындарына немесе тұтыну шығындарына жатқызуға болмайды. Бұл шығындар ерекше шығындар түрі, сондықтан да оларды болашаққа жұмыс істейтін инвестициялық шығындарға жатқызған дұрыс.

Маркетингтегі қаржылық құралдар кәсіпорынның пайдасы есебінен құрылады;

Маркетингтік шығындарды қаржылық жоспарлау өзара байланысқан бюджеттер есебінен құрылады.

Маркетингтік шығындардың көлемін екі түрлі әдіспен анықтауға болады.



«Жоғарыдан төменге» тәсілі шығындардың жалпы сомасын алдын ала есептеп алып, содан соң жекелеген маркетингтік шараларға бөлініп жұмсалынады. Бұл жерде келесі тәсілдерді қолдануға болады:

  • жоғары пайда табуға арналған маркетингтік шығындардың көлемін анықтау (өткізу реакциясының функциясы және маркетингтің қандай да бір шығындар деңгейіндегі пайдасы). Маркетингке кеткен шығын неғұрлым жоғары болса, соғұрлым пайда мен өткізу көлемінің ықтималдығы жоғары болып келеді. Бірақ, шығындардың үнемі көп болуы «маркетингтік залалға» әкеп соқтыруы мүмкін. Бұл мынаған байланысты болады, бәсекелестердің қарсылықтарынан кейде сұраныстың дамуының шегі болуы мүмкін және т.б.;

  • сатудан түсетін пайызды есептеу (сызықтық тәуелділік);

  • пайдадан түсетін пайызды есептеу (сызықтық тәуелділік);

  • бәсекелестерді бағалау («бәсекелестің шығындары сияқты шығын»).

«Төменнен жоғарыға» тәсілі шығындарды жекелеген маркетингтік шараларға есептеп, содан соң ғана барлық шараларды анықтау үшін барлық шығындар сомасын қосады. Мұндай әдіс кезінде келісім негізінде немесе нормативті шығындар мен қабылданған мөлшерлер негізінде жекелеген шаралар бойынша шығындарды калькуляциялау әдісі қолданылады (сырттан ұйым тартылған жағдайда).

5 Маркетингтік бақылау

Маркетингтік бақылаудың есептері – фирманың өндірістік-өткізушілік және ғылыми-техникалық қызметтің тиімділігін бағалау мен арттыру және олардың жұмыс көрсеткіштерін нарықтың дамуының нақты жағдайларында есептеу. Маркетингтік бақылау фирманың нақты мүмкіндіктеріндегі оң және теріс жақтарын айқындауға және оның маркетингтік бағдарламалары мен кәсіпкерлік қызметтің жоспарларына сәйкес дұрыстауларды енгізуге мүмкіндік береді.

Маркетингтік қызметті бақылау келесіні көздейді:



  • өткізу мүмкіндіктерін өткізу және бақылау;

  • табыстылықты бақылау және маркетингтік шығындарды талдау;

  • стратегиялық бақылау және маркетингті тексеру.

Маркетингте бірнеше бақылау деңгейлерін ажыратады:

  • фирманың ауқымды мақсаты мен стратегияларын бақылау;

  • жоспарлы гепотизалар мен болжамдарды бақылау;

  • стратегиялық жоспарлауды бақылау;

  • стратегиялық бақылау;

  • техникалық жоспарлауды бақылау;

  • оперативті жоспарлауды бақылау;

  • оперативті бақылау.


12.2 Бақылау сұрақтары


  1. Маркетингтегі жүйелік жоспарлау қандай себептерден туындайды?

  2. Маркетингті жоспарлау үрдісінің стадиясын сипаттаңдар.

  3. Маркетингтік бюджетті есептеудің тәсілдерін анықтаңдар.

  4. Маркетингтік бақылаудың маңызы неде?

  5. Маркетингтік жоспарлар қалай жіктеледі?


12.3 Тесттер
1. Бұл себептер маркетингтiң жүйелi түрде жоспарлауын қажет етеді:

A) тұрақсыздық, сыртқы орта факторларының тұрақты өзгерiстерi;

B) инновациялар және жаңалықтар санының тұрақты өсуi;

C) кәсiпкерлiк тәуекелдiң төмендеу мүмкiндiгі;

D) шешiм қабылдау жүйесіндегi маркетингтік саясаттың тиiмдiлiгiнiң өсуi және маңыздылығы;

E) жоғарыда көрсетілгендердің барлығы.

2. Маркетингтің жоспары:

A) кәсiпорын жоспарының құрамдас бөлiгi болып табылады;

B) маркетинг мақсаттарын iске асырудың алғышарты қызметін көрсетедi;

C) маркетинг мақсаттарының табысын алдын ала анықтайды;

D) бірнеше бөлімдерден тұрады;

E) барлық жауаптар дұрыс.

3. Маркетингтік жоспарлау әдістеріне жатпайды:

A) жүйелі жоспарлау;


B) нарықты талдау;
C) тұтынушыларды талдау;
D) қаржылық – математикалық әдістер;
E) дұрыс жауап жоқ.

4. Ең алдымен, ағымдағы сатып алулар, өндiрiс және ақшалай ағынды ұйымдастыру бойынша қолданылатын күтiлетiн сату көлемiнiң құнды бағасы:

A) маркетинг;

B) сату бюджеті;

C) маркетингтік зерттеулер;

D) маркетингтік басқару;

E) логистика.

5. Маркетингтiң жоспарлауын құрастырғанда, өтімді ынталандыру бағдарламасы бойынша қосымша шешiмдердiң қатарын қабылдау қажет, бұл:

A) қатысу шарты, өтімді ынталандыру бойынша шараларды өткiзу үшiн уақытты таңдау;

B) өтімді ынталандыру бойынша шараларды өткiзу үшiн уақытты таңдау, өтімді ынталандыруға жиынтық бюджет, ынталандыру бағдарламасының ұзақтығы, ынталандыру бағдарламасы туралы мәлiметтер таратудың құралдары, қатысу шарты, ынталандыру қарқындылығы;

C) ынталылық барлық немесе тек қана қандай да бір ерекше тұлғалар топтарына ұсынылуы мүмкін;

D) өтімді ынталандыру бойынша шаралардың өткiзуiн күнтізбелік мерзiмдерiн таңдау қажеттiлiгi;

E) өтімді ынталандыру бойынша шараларды өткізудегі уақытты таңдау.

6. Маркетингтiң мақсаттарына қандай талаптар қойылады:

A) қол жетерлік және икемділік;
B) өлшемдестік және нақтылық;
C) үйлесімділік және тиімділік;
D) динамикалық;
E) жоғарыда көрсетілгендердің барлығы.

7. Маркетингтiң шынайы мақсаттарын ситуациялық талдау шеңберінде анықтау үшiн жүзеге асыру қажет:

A) сыртқы ортаны талдау;
B) кәсіпорын мүмкіндіктерін талдау;
C) фирма қызметінің келешектегі дамуын талдау;
D) бәсекелестерді талдау;
E) барлық жауаптар дұрыс.

8. SWOT –талдауы айқындауға мүмкiндiк бередi

A) фирма қызметінің мықты жақтарын;
B) фирма қызметінің әлсіз жақтарын;
C) фирма мүмкіндіктерін;
D) фирма қауіп-қатерін;
E) жоғарыда көрсетілгендердің барлығы.

9. Серіктестіктің маркетингтік жоспарлауы қандай деңгей үшiн стратегиялық өте мәнді:

A) корпорациялар;
B) бизнес бірлігі;
C) маркетингтік қызмет;
D) өнім желісі;
E) ұйымды басқарудың түгелдей барлық деңгейде.

10. Бақылау деңгейлерiнiң дұрыс тiзбегiн көрсетiңiз: 1) стратегиялық бақылау; 2) тактикалық бақылау; 3) оперативті бақылау.

A) 1,2,3;
B) 3,2,1;
C) 2,1,3;
D) 1,3,2;
E) 2,3,1.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау