Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
бұйрығы 2003жылғы «25» шілде
№ 568 «Балаларды сауықтыру
ұйымдарының құрылымына,
оларды ұстауға жəне жұмысын
ұйымдастыруға санитарлық-
эпидемиологиялық талаптар»
санитарлық ережелері мен
нормалары
8 қыркүйек 2003ж.
№ 2475
Санитарлық ережелер мен нормалар
«Балаларды сауықтыру ұйымдарының құрылымына, оларды ұстауға
жəне жұмысын ұйымдастыруға санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар»
Төменде 2003 жылдың 8 қыркүйегіндегі № 2475 СанЕжН-ның балалар
тамақтануы мəселелеріне байланысты бөлімдерден, баптар мен
қосымшаларынан үзінділер келтіріледі.
1. Жалпы ережелер
1. Осы санитарлық ережелер мен нормалар (бұдан əрі –санитарлық
ережелер) жалпы түрдегі балаларды сауықтыру ұйымдарының емдеп-
сауықтыру, дене шынықтырып-сауықтыру, оқу-тəрбиелік əрекеттерін жəне
мəдени –сұхбаттасуын ұйымдастырып жүзеге асырумен байланысты жеке
жəне заңды тұлғаларға арналған.
2. Осы санитарлық ережелердің сақталуын емдеп-сауықтыру, дене
шынықтырып сауықтыру, оқу-тəрбиелік жұмыстарымен жəне балалардың
мəдени сұхбаттасуын ұйымдастырып жүзеге асырумен айналысатын жеке
тұлғалар жəне меншік нысанынан тəуелсіз заңды тұлғалардың басшылары
қамтамасыз етеді.
3. Осы санитарлық ережелерде төмендегідей сөздер мен
75
анықтамалар пайдаланылған:
1) Балаларды сауықтыру ұйымдары – каникул кезінде сонымен қатар
жыл бойы 7 мен 15 жас аралығындағы балалардың оқу-тəрбиелік, дене
шынықтырып сауықтыру, емдеп сауықтыру жəне мəдени сұхбаттасуларын
жүзеге асырушы ұйымдар -7 мен 15 жас аралығындағы балалардың
демалыс кезінде ұйымдастырылатын тəрбиелеу, сауықтыру ұйымдары.
2) аэрарий – ауа ваннасын қабылдауға арналған алаң, қалқа;
4) индекс Кетле – дененің гармониялық дамуын бағалау көрсеткіші;
5) инсоляция – алаңдардағы, үй-жайдағы, ғимараттардағы күн
радиациясын гигиеналық тұрғыдан бағалайтын нормалық көрсеткіш;
6) табиғи жарықтандырудың коэффициенті (əрі қарай - ТЖК) – үй-
жайдағы табиғи жарықтандыруды u1073 бағалауға арналған нормаланатын
көрсеткіш;
7) климаттық аймақ –климаттық белгілері бойынша (температура,
ылғалдылық) бөлінетін аймақ;
8) Генч сынамасы – тыныс алу жүйесінің жұмыс істеу жағдайын
бағалайтын көрсеткіш;
9) солярий – күн ванналарын қабылдауға жабдықталған үй-жайлар
мен алаңдар;
10) бракераж – түйсіктік көрсеткіштер бойынша тағам өнімдері мен
піскен тағамдардың сапасын бағалау
;
11) нормативтік құжаттар – стандарттар, санитарлық, мал дəрігерлік-
санитарлық жəне фитосанитарлық ережелер;
12) зарарсыздандырғыш жəне дезинсекциялық заттар – жұқпалы
аурулардың (паразитарлық) қоздырғыштарын жəне жəндіктерді жоюға
арналған химиялық заттар.
2. Балалардың денін сауықтыру ұйымдарының құрылымына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар
12. Балаларды сауықтыру ұйымдарына, оның ішінде ас блогына
гигиеналық оқу курсын өтпей жəне одан өткені туралы жеке медициналық
кітапшада белгі болмаса, тұлғалар жұмысқа жіберілмейді.
76
3. Балалардың денін сауықтыру ұйымдарының жер бөліктеріне
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар
17. Балалардың денін сауықтыру ұйымдарының негізгі құрылыстық
жер бөлімінде тұрғын үйлер, тамақтануға, мəдени жəне дене шынықтыру-
сауықтыруға, əкімшілікке,техникалық, шаруашылық мақсаттарға жəне
тұрмыстық қызмет көрсетуге арналған үй-жайлар орналасады.
Балаларды сауықтыру ұйымдарының негізгі құрылыстық жер бөлігі
тұрғын, мəдени, дене шынықтырып-сауықтыру, əкімшілік-шаруашылық
аймақтарына бөлінуі керек.
4. Балалардың денін сауықтыру ұйымдарының ғимараттары мен
үй-жайларына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар
40. Ас блогының қайнату-пісіру залындағы терезелері солтүстік
ендіктің барлық климаттық зоналарына 290° тан 70° дейін қарауы керек.
Тұрғын үйлердегі 25% бөлмелерді 290° тан 70° шейін қаратуға болады.
Керек болған жағдайларда реттелінетін күннен қорғайтын құрылғылар
болуы керек.
52. Ыстық сумен ас блогының өндірістік үй-жайлары, кір жуатын,
тұрмыстық, ванналық
З°ё<Ї
, себезгілі, қол жуатын бөлмелер, аяқ жууға арналған
жуғыштар, қыздардың жеке басының тазалығының кабиналары,
медициналық орындар қамтамасыз етілуі керек.
59. Балаларды сауықтыру ұйымдарының негізгі үй-жайларының
қабырғаларының, төбелерінің, едендерінің беттері тегіс, оларды тазалау
(жуу) мен зарарсыздандыруға ыңғайлы болуы керек. Үй-жайларды əрлеуге
Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген материалдар
пайдаланылады.
Ас блогының өндірістік жəне қоймалық үй-жайларының қабырғалары
глазурленген плиткалармен қапталуы керек немесе 1,8 метр (дəліздер - 1,5
метр) биіктікке ылғалдылыққа төзімді, жуылуы оңай жəне жылдам
зарарсыздандырылатын сырлармен сырлануы тиіс.
6. Балаларды сауықтыру ұйымдарындағы тамақтандыруды
ұйымдастыруға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар
70. Ас блогының құрылымы, жабдықталынуы, күтілуі қолданыстағы
ҚНжЕ талаптарына сəйкес болуы керек.
71. Тез бұзылатын тамақ өнімдерін сақтау жағдайлары мен сату
мерзімдері Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бас санитарлық
дəрігерінің 2002 жылғы 1 тамызындағы №32, Қазақстан Республикасының
Əділет министрлігінде 2002 жылғы 30 қыркүйектегі № 1989 тіркелген «Тез
бұзылатын тамақ өнімдерін сақтау жағдайларына жəне сату мерзіміне
қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар» санитарлық ережелері мен
нормалары талаптарына сəйкес орындалады.
72. Балалар мен жасөспірімдерге арналған белоктардың, майлардың,
көмірсулардың пайдалану нормасы мен калориялылығының ұсынылатын
мөлшері осы санитарлық ережелерге 4 қосымшасының 3 кестесіне сəйкес
анықталады.
73. Белоктардың, майлардың, көмірсулардың ең жақсы қатынасы 1:1:4
болып саналады. Жануарлардан (ет, балық, сүт, сүт өнімдері, жұмыртқа)
алынған белоктың құрамы 50-60% кем болмауы жəне майлардың жалпы
мөлшерінен 20-30% өсімдік тектес майлар құрауы керек. Балаларға
берілетін астың жиілігінің арасы төрт сағаттан аспайтындай, төрт немесе
бес мəрте ұйымдастырылуы керек. Тамақтанудың тəуліктік рационының
жалпы u1082 калориялылығын мынандай етіп бөлген жөн: таңертеңгі ас - 25%;
түскі ас - 35%; түстен кейінгі ас - 15%; кешкі ас - 20%; екінші кешкі ас -
5%.
74. Ұйықтардың алдында бір сағат бұрын екінші кешкі ас ретінде
балаларға бір стакан сүт немесе айран беру ұсынылады.
75. Балаларды сауықтыру ұйымдарының медициналық қызметкері
күнделікті ұсынылатын тағам өнімдерінің тəуліктік жиынтығын жəне
өнімдерді өзгерту кестесін осы санитарлық ережелерге 4 қосымшаның 1,2
кестелерін есепке ала отырып дастарқан мəзірін жасау керек.
76. Балаларды сауықтыру ұйымдарында "С" витаминімен қамтамасыз
ету мақсатында тəтті тағамдар мен сусындарды аскорбин қышқылымен
орташа тəуліктік сұранысының 35% есебінен витаминдеу жүргізіледі.
Витаминделген тағамның бір үлесіндегі аскорбин қышқылы: 7-11 жастағы
балалар үшін 20 миллиграмм (бұдан əрі–мг), 12-15 жастағы жасөспірімдер
25 мг құрауы керек. Компоттарды плюс 12-15°С температураға дейін
салқындатқаннан кейін, оларды таратардың алдында витаминдеу
ұсынылады, ал киселдер плюс 30-35°С температураға дейін суытылғаннан
кейін аскорбин қышқылын қосады да оларды таратуға дейін араластырып
салқындатады.
77. Күн сайын піскен тамақтың тəуліктік сынамасы қалдырылуы
керек. Тəуліктік сынаманы алу жəне сақтау медициналық қызметкердің
Достарыңызбен бөлісу: |
