Мектебінде

80
   
   
 
6. Кластер бойынша мейман атаулары туралы толық 
мәлімет беру:
«Құдайы  қонақ»  –  кездейсоқ,  бір  түнеп  аттанатын 
бейтаныс жолаушы.
«Қыдырма қонақ» – алыстан ағайын-туғандарын, құда-
жекжаттарын  іздеп  келіп,  жатып-жастанып,  бір  мал  жеп 
кететін қонақ.
«Қылғыма  қонақ»  –  тамақтың  піскенін  аңдып  жүріп, 
шақырусыз келіп, ет жеп кетер сүйкімсіз қонақ.
IV.  Сабақты  ақын  Қ.Мырза  Әлі  ағамыздың  бір  шумақ 
өлеңімен  қорытындыладым:
- Қазақ осы – ашық-жарқын қабағы,
  Қонақ келсе, шабылып бір қалады.
  Байқа да тұр, кетерінде ол саған
 Ат мінгізіп, жібек шапан жабады.
V. Бекіту:
Қазақ халқы қандай халық?
Ол қонағын қалай күтеді?
VI.  Үй  тапсырмасы:  мәтіннің  мазмұнын  білу,  мақал-
мәтелдерді жатқа білу.    
Гүлнар ТАҒАЕВА,
Тараз қаласындағы
№ 13 орта мектептің
қазақ тілі және әдебиеті
пәнінің мұғалімі.
ЖАҢА СөЗГЕ БАЙ ЖЕТІ АТА
(8-сынып)
Сабақтың  мақсаты:  білімділік  –  тақырыпқа 
байланысты  жаңа  сөздермен  таныстыру,  жеті  ата  сөзінің 

81
мағынасын түсіндіру,  оқушылардың сөздік қорын байыту; 
дамытушылық  –  оқушылардың  жазу,  ойлау,    сөйлеу 
қабілеттерін  дамыту,  жаңа  сөздермен  сөз  тіркестері  мен  
сөйлемдерді  құрай  білуге  үйрету;  тәрбиелік:  оқушыларды 
мемлекеттік  тілді  құрметтеуге,  қазақтың  салт-дәстүрін 
білуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Типі:  жаңа материалды игерту. Көрнекілігі: 
интерактивті  тақта,  суреттер,  қима  қағаздар.  Әдісі:  сұрақ-
жауап,  әңгімелеу,  түсіндіру.  Пәнаралық  байланыс: 
дүниетану.
Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
- оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.
- cабақтың тақырыбы, мақсаты.
2. өткенді қайталау.
- үй тапсырмасын тексеру. 
А) Қазақ халқының ата-салты туралы.
Ә) Ата-ананың  бала өміріндегі атқаратын рөлі.
Б) Баланың рөлі.
3. Жаңа сабақ: кіріспе сөз; тірек сөздермен  жұмыс.
ата – әкенің әкесі;   
          
әже – әкенің шешесі;
нағашы – шешенің туыстары;   
жиен – қыздың  баласы;
немере – баланың баласы;         
шөбере  – немеренің баласы;
туыстар – бір-біріне туысқан адамдар.
Жеті ата – бір кісіден тараған аталас қауым: ата, бергі 
ата, арғы ата, баба ата, ұлы ата, түп ата, тек ата.
4. Сөздікпен жұмыс:
Сөздердің мағынасын түсіндіру, аудару.
Дұрыс айтуға дағдыландыру:
- мұғалім сөздерді мәнерлеп оқиды;

82
- оқушылар мұғалімнен кейін сөздерді дауыстап оқиды;
- тізбектеп оқиды.
Жаңа  сөздермен  сөз  тіркесін  құрастыру:  нағашы,  жұрт, 
жиен бала, әжесінің шөбересі, атасының немересі.
Сөйлемдерді  құрастыру:  Мен  әжеме  шөбере  болып 
келемін. Менің нағашыларым ауылда тұрады.
5. Мәтінмен жұмыс: мәтінді тізбектеп оқыту; мәтінге ат 
қою; мәтіннен туыстардың атауларын табыңдар, сөйлемдерді 
толық оқып шығыңдар.
6. Сергіту сәті: Аталар, әжелер, 
 
 
       Ағалар, әпкелер,
 
 
       Аналар, әкелер, балалар  – 
 
 
       әр үйде бар олар.
7. Жаттығу жұмысы: А) 7 санына байланысты қандай 
ұғымдарды  білесіңдер?  (жеті  ата,  жеті  шелпек,  жеті 
қарақшы, жеті күн және т.б.)
Ә) Сұхбатты толықтырыңдар:
- Ерлан, сен жеті атаңды білесің бе?
- Иә, ... Ал, сен ше?
- Әрине. «Жеті атаны білмеу – ұят нәрсе», - дейді атам.
- Ендеше, әкеңнің әкесі саған кім болады?
- Әкемнің әкесі маған ... болады?
- Ал, сен кімге немере боласың?
- Мен атама ... боламын.
- Анаңның туыстары саған кім болады?
- Анамның  туыстары  маған – нағашы, ал мен оларға ... 
боламын.
- Ержеткенде сен балаларыңа ... үйретесің бе?
- Міндетті түрде ... үйретемін.
8. Сабақты бекіту.
9.  Үйге  тапсырма:  «Жеті  атасын»    біліп  келу,  мақал-
мәтелдерді жаттау.
10. Сабақты  қорыту. Оқушыларды бағалау.

83
Алима БАҚЫТҚЫЗЫ,
Ақтөбе облысының 
Темір ауданындағы
Шұбаршы орта мектебінің 
мұғалімі.
ҮЙ ЖАНУАРЛАРЫНЫҢ СөЗДІГІ
Сабақтың мақсаты: балаларға тақырып туралы түсінік 
беру, үй жануарларының төлдерімен таныстыру, табиғатты, 
үй  жануарларын  аялауға  тәрбиелеу,  балалардың  сөздерден 
сөз  тіркестерін  құрып  оқу  арқылы  дамытушылығын, 
шығармашылығын арттыру.
Түрі:  аралас.  Әдіс-тәсілдері:  түсіндіру,  сұрақ-жауап, 
жобалау,  түрлендіру.  Көрнекілігі:  тақырыпқа  арналған 
плакаттар,  Мақта  қыз  бен  мысық,  олардың  құралдары, 
сөзжұмбақ,  интерактивтік  тақта,  бағалауға  арналған 
жапырақшалар, көк-5, жасыл-4, сары-3.
Сабақтың барысы: 
1. Ұйымдастыру бөлімі.
2. Тренинг.
3. Жаңа сабақты түсіндіру.
4. Тапсырмалар орындау.
5. Сергіту сәті.
6. Бекіту.
7. Үйге тапсырма беру.
8. Бағалау.
1. Ұйымдастыру бөлімі.
2.  Тренинг:  оқушыларды  өзіме  қарату  мақсатында 
тренинг өткіземін.
3.  Жаңа  сабақты  түсіндіру:  -  Балалар,  тақтада  сурет 
ілулі тұр. Суретке қарайық, бұл қай жыл мезгілі?