жөнге салынғандығын көрсетеді, ол халықаралық аренада еліміздщ
құзіретін анықтайды жэне бізді басқалар мойындайды.
Ұлттық эталондардың халықаралық талаптарға сайлығы,
еліміздің
эртүрлі
халықаралық
мекемелерге,
сол
сияқты
дүниежүзілік сауда үйымына да (ДСҮ) кіруінің кепілі.
Жаңа эталондарды күтіп үстау сақгаушы - ғапымдарға
жүктеледі, олар 1 ай шамасында кәсіпкерлігін жоғарылатады.
ҚР-ның «Үлттық өлшемдік эталондарды жэне калибрлеуді
жэне үлттық метрологиялық институттар берген өлшеулердің
нэтижелерінің
сертификаттарын»
өзара
мойындау
бойынша
сақтаушы-ғалымдар арнаулы дайындықтан сапалы өтуі керек.
Өлшеулердің бірегейлігін қамтамасыз етудің
мемлекеттік жүйесі
ҚРМ ӨЖ — субъсктілермен, нормалармен, кұралдармен және ҚР-ның өлшеулер бірегейлігін
камтамасыз ету (ӨБҚ) бойынша әрекет түрлерін Мемлекеттік баскару жүйесі
Сурет 1. ӨБҚ етудің мемлекеттік жүйесі
2.2 Өлшеулердіц бірегейлігін камтамасыз ету
Өлшеулердің-бірегейлігі
- ол өлшеулердің жағдайы, олардың
нәтижелері заңдалган бірлік шамаларын білдіреді және сонымен
29
'
мінезіеледі, өлшеулердін ауыткуы (кателігі) белгіленген шындык
шегінде
болады.
Бұл,
орындалган
кептеген
влшеулердщ
нэтижелерін кайта рндірілген елшенетін бірліктердщ шамаларына
келтіру, олардын дэлдігін көрсету жэне талаптагы дэлдікке кепшдік
арқылы беру.
Өлшеулердің қателіктері, біздің жоғары дәлдікпен өлшеи
алмайтындығымызды, құралдардың жэне аз ауытқу ^еретін өлшеу
эдістірінің жоқтығын білдіреді, сод себепті өлшенетін шаманың
ақиқаттық
мағнасының
орнына
расындағы
көрсеткшнне
қанағаттанамыз.
.„„ігсч
Өлшеулердің бірегейлігін қамтамасыз ету (ӘЬҚЬ)
ол
өлшеулердің бірегейлігін заңдылық '«рктілермен сәйкертікке жетуге
және 1 ұстап тұруға бағытталған, сонымен қатар | өлшеулердш
біреғейлігін қамтам^сыз ету бойынша ережелер жэне нормалармен,
стандарттармен
және
басқа
нормативтік
құжатгармен
метрфогиялық қызметтің белгіленген іс-эрекеті.
ёБҚЕ-дің негізгі мақсаты - оц' азаматтардың мүдцесін жэне
ҚР-ның
экономикасын
өлшеулердің дэлдіксіз
ңэтижелерінің
зардарынан («Өлшеулердің бірегейлігін қамтамасыз ету туралы»
ҚР-ніін Заңының 4 бапы) қорғау.
ӨБҚЕ-дің баска мақсаттарына ^ататындар (қосымша 1.2):
1 отандық жэне импортталған өнімдер, үдірістер (жұмыстар)
жэне қызметтердің і^ауіпсіздігі жэне сапасы;
- фундаменталдық
зертЦулер
жэне
ғылыми
дайыңдықтардың өлшеулер кезіндегі шындығы;
т
материалдық жэне энергетикалық қорларды есепке алудың
шындығы;
> *
;:
- диагносттеу жэне ауруларды емдеу, адамдардың жұмыс
жағдайларын жэне тұрмысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету,
қоршаған ортаны қорғау кезіндегі өлшеулердің нэтижелерінің
ШЦЩДЫҒЫ.
-
'- <• ■
■
_ ■
'
:
'
-
Өлиіеулердің бірегейлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік
жужсі.
ҚР-ның
өлшеулердің
бірегейлігін
қамтамасыз
етудш
Мемлекеттік жүйесі (ҚР ӨМЖ) — Қазақстан Республикасында
субъектілерді
басқару,
нормалармен,
құралдармен
жэне
өлшеулердің бірегейлігін қамтамасыз ету бойынша іс-әрекеттің
түрлерінің мемлекетттік жүйесі. Дэлдікті жоғарылату жэне
өлшеулердің ақпараттық шындығының мэселелері, б.а. үдірістің
зо
метрологиялық тұрғыда шешу жэне нәтижелердщ шешімдерін
халық шаруашылығының барлық салаларында пайдалану -
мемлекеттің бірдеңгейлік тапсырмаларының бірі болып саналады.
«Өліиеулердің
ақпараттыгы»
түсіиігі
—
заттардың,
материалдардың,
бұйымдардың,
өнімдердің,
үдірістердің,
қүбылыстардың
қасиеттерінің сандық мінездемелері
туралы
техникалық қүралдарды пайдаланып, тәжірибе арқылы алынған
кезкелген
мағлүматтарды
қамтиды.
Сонымен,
шындық
мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге және өлшеулік ақпараттың
қателігін
анықтаудың біркелкілігі,
өлшеулердің
бірегейлігін
қамтамасыз ету сияқты анықталатын метрологиялық іс-әрекет.
Қазіргі уақытта ӨМЖ туралы - субъектілермен, нормалармен.
қүралдармен
және
ӨБҚЕ
бойынша
әрекеттің
түрлерінің
мемлекеттік жүиесін түсінеді, олардың нәтижелері заңдыланган,
бірліктердің
шамаларымен
белгіленген
жэне
өлшеулердің
қателіктері
ықтималдықпен
берілген
белгіленген
шектен
шықпайды. ҚР-ның ӨМЖ құрылымдары жэне объектілері суретте
көрсетілген (сурет 1.).
ҚР-ның ӨМЖ-нің негізгі мақсаты - құқықтық, нормативтік,
ұйымдастырулық, техникалық жэне экономикалық жагдайларды
ӨБҚЕ бойынша есептерді шешу үшін жасау. ҚР ӨМЖ-нің негізгі
тапсырмалары болатындар (қосымша 1.1):
I ӨБҚЕ бойынша басқару әрекетінің қолайлы қагидаларын
дайындау;
1 шамалардың бірліктерінің эталондық базасын жасау жэне
жетілдіру;
- метрология саласында негізгі түсініктерді, терминдерді
жэне анықгамаларды белгілеу;
- ӨБҚЕ бойынша нормативтік базаны жасау жэне жетілдіру;
- метрология
саласындағы
ережелер,
нормалар
және
талаптарды халықаралық, мемлекетаралық, аймақтық және ұлттық
ережелер. нормалар жэне талаптармен үйлестіру;
- өлшеулер саласында ақпараттық қамтамасыз ету.
ҚР-да ӨМЖ-нің негізгі қағидаларына жататындар:
- ҚР-ның аймагында пайдалануға жіберілген өлшеулердің
нәтижелерін бірлік шамалармен заңдастыруды көрсету;
- өлшеулерді
қателіктерімен,
оерілген
ықтималдықпен
белгіленген шектен шықпайтын етіп іске асыру;
Достарыңызбен бөлісу: |
