қаласындағы
—
^
а
• .
:т
базасында Мемлекеттік Комиссиямен жүргізілді. Мысалы, Одақтық
аспапттар
жасау
ҒЗИ
сүттің
жэне
сүт
өнімдерінің
радиобелсенділігін анықтау үшін радиометр жасады. Жасалыным
«Эталон» заводына орналастырылды. Бірақ Алма-Атада сүйықты
радиоактивтік эталондық негіздер жоқ еді. Сондықтан сынақ
Москва қаласында ионизирленетін сәулелерді өлшеуіш қүралдарын
растау
бойынша
республикада
алгышқы
жалгыз
зертхана
үйым дастырылды.
1975 жылы Қазақстандық стандарттау жэне метрология
орталыгының жаңа гимараты пайдалануга берілді. Жаңа гимаратта
түсті металдардың стандарттық үлгілерінің қүрамын аттестаттау
жэне шыгару үйымдастырылды, оган қажетті қүрал жабдықтарды
Свердловтық ВНИИМ филиалы (орталандыру столы, шарлық
диірмен, бөлшектегіш ж.б.) жэне өлшеулер жүргізуге сатып
алынды жэне эртүрлі
өлшемдер,
өлшеуіш
аспаптар жэне
қүрылымдар орналастырылды. Стандарттық үлгілер (СҮ) бөлімі
аттестатгалды жэне 30-га жуық эртүрлі мемлекеттік стандарттық
үлгілер мемлекеттік рееестрге енгізілді.
1977-80 жылдары турасызықтан жэне жалпақтықтан қателікті
өлшеу саласында үзындық эталонын пайдалану зерттелді жэне
енгізілді. 1978 жылы ӨҚ-ның массасының бастапқы үлгілері
Новосібір қаласында СНИИМ-де расталды.
1978 жылы РЭ
бірліктері массалары 1-500г, 1986 жылы РЭ 1 кг-дық массаның
бірліктері айналымға енгізілді. Қазақстаннан шет жерде тек қана
РЭ расталатын болды. 1979 электрлік үлкен қуатты қарсылық
эталондық катушкасын растау үшін үлкен түрақты токтың
уникалды қондырғысы жэне шунтгер 50-5000А диапазонында,
ІООкВкл
арналған
1993
жылы
Алматылық
ЦСМ
ҚР-ның
мемлекеттік
эталондарының Басты орталығы болып анықталды. Өндірісті
метрологиялық қамтамасыз ету жагдайын мемлекеттік қадағалау
бөлімі жүргізді.
Бөлімде үш сектор үйымдастырылды: ӨҚ-ның жағдайын
мемлекеттік қадағалау, салааралық метрологиялық қызмет жэне ӨҚ
мемлекеттік сынақтгЮ
шиуры_
ж ліс ~ҰОҚ-ын метрологиялық
атгестаттау іс-эрекетін
жвілдың 18 қаңтарында
стандарттау, метролфиьдЯШе с с е е ш Й § ? І'аУ бойынша Комитет
атындағы ғылыми
КІТАПХАНАСЬ'
бірінші болып «Өлшеулердің бірегейлігі туралы» ҚР-ның заңын
қабылдады, оған кейін 2000 жылы маңызды жаңалықтар енпзілді.
Заң өлшеудің бірегейлігін қамтамасыз етуде ұйымдастырулық,
экономикалық
жэне
қүқықтыдық,
мемлекетгік
басқару
мекемелерінің бірігіп әрекет жасау тәртібін, заңды және физикалық
метрологиялық әрекеттер саласында жэне азаматгардың құқығын
жэне заңнамалық мүддесін жэне ҚР-ның экономикасын шындыіжа
жатпайтын нэтижелерден қорғауға бағытталған негіздер белгшеді.
Бірліктердің
метрикалық Халықаралық
жүйесін
енгізу,
пайдаланудың эмбебаптық жүйесі бола түрып, барлық ғылымдық
жэне технологиялық өлшеулерге келісімділік экелді, сонымен қатар
бағалауда элемдік түтастық жэне өлшеудің белгісіздігін білдіруде
жэне өлшеудің ғылымда, техникада, саудада, өнеркэсіпте қоршаған
ортаның жағдайын бағалау кезінде, космосты игеру, диагносттеу
жэне ауруларды емдеуде, нэтижелерді дүрыс пайдалануда жалпы
түсінікті қамтамасыз етеді.
Барлық
өлшеуіш,
сынактау,
калибрлеу
зертханалары
халықаралық жете біліктілік талаптарына ҚР СТ ИСО/МЭК 17025-
2007 лайықты көшеді.
1.3
Қазакстан Республикаеында техникалык ретгеу
мемлекеттік жүйесінің атқарған іс-ш аралары
Техникалық реттеудің мемлекеттік жүйесін реформалау ҚР-да
жалпы экономикалық реформаның маңызды қүралы болып
табылады.
. .
2005
жылдың мамырында
іс-әрекетке
кіріскен ҚР-ның
«Техникалық реттеу туралы» Заңымен, біздің экономикамызда
нарықты реттеуде мемлекеттік қатысудың үлесі белгіленген.
Заңға сэйкес техникалық регламенттер қауіпсіздік деңгейін
регламенттеуі керек, ал стандарттар көрсеткіштерінің сынақтау
әдістері жэне нормалардың белгіленген қауіпсіздік деңгейін
қамтамасыз ететін, жэне бүл жағдайда оларды таңдау бойынша
ерікті сипат алуы тиісті,
Саладағы іс-эрекетіне байланысты техникалық регламенттер
заңмен болмаса, Үкіметтің Қаулысымен қабылдануы мүмкін.
Техникалық регламенттердің жобасын дайындау жэне сараптау
үшін 14 мемлекеттік басқару органдарында Сараптама кеңестер
қүрылған.
18
2006 жылдың соңына қарай оларды «Техникалық реттеу
туралы» Заңмен сәйкестендіру мақсатымен 33 заңга өзгерістер
енгізілген. Оларда Үкіметтің міндеттері нақты анықталган және
бөлінген, ал кейбір заңдар объектілердің қауіпсіздігі туралы ең
төменгі тиісті талаптар келтірген, оларга заңдардың іс-әрекеті
тараты лған.
2007 жылдың «Тағам өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» жэне
«Химиялық өнімдердің қауіпсіздігі туралы», «Ойыншықтардың
қауіпсіздігі туралы», «Машиналар жэне құралдардың қауіпсіздігі
туралы» заңдар қабылданган.
Үкіметтің Қаулысымен, №361 2007 жылдың 4 мамырынан,
2007-2009 жылдарга техникалық регламенттер дайындаудың, 117
техникалық
регламенттерді
дайындаудан
тұратын
жоспары
қабылданган.
2007
жылы 40 техникалық регламенттер дайындалған, олар ҚР-
ның Үкіметінің Қаулысымен бекітілген. 2008 жылға 53 техникалық
регламент дайындау жэне қабылдау жоспарланған. Олар да
жоғарыда көрсетілген жолмен бекітіліп, іс-эрекетке енгізілген.
Техникалық
регламентке
қойылатын
талаптардың
бірі,
ол
халықаралық стандарттармен, экономикасы дамыған шетелдердің
заңнамасымен, өнімдердің еркін қозғалуын қамтамасыз ету үшін
мүлдем үйлестіру.
Қазіргі уақытта бүл регламентгерді енгізуге кешенді шаралар
іске асырылуда, (Халықаралық Келісімдерді ратификаттау, зиянды
заттардың ауаға таралуына байланысты, республикадағы мүнай
әңдеуші заутгарды модернизациялау, сынақтау зертханаларын
жабдықтау,
эксперт-аудиторларды
дайындау,
қажетті
стандартгарды қабылдау, БҮҮ-ның ЕЭК Ережелеріне негізделген).
Халықарапық стандарттардың талаптарымен үйлестірілген,
Үлттық нормативтік база жасау бойынша жүмыстар жүргізілуде.
Бүгінгі күні мемлекеттік стандарттар саны 1942 нормативтік
құжаттан (НҚ) асады.
Халықаралық жэне үлттық стандарттарды енгізу үдірісін
тездету үшін, Комитетпен оларды нақты пайдаланушылар үшін
есептік тіркеу жүргізіледі, мүндай қүжаттар республиканың
кэсіпорындарымен
пайдаланылады.
Қазіргі
уақытта
1711
халықаралық жэне үлттық (шетелдік) стандарттар республикада
нақты пайдаланушыға есептік тіркеуден өтгі. Қазақстан ИСО жэне
МЭК мүшесІ, ИСО-ның 9 ТК-нІң жүмысына қатысады, сонымен
19
Достарыңызбен бөлісу: |
