Лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде Саясаттанудың объектісі. Саясаттанудың танымдык пәні. Жеке пән ретіндегі саясаттанудың жанжақтылығы

жүктеу 0,9 Mb.

Pdf просмотр

бет	109/124
Дата	15.11.2022
өлшемі	0,9 Mb.
	#40160
түрі	Лекция

1 ... 105 106 107 108 109 110 111 112 ... 124

Лекция. Саясаттану ылым ж не о у п ні ретінде Саясаттануды объ

Вудро Вильсонның

Екіншіден,
халықаралық қатынастарда сыртқы және халықаралық саясаттардың
негізгі, түпкі бастамасы, принциптері қаланады.
Мемлекеттің халықаралық қатынастардағы жағдайы, ондағы орны көптеген
себептерге байланысты. Олардың ішіндегі ең маңыздысы- мемлекеттің күшінің
арақатынасы, арасалмағы. Көптеген жылдар бойы мемлекеттің күші оның әскери қуатында
деп саналды. Сонымен бірге, қазіргі таңда мемлекеттің күші көптеген көрсеткіштермен
бағаланады. Оған мемлекеттің жер көлемі, адам саны, табиғи байлығы, өнеркәсіп және
ауыл шаруашылық өндірісінің мөлшері мен сапасы, мемлекет құрылысының сипаты,
әлеуметтік-саяси, ғылыми-техникалық, рухани, мәдени даму дәрежесі және т.б. кіреді.
Халықаралық саясатта әр түрлі теориялар мен тұжырымдар қалыптасқан. Мәселен,
идеализм, саяси реализм, модернизм, жаһандану, неомарксизм
теориялары.
Идеализмнің
идеалық тамыры Э. Канттың философиясында, ол адамзат бейбіт өзара
әрекеттесуге жетеді деп санады. Кант адамның
моралдық жетілуі әлемдік
қауымдастықтың моралдық саяси тұтастығы сезімін
тудырады деп санады.
Идеализм
теориясының жақтастары мемлекеттер арасындағы әлемдік соғыстар мен әскери
қақтығыстарды
құқықтық
реттеу
мен
халықаралық
қатынастарды

демократияландыру, адамгершілік пен әділеттілік нормалар, халықаралық ұйымдардың
рөлі мен халықаралық әріптестікті күшейту арқылы тоқтату қажет және мүмкін деп
санады
. Бұл мақсатқа ерікті қарусыздану мен соғыстан бастартуға негізделген ұжымдық
қауіпсіздік жүйесін құру арқылы жетуге болады деп санады. Идеализм бірінші
дүниежүзілік соғыстан кейінгі АҚШ президенті
Вудро Вильсонның
Ұлттар Лигасын құру
бағдарламасында бейнеленді. Идеализм идеясы ұзақ уақыт бойы үмітсіз болды, ақиқат
өмірден алыста болды. Оның дәлелі ХХ ғасырдың 30 жылдарындағы Еуропадағы оқиғалар
болды, фашизмнің саясаты, Ұлттар Лигасының құлауы мен ІІ д.ж.соғыс.
Бұл халықаралық қатынастар теориясында жаңа ағым
реализмнің
пайда болуына
алып келді. Бұл бағыт жақтастары «күш», «күштер теңдігі», «шиеленіс» деген ұғымдарды
ендірді. Реализмнің идеалық қайнар көзі ХVII ғ. ағылшын философы Т.Гоббстың
саясаттың мәні жауласушы қоршаған ортада қауіпсіздік үшін күрес
деген пікірі болды.
Реализм ІІ ші д.ж. соғыс біткен соң АҚШ тың халықаралық саясатының жетекші
теориясы болды және европалық кейбір елдерге де тарады. Бұл теорияның классиктері

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 105 106 107 108 109 110 111 112 ... 124