Лекция. Гендер ұҒымы жайлы түсінік. Тілдің гендерлік жіктелімі: МӘдени-әлеуметтік, тілдік-әлеуметтік мәНІ

1. 
   . Беркимбаева Ш.К., Кожахметова К.Ж., Соловьева Г.Г., Юнусова М.С., Тайшикова К.Ж. Гендерный подход в системе образования Республики Казахстан.-Алматы, 2011.-234с.
   
2. 
   . Гендерлік білім: теориясы мен практикасы.-Алматы: Полиграфия-сервис, 2010.-171 б.
   
3. 
   . Бес ғасыр жырлайды. Екі томдық. Алматы: Жазушы,1989. Т.1.-385б.
   
4. 
   . Жұбанов Қ.Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. - Алматы: Ғылым, 1999. – 581 б.
   
5. 
   .Байғұтова.А. «Қазақ әйелі» концептісінің этномәдени сипаты: фил.ғ.к...дис. Алматы,2008.
   

Қазіргі заманда тіл білімінде жүргізіліп жатқан зерттеулердің әртүрлілігі олардың бір-бірімен байланысы мен шекарасын және негізгі өлшемдерін анықтауды талап етеді.Солардың ішінде лингвистикалық зерттеулерге ортақ төрт түрлі ұстанымды атап өтуге болады:

1.Экспансионизм ұстанымы (шекараның жойылуы,шектеудің болмауы, пәнаралық байланыстың кеңеюі);

2.Антропоөзектілік ұстанымы (тілдегі адам мәселесі);

3.Жаңафункционалдық (неофункционалдық) ұстаным (тілді әрекет деп қарастыру оның қолданыс аясын зерттеу);

4.Экспланаторлық ұстаным (түсіндірмелік) [Кубрякова 1995,207б.].

Бұлар гендерлік зерттеулерде де қарастырылады.Жеке пән ретінде қалыптасу барысында түрлі объективті себептер орын алады.Бір жағынан, пәннің әдіснамасын қалыптастыру,сонымен байланысты зерттеу нысанына қатысты жалпы әдістемелік көзқарастардың қалыптасу үдерісі жүреді,екінші жағынан,пәннің ғылыми-танымдық теориясын (эпистемологиясын) қарқынды зерттеу жүргізіледі.

Тіл білімі үшін маңызды жалпы теориялық қағида-жыныстың әлеуметтік-мәдени байланыстылығының тіл мен сөйлеудегі көрінісі.Мұны анықтауға мүмкіндік беретін әдіс-тәсілдер мен әдістемелер тіл білімінде жеткілікті.Тілшілер тарапынан көтеріліп жүрген өзекті мәселелердің бірі де осы-гендерлік лингвистика бағытын қалыптастыру,өзге де ғылым салаларының мәліметтерін пайдалана отырып,дербес пәндік білімді дамыту болып табылады.[Халеева 1999, 5б.].