Лекция 1 Кіріспе. Қазақстанның мұнай-газ саласы. Мұнай өңдеу өнеркәсібінің даму болашағы. ҚР және тмд отын энергетикалық балансы

Мұнайды екіншілік өңдеудің негізгі процестері

жүктеу 6,39 Mb. бет 54/93 Дата 13.04.2023 өлшемі 6,39 Mb. #42139 түрі Лекция

Навигация по данной странице:

• Процесс Шикізат Шарттары Өнім
• Майлы фракцияларды екіншілік қайта өңдеу.

Мұнайды екіншілік өңдеудің негізгі процестері № Процесс Шикізат Шарттары Өнім 1 Термиялық крекинг -Вакуумдық айдау қалдығы -Ауыр крекинг-газойль -Каталитикалық крекинг қондырғысының рециркуляциялық газойлі T = 520-550 °C P = 10 атм -С4-көмірсутекті газдар, оның ішінде олефиндер -Термиялық крекинг бензині -Нафта (лигроин) - термиялық крекинг -Газойль - термиялық крекинг -Ауыр крекинг-қалдық 2 Каталитикалық крекинг -Ауыр тікелей газойль -Вакуумды айдаудың жеңіл фракциясы T ≈ 480 °C P = 0.5...2 атм Микросфералық цеолиті бар катализатор (35 - 150 мкм) -Олефинді газдар -Қаныққан газдар -Крекинг-бензин -Жеңіл крекинг газойль -Ауыр крекинг-газойль -Кокс 3 Гидрокрекинг -Вакуумдық газойль -Кокстеу газойльі Т = 290...400 °С P = 84...140 атм Катализатор: CoS, MoS2, NiS + Al2O3 -Газ - жеңіл гидркрекинг өнімі ( бензин фракциясы) -Ауыр гидркрекинг өнімі (дизель фракциясы) -Керосин фракциясы 4 Алкилдеу -Пропилен -Бутилен -Изобутан T = 4...5 °C P = 3...12 атм Катализатор: H2SO4, HF -Пропан - қ-Бутан -Алкилат -Шайырлар 5 Каталитикалық риформинг -Тікелей айдалатын нафта -Термиялық крекинг, кокстеу және гидрокрекинг бензині Т = 480...520 °С P = 14...35 атм Катализатор: Al2O3 + SiO2 + Pt -Сутегі-көмірсутекті газдар С4 - Риформат (құрамның шетке жылжуы 6 Висбрекинг - Вакуумды айдаудың ауыр қалдығы T = 430...500 °C P = 0.5...3 атм -Газ -Бензин - Крекинг қалдық (қазандық отын алу үшін сұйылтылады) 7 Бутан изомерлеусы қ-Бутан (немесе қ-Бутан мен изобутан қоспасы) T = 160...220 °C P = 1...1.5 атм Катализатор: Платиналы катализатор + промотор (хлорорганикалық қосылыс) -Изобутан -Пропан - Газ С3- 8 С5/С6 Изомерлеусы Тікелей айдалған жеңіл фракциялары Гидрокрекингтің жеңіл бензиндері -Газдар С4- Изомеризат (С5, С6) Майлы фракцияларды екіншілік қайта өңдеу. Әр түрлі мақсаттағы мұнайдың минералды майлары атмосфералық айдау қалдықтарынан — мазуттардан алынады. Кез - келген мұнай майын өндіру процесі 3 кезеңнен тұрады: 1) шикізатты дайындау — бастапқы майлы фракцияларды алу; 2) бастапқы майлы фракциялардан компоненттерді алу; 3) компоненттерді араластыру (компаундирлеу) және майлардың тауарлық маркаларын алуға арналған қоспалармен майларды "тексру". Шикізатты дайындау вакуум астында мазутты айдаумен жүргізіледі. Майларды өндіру үшін пайдаланылатын фракциялар алу тәсілі бойынша екі топқа бөлінеді: дистиллятты -мазутты вакуумдық айдау кезінде погондар түрінде бөлінетін (300-400 °С, 350-420° С, 420-450 °С) және қалдықты - мазутты вакуумдық айдау қалдығы (500°С жоғары), яғни гудрон. Тиісінше, дистиллятты майлы фракцияларды қайта өңдеу кезінде алынған майлар дистиллятты деп аталады, гудроннан алынған майлар-қалдықты деп аталады. Бастапқы майлы фракциялардан компоненттер өндіру - күрделі, көп сатылы процесс. Әрбір сатының негізгі мақсаты - майлардың пайдалану қасиеттеріне кері әсер ететін белгілі бір қосылыстар топтарын толық немесе біртіндеп жою. Мұнай фракцияларынан барлық қышқыл қосылыстарды, қанықпаған көмірсутектерді, бөліктеп күкіртті және шайырлы қосылыстарды, қысқа бүйір тізбектері бар полициклді ароматты көмірсутектерді, қатты парафиндерді алып тастау қажет. Бастапқы майлы фракциялардан май компоненттерін өндіру негізіне жоғарыда көрсетілген жағымсыз компоненттерді іріктеп алып тастау әдістері жатыр. Бұл әдістер физикалық - еріткіштермен экстракциялау, температураның төмендеуі кезінде ерітіндіде тұндыру; физикалық-химиялық - адсорбция; Химиялық - күкірт қышқылымен өзара әрекеттесу, гидротазалау болуы мүмкін. Қалдықты майларды өндіру дистиллятты майларды өндіруге қарағанда күрделі, ол гудрондардағы шайырлы-асфальтты заттардың жоғары болуына байланысты. Вакуумдық айдау кезінде алынған гудрон, ең алдымен, деасфальтизацияға ұшырайды - шайырлы-асфальтты заттарын жояды. Деасфальтизатты іріктеп еріткіштермен (селективті тазалау) фенолмен немесе фурфуролмен тазалауға жібереді. Мақсаты селективті тазалау – қалдық құрамындағы шайыр-асфальтенді заттар мен полициклді ароматты көмірсутектер қысқа бүйір тізбектеріннен бөліп алу (деасфальтизациялау және селективті тазартудың орнына бу еріткіштерімен тазартуды қолдануға болады). Селективті тазалау рафинатынан ацетон, дихлорэтан және басқада таңдаулы еріткіштер көмегімен қатты парафиндерді тұндырады. Депарафиндеу өнімін адсорбциялау немесе гидротазарту жолдары арқылы соңғы кондицияға дейін жеткізеді. Дистиллятты майлы фракциялар, әдетте, деасфальтизацияны қажет етпейді. Қалғандарында дистиллятты және қалдықты майларды өндірудің жалпы схемалары сәйкес келеді. Майларды алу және кешенді өңдеу мәселелері төменде қарастырылады. жүктеу 6,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз