Кейс-менеджмент

27

26

              

      Денсаул

ық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау жүйелерінің қызм

еткерлеріне арналған анықтамалық

ЖЕР

Г

І

ЛІК

ТІ 

ДЕҢ

ГЕЙ

Д

Е

Г

І Ә

Л

Е

У

М

Е

ТТІК

 ЖҰМЫ

СТА

Ғ

Ы

 

К

ЕЙС-

М

Е

Н

ЕД

ЖМЕ

Н

Т 

•

  Осы процесте жанұяны өз серіктестеріңіз деп санаңыз;

•

  Кез келген шектеулерге, мысалы, сөйлесу дағдыларының жетіспеушілігіне 

бейімделіңіз;

•

  Конструктивті болыңыз және жағдайдың жағымды тұстарына мән беріңіз;

•

  Кездесулерге кімді шақыру керектігі және оларды қалай ұйымдастыру 

керектігі туралы шешім қабылдаңыз;

•

  Ата-аналарға өздерінің өкілімен бірге келуге мүмкіндік беріңіз;

•

 Жанұяға кездесулерді өткізу барысында бір-бірімен жеке ойласуға/

сөйлесуге уақыт беріңіз.

Әрбір елді мекенде жанұяға арналған бірқатар 

қызметтер көзделуі керек:

•

  Кеңес беру және мәселелер жөнінде қысқа мерзімді тәжірибелік шешім 

қабылдау;

•

  Кеңес беру және әңгімелесу түріндегі ұзақ мерзімді қолдау көрсету;

•

  Баланы тәрбиелеу жөніндегі тәжірибелік кеңестер;

•

  Баланы тәрбиелеуге тәжірибелік көмек көрсету;

•

  Ата-аналардың бірін-бірі қолдауы;

•

  Жанұялардың келісімге келуіне мемлекеттің қолдауымен көмектесу үшін 

құқық қорғау қызметі/медиация;

•

  Жанұялардың жанұяның басқа мүшелерімен, соның ішінде туыстарымен 

келісімге келуіне мемлекеттің қолдауымен көмектесу үшін құқық қорғау 

қызметі/медиация;

•

  Тәжірибелік қаржылық көмек;

•

  Басқа да қызметтер: алкогольді асыра қолдану мәселесі жөнінде кеңес 

беру.

Жанұяның оған қолдау көрсететін қоғамдық желісі болғанда және жанұя 

қоғам өміріне белсене араласқанда ол әдетте берік болатынын ұмытпаңыз. 

Қоғамдық желілердің артықшылықтары:

•

  Балаларға күтім жасау және оларды тәрбиелеу вакуумда жүзеге асырыл-

майды. Жанұяның барлық мүшелеріне туыстары, көршілері және олардың 

айналысындағы қоғамдық желілері оң немесе теріс әсерін тигізеді. 

•

  Қоғамдық өмірге қатысуға тарту емдік әсер етеді.

Ата-аналадың достық және жанұялық қарым-қатынастарды құруына және 

қоғамда лайықты орынға ие болуына қолдау көрсетіңіз. 

Ал, керісінше, әлеуметтік оқшаулану өте зиянды!  

•

  Жанұяның оқшаулануы ата-аналарды қолдау кезінде мәселелерге әкелуі 

және баланың дамуына кедергі жасауы әбден мүмкін.  

Қоғамдық байланыстары сенімсіз жанұяларға назар аударыңыз, мысалы, 

басқа аймақтардан көшіп келген және ата-әжелердің немесе басқа туыстардың 

қолдауы көрсетілмейтін жанұялар. 

•

 Жағымды және тұрақты қарым-қатынастарды құру дағдылары 

болмағандықтан оқшауланған жанұяларға назар аударыңыз. Осындай ата-

аналар мамандар ұсынған көмектен бас тартуы мүмкін.

Сіздің бірінші кезектегі міндеттеріңіз:

•

  жанұялық қоғамдық желілерді, туыстар арасындағы және қоғамдағы бай-

ланыстарды кеңейту;

•

  ата-аналардың жанұялық мәселелерді шешуге бағытталған дағдыларын 

дамыту;

•

  ата-аналарды шешім қабылдау процесіне қатыстыру;

•

  жанұяның ресми және бейресми көмек көздеріне, ресурстарына қол 

жеткізу мүмкіндігін кеңейту.

Тренингтің соңында сіздер төмендегі жолдармен өз салаларыңыздың шегінде 

жанұяға қолдау көрсетуді және балаларды қорғауды жетілдіру шараларының 

жоспарларын құрдыңыздар:  

•

  жанұяға қолдау көрсетудің жергілікті көздерін анықтау және жария ету;

•

 

тәжірибелік жұмыскерлердің деңгейіндегі ведомствоаралық 

ынтымақтастық жөнінде мәжіліс ұйымдастыру;

•

 баланың айналасындағы топты құрудың және ата-аналарды шешім 

қабылдау процесіне қатыстырудың жаңа дағдыларын дамыту тәжірибесі;

•

  ерте көмек көрсету үшін және қамқорлыққа және қорғауға мұқтаж 

балаларға әлеуметтік көмек көрсетуге бағытталған шаралар қолдану үшін 

деректер қорын құру;

•

  Қамқорлық және қорғаншылық органдары мен КБО-тарының арасында 

ынтымақтастықты дамыту жөніндегі тәжірибелік шараларды ұйымдастыру.

Бәріңізге табыс тілеймін!

Джонатан Уоткинс, тренинг жетекшісі.

29

28

              

      Денсаул

ық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау жүйелерінің қызм

еткерлеріне арналған анықтамалық

ЖЕР

Г

І

ЛІК

ТІ 

ДЕҢ

ГЕЙ

Д

Е

Г

І Ә

Л

Е

У

М

Е

ТТІК

 ЖҰМЫ

СТА

Ғ

Ы

 

К

ЕЙС-

М

Е

Н

ЕД

ЖМЕ

Н

Т 

1. 

Бағалау кезінде ескерілуі тиіс баланың дамуына байланысты 

мұқтаждықтарының шамалары. Олар бағалау үшбұрышын айқындайды.

2.  Бағалау кезінде ескерілуі тиіс жанұялық факторлар және орта факторла-

ры. Олар бағалау үшбұрышын айқындайды.

3.  Баланы тәрбиелеу қабілеттерінің бағалау кезінде ескерілуі тиіс шамалары. 

Олар бағалау үшбұрышын айқындайды.

4.  Бірінші рет көмек сұрау үлгісінің мысалы.

5.  Жан-жақты бағалауды өткізуге арналған тексеру тізімі.

6.  Жан-жақты бағалаудың үлгісінің мысалы.

7.  Балаға келуі мүмкін зиянды бағалау және баланы қорғау шараларының 

жоспарын құру кестесі.

8.  Әлеуметтік көмек көрсету шараларының жоспарының құрамдас бөліктері.

9.  Әлеуметтік көмек көрсету шараларының жоспарының мысалы.

10. Зорлық-зомбылық туралы айып тағу оқиғасын талдау.

11. Баланы қорғау оқиғасы туралы есептің үлгісі. 

12. Нақты оқиғаларды талдау.

1 қосымша 

Баланың мұқтаждықтарының 

шамалары 

Баланың даму мұқтаждықтары

Баланың денсаулығы 

Бұған баланың өсуі және физикалық және рухани дамуы жатады. Генетикалық 

факторлардың және кез келген бұзылыстардың әсері қарастырылуы тиіс. 

Баланың денсаулығы жөніндегі тиісті күтімді, дұрыс және құнарлы дие-

таны, дене тәрбиесін, дамуын тиісті түрде тексерумен бірге иммунизаци-

яны, тіс дәрігерлік және офтальмологиялық көмекті және үлкен жастағы 

балаларға арналған, денсаулыққа, соның ішінде жыныстық тәрбие және 

нашақорлықтың алдын алуға қатысты мәселелер жөнінде тиісті кеңесті және 

ақпаратты қамтиды. 

Баланың білім алуы

Туғаннан бастап, баланың когнитивтік дамуының барлық жақтарын қамтиды. 

Бұған басқа балалармен ойнау және сөйлесу мүмкіндіктері, кітаптарға қол 

жеткізу, дағдылар мен қызығушылықтарын дамыту, табыстар мен жетістіктерге 

жету кіреді. Сонымен бірге баланың арнайы мұқтаждықтарын ескере отырып, 

ересектердің баланың білім алуына, дамуына және жетістіктеріне мүдделігін 

талдау. 

Баланың эмоционалдық дамуы және мінез-құлқы

Баланың ата-анасына және қамқоршыларына, ал өсе келе басқа да адамдарға 

қатысты іс-әрекеттері мен сезімдерінің жалпы қабылданған нормаларына 

сәйкестік. 

Ерте дамыған жақындық сипаты және сапасы, темпераменттің сипаттамала-

ры, өзгерістерге бейімделу, стресске жауап реакциясы және тиісті түрде өзін-

өзі бақылау дәрежесі кіреді. 

Баланың жеке тұлға ретінде дамуы

Баланың бағалы және бөлек жеке тұлға ретінде өзін-өзі ұғынуының артуын 

қамтиды. Бұған баланың өзі және өзінің қабілеттері туралы, өзінің бейнесі 

және өзіне беретін бағасы туралы пікірі, өзінің жеке ерекшеліктеріне жағымды 

көзқарас танытуы кіреді. Нәсілі, діні, жасы, жынысы және мүгедектік 

мәселелері – барлығы осы шамада көрсетіледі. Баланың қатыстылық сезімі 

және өзін жанұясының, құрдастарының және бүкіл қоғамның, соның ішінде 

басқа мәдени топтардың қабылдауын сезінуі. 

ҚОСЫМшАЛАР: