23
22
Денсаул
ық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау жүйелерінің қызм
еткерлеріне арналған анықтамалық
ЖЕР
Г
І
ЛІК
ТІ
ДЕҢ
ГЕЙ
Д
Е
Г
І Ә
Л
Е
У
М
Е
ТТІК
ЖҰМЫ
СТА
Ғ
Ы
К
ЕЙС-
М
Е
Н
ЕД
ЖМЕ
Н
Т
баланың мұқтаждықтарына сәйкес келуінің және «қызметтердің келісімді
болмауынан баланы назардан тыс қалдыру» оқиғаларын болдырмауының
ықтималдығы жоғарырақ.
Бұл тағайындалған негізгі жұмыскерге үлкен жауапкершілік жүктейді және
бала мен оның жанұясы қажетті көмек алуы үшін басшы ретінде қызмет етуге
міндеттейді.
Жауапты негізгі жұмыскер міндетті:
•
Баламен және оның жанұясымен жұмыс істеуге;
•
Бала және оның жанұясы үшін негізгі байланыс тұлғасы болуға;
•
Бала және оның жанұясы үшін қол жетімді болуға;
•
Бала және оның жанұясына көмектесуге, мәселелерді анықтауға және
оларды шешу жолдарын келісуге;
•
Бағалау толық және топ үшін қол жетімді болуы үшін шаралар қолдануға;
•
Баланың қорғаушысы ретінде қызмет етуге;
•
Ата-аналар мен мамандар арасында делдал болуға;
•
Жоспарлауға және жоспарларды қайта қарауға арналған мәжілістер
жасауға;
•
Негізгі міндеттерді анықтау үшін шаралар қолдануға;
•
Қалған мамандарға тапсырылған тапсырмаларды орындау процесін
қадағалауға.
Кім негізгі жұмыскер бола алады?
•
Әдетте баламен тығыз жұмыс істейтін тұлға.
•
КБО немесе перзентхана қызметкері бола алады.
•
Көптеген жағдайларда қамқорлық және қорғаншылық органдарының
қызметкерлері осы міндеттерді өздеріне алып, сыртқы қадағалау жүргізе
алады.
•
Мүдделі тұлғалардан сақ болыңыз, мысалы балалар үйлеріне бос орындар-
ды толтыру қажет болғанда.
Кім баланың айналасындағы топтың мүшесі
бола алады?
•
Баламен және оның жанұясымен байланысатын барлық мамандар;
•
қамқорлық және қорғаншылық органдарының қызметкерлері;
•
білім беру жүйесінің қызметкерлері;
•
денсаулық сақтау жүйесінің қызметкерлері;
•
полиция қызметкерлері;
•
басқа?
Ал бала мен оның ата-анасы?
•
Баланы және оның жанұясын шешім қабылдау процесіне әрқашан
қатыстыруға тырысыңыз, тек мына жағдайларда қатыстырмаңыз:
•
Бала түсіну үшін тым кішкентай немесе рәсімдер оған тым қорқынышты
болуы мүмкін;
•
Қатыгездік көрсетумен байланысты мәселелер бар болғанда,
мамандардың баланы оның ата-анасынан қорғау шараларын талқылауы
қажет болғанда.
Міндеттердің теңдестірілуіне қол жеткізуге
тырысыңыз:
•
Баланы оның жасына және ұғыну дәрежесіне қарай қатыстырыңыз;
•
Ата-аналарды олардың мүмкіндіктеріне қарай, баланы қорғау
мәселелерінің нәтижесінде пайда болатын кез келген шектеулерді ескере
отырып, қатыстырыңыз;
•
Негізгі жұмыскер процесті үйлестіруі және басқаруы үшін шаралар
қолданыңыз;
•
Басқа мамандарды балаға бағытталған әлеуметтік көмек шараларының
жоспарын орындауға қатыстырыңыз.
БАСТЫ НАзАРДА - БАЛАЛАР
АДАМ ҚҰҚыҚТАРы
ҚОРШАғАН ОРТАСы (ЖАСАНДы ЖӘНЕ ТАБИғИ)
БІЛІКТІ МАМАНДАР
МЕМЛЕКЕТТІң
ӘЛЕУМЕТТІК
САяСАТы
ҚыЗМЕТ
КӨРСЕТУ
ҚОғАМДАғы
ЖАғДАйы ЖӘНЕ
ҚҰНДыЛығы
ӘЛ-АУҚАТы
(ЖЕКЕ ЖӘНЕ
ӘЛЕУМЕТТІК)
25
24
Денсаул
ық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау жүйелерінің қызм
еткерлеріне арналған анықтамалық
ЖЕР
Г
І
ЛІК
ТІ
ДЕҢ
ГЕЙ
Д
Е
Г
І Ә
Л
Е
У
М
Е
ТТІК
ЖҰМЫ
СТА
Ғ
Ы
К
ЕЙС-
М
Е
Н
ЕД
ЖМЕ
Н
Т
Көп салалы және ведомствоаралық жұмысты
орындаған кезде нені көздеу қажет:
•
Сенімге және өзара қолдауға негізделген қарым-қатынастар;
•
Әртүрлі тұрғыдан ұсыныстарды талқылау және мәліметтерді жинау;
•
Бәсекелестіктің орнына ынтымақтастық және келісімді жұмыс;
•
Анық мақсаттар және міндеттер қою және орындалу мерзімін көрсету;
•
Тапсырмаларды орындау үшін негізгі жұмыскердің және басшының ал-
дында жауапты болу.
Әртүрлі кәсіби салалардың мамандары бірлесіп
жұмыс істегенде мына мәселелерге ерекше
назар аударыңыз:
•
Әртүрлі басшылардың және ұйымдардың алдында есеп беру
байланыссыздыққа әкелуі мүмкін;
•
Әртүрлі ұйымдардың жоспарлары бойынша жұмыс істеу олардың бірінші
кезектегі міндеттерінің әртүрлі болуына әкелуі мүмкін;
•
Жұмысты топ мүшелерінің ішінде бөліп беру, жұмыс жүктемесін және
қаржылық қаражаттарды тең емес бөлу бәсекелестікке және жанжалдарға
әкелуі мүмкін.
Баланы жанұясынан айыруды және оны арнайы мекемелерге орналастыру-
ды болдырмау жолындағы мақсаттарымызға жету үшін, сонымен бірге баланы
жанұясымен қосу мақсатымен, КБО-тарына арналған әдістемелік ұсыныстарға
сәйкес, біздің жанұяны қолдауға ерекше назар аударымыз керек.
Біздің ұранымыз: «Ата-аналар әдетте өз балаларына жақсырақ қамқорлық
жасайды». Мәліметтер бойынша елде балаға күтім жасаудың баламалы
түрлерінің жетіспеушілігі байқалып отыр. «Қоғам балаларды бағалайтын бол-
са, ол ата-аналарға қамқорлық жасауы тиіс».
Кейбір ата-аналардың, тіпті мамандар қолдау көрсеткенде де, өз балаларына
қамқорлық жасауға қабілетсіз болатынын ұмытпаңыз. Бұны баланы қорғауды
қамтамасыз ету үшін ескеру керек. Алайда балалардың көпшілігіне олардың
ата-аналарына баланы тәрбиелеуге көмектесу арқылы жақсырақ көмек
көрсетуге болады.
Бұған қалай қол жеткізуге болады?
Ата-аналарды қатыстырыңыз және олардың
баланы тәрбиелеудегі рөлін сақтап қалыңыз:
•
Оларды тыңдаңыз, олардың пікірін сұраңыз;
•
Оларға шешім қабылдау үшін уақыт беріңіз;
•
Олар жағдайды өз қолдарына алу үшін стрессті азайтуға бағытталған шара-
лар қолданыңыз;
•
Жанұяларға және олардың балаларына бағышталған кездесулерге ата-ана-
ларды шақырыңыз.
Шешім қабылданатын кездесулерге ата-аналардың қатысуы оларға
мамандардың көмегімен жанұяның мүддесін қорғайтын ең дұрыс шешім
қабылдауға мүмкіндік береді. Бұл кездесулер «Топтың және жанұяның
мәжілісі» деп аталады:
•
Жанұяны дайындаңыз. Бұл кездесулер ата-аналарға үйреншікті емес
болғандықтан, оларға қиындық туғызуы мүмкін;
Жанұяға қолдау
көрсету жөніндегі
стратегиялар
