Қазақстанның теориялық ғылымы

Жалпы 1978ж. Қазақстанда 200 астам ғылым мекемелері болды, онда 30 мың астам ғалымдар жұмыс істеді. Республикада 707 доктор және 10840 ғылым кандидаттары еңбек етті, 7 ғалым Социалистік Еңбек Ері болып марапатталды, 18 ғалым Ленин, 70 астамы Мемлекеттік және Республикалық силыққа ие болды.

 

Әдебиет

50-80 ж. қазақ кеңестік әдебиетінің дамуы жазушылар мен ақындарды партиялық жүйенің бақылауымен айқындалды. 1954ж. Қазақстан жазушыларының 3 съезі және 2-ші жалпы одақтық съезд өтті. Онда “марксизм-ленинизмді шығармашылықта пайдалану” негізінде болмысты (действительность) зерттеу туралы айтылды. Қазақстан мәдениетінің жетістіктерін 1958 ж. Мәскеуде өткен Қазақ әдебиетінің он күндігі көрсете алды.

Осы кезеңдегі қазақ әдебиетінде маңызды орнын алған тарихи тақырыпқа жазылған еңбектер болып табылады, соның ішінде И.Есенберлиннің “Көшпенділер” трилогия-романы және Ә.Әлімжановтың, С.Мұқановтың, С. Марковтың, Д.Снегиннің және М.Симашконың еңбектері ерекше орын алады.

Бұл кезеңде Б.Момышұлы, Т.Актанов, Ш.Мұртаза, Ә.Кекілбай, А.Тарази, З.Шашкин сияқты жазушылар және т.б. танымал бола бастайды. Ғ.Қайырбеков, С.Мауленов, М.Мақатаев, Ә.Тәжібаев сияқты талантты ақындар көріне бастады. О.Сулейменовтың шығармашылығы өзгеше де, қызықты болды. Оның 1974ж. шыққан “Аз и Я” зерттеу кітабы сынға ұшырап, идеологиялық жағынан зиянды деп танылып оқуға тиым салынды.

Соғыстан кейінгі жылдарда қазақ халқының әдеби мұраларын зерттеудің жаңа кезеңі басталады. Осыған байланысты 1957ж. Қазақстан Компартиясының ОК-ң арнаулы қаулысы қабылданды. Республикада халық шығармашылығының үлгілерін жинау жұмыстары жүргізіліп, қазақ әдебиетінің тарихы туралы 3 томдық еңбек шықты.