Картографияның мәні Картография (гр chartes – папирус қағазы + grapho – жазамын, сызамын) – географиялық карта, оны құрастырудың, басып шығарудың және қолданудың әдістері мен процестері (тәсілдері) жөніндегі ғылыми пән. Картография

жүктеу 131,69 Kb.

бет	46/62
Дата	25.10.2023
өлшемі	131,69 Kb.
	#44016

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 62

Картография емтихан ответтері КД-21

Шартты проекциялар.
Рельефтік кескін әдістері Рельефті кескіндеу

Шартты проекцияларды қолдану

Географиялық объектілерді жазықтыққа көшіру үшін пайдаланылатын көмекші геометриялық беттердің түріне және картографиялық тордың ерекшелігіне қарай проекциялар: цилиндрлік, конустық және азиммуттық деп бөлінеді.
Шартты проекциялар. Шартты проекцияларды жобалау кезінде қандай да бір жазықтық бетіне жобалау мүмкін емес. Оны көбінесе аналитикалық заңмен алады (формулалардың көмегімен жасалынады). Бұл өте үлкен проекциялар тобы. Осылардың картографиялық торлардың сыртқықасиеттері бойынша псевдоцилиндрлік проекциялар ерекшеленеді (сурет 9). Суретте көрсетілгендей, псевдодилиндрлік проекцияларда экватор мен параллельдер – түзу, бір- біріне параллельді (ол цилиндрлік проекцияларға ұсас), ал меридиандар – қисық сызықтар.

Рельефтік кескін әдістері

Рельефті кескіндеу — карта бетіне рельеф әр түрлі жолдармен кескінделеді:
1) горизонтальдармен, немесе изогипсалармен кескінделеді (қ. изогипсы). Бұл әдіс өте көп тараған әдістердің бірі және ол картаны оқи білуді, нагыз рельефті көзге елестете білуді керек етеді;
2) штрихтармен кескінделеді. Бұл өдіс бойынша рельеф карта бетінде жуандыгы және ұзындығы әр түрлі штрихтармен кескінделеді де, рельефтің беткейі тікейген сайын штрихтар жуандап қысқара түседі. Бұл үшін рельеф еңістігімен штрих жуандығы арасындағы байланысты көрсететін арнаулы шкала қолданылады. Рельефті бұлайша кескіндеу сызушы мен граверден өте үлкен шеберлікті талап етеді және өзінің көрнектілігімен көзге түседі. Бірақ басқа әдістерге қарағанда рельеф дэл кескінделмейді; 3) құрама (горизонтальдар мен штрихтардың кемегімен) эдіспен кескінделеді;
4) бояуды жуу және жұқалап бояу арқылы. Бұл әдіс бойынша карта бетінде кескінделінетін рельефтің көлбеу беткейлерінің бояуы жуылып, жұқалап боялынады да, рельеф көлбейлеген сайын оның бояуы сұйыла береді. Рельефтің беткейлері тікейген сайын керісінше оның бояуы қоюлана бастайды;
5) бір бүйірден жарық түсіру арқылы. Бұл өдіс бойынша жарық ылғи солтүстік-батыстан 45° бұрышпен түседі деп алынады. Кейде бұл 4ші әдістгеи аралас алынады. Горизонтальдар көбінесе биіктік сатыларының бояуларымен қосылады.

жүктеу 131,69 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 42 43 44 45 46 47 48 49 ... 62