Кредиттік шығындарға бағалау резерві саудалық және өзге дебиторлық берешекке қатысты төмендегі
кестеде көрсетілген
резевтер матрицасына сәйкес анықталады.
42.
Қаржы тәуекелдерін басқару
(жалғасы)
Жалпы құнның %
Шығындар деңгейі
Жалпы баланстық құн
Барлық мерзім ішіндегі
күтілетін кредиттік шығындар
Саудалық дебиторлық берешек
· ағымдағы
0.04%
94,044
(39)
· төлемнің кешіктірілуі 30 күннен аз
2.07%
245
(5)
· төлемнің кешіктірілуі 30 до 90 күн
-
-
-
· төлемнің кешіктірілуі 91 до 180 күн
-
-
-
· төлемнің кешіктірілуі 181 до 360 күн
-
-
-
· төлемнің кешіктірілуі 360 күн
100%
95
(95)
Саудалық дебиторлық берешек (жалпы баланстық
құн) жиыны
94,384
Кредиттік
шығындарға бағалау резерві
(139)
САТЫП АЛУШЫЛАРМЕН КЕЛІСІМШАРТТАР
ЖИЫНЫ_(БАЛАНСТЫҚ_ҚҰН)_94,245'>БОЙЫНША САУДАЛЫҚ ДЕБИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК
ЖИЫНЫ (БАЛАНСТЫҚ ҚҰН)
94,245
Төмендегі кестеде саудалық және өзге дебиторлық берешек үшін 2018 және 2017 жж. Басы мен аяғындағы кезеңде орын
алған күтілетін кредиттік шығындардың жеңілдетілген моделіне сәйкес кредиттік шығындарға бағалау резервтеріндегі
өзгерістер түсіндіріледі.
Миллион Қазақстан теңгесімен берілген
Саудалық дебиторлық
берешек
Өзге дебиторлық
берешек
2017 ж. 1 қаңтар бойынша құнсыздану қоры
1,761
467
Жыл бойы
құнсыздану қорының ұлғаюы
66
4
Қалпына келтірілген
(13)
(1)
Жыл бойы есептен шығарылған сомалар
(516)
(37)
2017 жылғы 31 желтоқсан бойынша құнсыздану қоры
1,298
433
ХҚЕС 9 қолдану
393
1
Жыл бойы құнсыздану қорының ұлғаюы
229
56
Қалпына келтірілген
(459)
(1)
Бизнесті сатып алудан түсім
21
-
Тоқтатылған қызмет
(1,082)
(38)
Сатуға арналған
активтерге аударымдар
(203)
-
Жыл бойы есептен шығарылған сомалар
(58)
(80)
2018 ЖЫЛҒЫ 31 ЖЕЛТОҚСАН БОЙЫНША ҚҰНСЫЗДАНУ ҚОРЫ
139
371
Топтың саудалық дебиторлық берешекке қатысты кредиттік тәуекелге бейімділігі негізінен әр сатып алушының дербес си-
паттамасына байланысты болады. Клиенттік базаның демографиялық көрсеткіштері, сатып алушылар өздерінің қызметтерін
жүзеге асыратын нақты салаға немесе елге тән дефолт тәуекелін қоса алғанда, аз дәрежеде кредиттік тәуекелдің деңгейіне
әсер етеді. Топ кредиттік тәуекелдің шоғырлануына бейім. 2018 жылы Топ табысының шамамен 69% (2018 жылғы 31
желтоқсан
бойынша саудалық дебиторлық берешегінің 75%) негізгі жеті сатып алушыларға сатуға келеді (2017: 54% кіріс және саудалық
дебиторлық берешегінің 29% негізгі жеті сатып алушыларға сатуға келеді). Топ ұқсас сипаттамалары бар контрагенттерді олар
байланысты тарап болып табылғанда анықтайды.
Топ кредит саясатын қолданады, осыған сәйкес әрбір жаңа клиенттің кредит қабілеттілігі алдымен оған Топқа арналған стан-
дартты шарттар мен төлемдер мен жеткізілімдерді жүзеге асыру мерзімдері ұсынылғанға дейін жеке талданады.
240 | Жылдық есеп. 2018
Шоғырландырылған қаржылық есептілік
Топ саудалық және басқа дебиторлық берешекке қатысты сақтандыру өтеуін талап етпейді.
Географиялық өңірлер бөлігінде есептілік кезеңге арналған жағдай бойынша саудалық дебиторлық берешекке қатысты кре-
диттік тәуекелдің барынша жоғары деңгейі келесідей болды:
Миллион Қазақстан теңгесімен берілген
2018 ж.
2017 ж.
Үндістан
53,430
411
Канада
11,398
-
Қытай
11,348
17,570
АҚШ
6,886
3,702
Еуропалық Одақ
5,772
18,394
Қазақстан
4,217
16,128
Жапония
859
1,421
Ресей
114
243
Өзге өңірлер
221
47
ЖИЫНЫ
94,245
57,916
2018 жылы Топтың анағұрлым ірі клиенттері China Nuclear
Energy Industry Corporation, Yellow Cake plc., CGNPC Uranium
Resources Company Limited, Directorate of Purchase & Stores (India), China Uranium Resources Company Limited, CAMECO
Europe Ltd, Electricite de France (2017: China Nuclear Energy Industry Corporation, Urangeselschaft mbH, CNNC International
(HK) Limited, CGNPC Uranium Resources Company Limited, HOKKAIDO Electric Power Company Inc., CAMECO Europe Ltd, A&R
Merchants Inc) болып табылады. Есептілік күнге арналған жағдай бойынша бұл клиенттердің жиынтық дебиторлық берешегі
70,709 миллион теңге (2017 ж.: 39,751 миллион теңге) құрады.
Тауарларды іске асыру бойынша орташа кредиттік кезең 30 күн құрайды. Алғашқы 30 күнге дебиторлық берешек бойынша
шот-фактура берілген күннен бастап пайыздар жүрмейді. Пайыздар Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі бекіткен қайта
қаржыландыру мөлшерлемесі бойынша өтелмеген қалдықтың салдары үшін есептеледі (2018 ж.: 9.25%; 2017 ж.: 10.25%).
Мерзімі өтпеген және құнсызданбаған берешек мерзімі өткен төлемдері жоқ сатып алушылар жиынтығына жатады. Құнсы-
здану төлемнің кешіктірілуі бар дебиторлық берешектерге қатысты мойындалды.Дебиторлық берешекті өтеуі мерзімі келесі
түрде ұсынылған:
Миллион Қазақстан теңгесімен
берілген
2018 ж.
2017 ж.
Саудалық дебиторлық
берешек
Өзге дебиторлық бе-
решек
Саудалық дебиторлық
берешек
Өзге дебиторлық бе-
решек
Мерзімі өтпеген және құнсыздан-
баған
94,205
245
55,844
169
Мерзімі өткен, бірақ құнсыздан-
баған
0-30 күнге мерзімі өткен
16
-
582
-
31-120 күнге мерзімі өткен
24
-
1,326
-
120 күннен
астам мерзімі өткен
-
-
164
-
Мерзімі өткен, бірақ құнсыздан-
баған жиыны
40
-
2,072
-
Мерзімі өткен және құнсызданған
120 күннен астам мерзімі өткен
139
371
1,298
433
Мерзімі өткен және құнсызданған
жиыны
139
371
1,298
433
Құнсыздануға арналған қор
(139)
(371)
(1,298)
(433)
ЖИЫНЫ
94,245
245
57,916
169
Байланысты тараптар берген (Ескертпе 32) қарыздарға және қызметкерлердің қарыздарына (Ескертпе 29) қатысты кредиттік
тәуекел берілген қаражаттардың қайтарылмау мүмкіншілігінен туындайды. Бірлескен және қауымдастырылған кәсіпорын-
дар және қызметкерлер берген қарыздарға қатысты, Топ кредиттік тәуекелді қарыз алушылардың активтерінің кепілі түрін-
де қарызды қамтамасыз етуді ұсыну талаптары арқылы төмендетеді. Қарыз алушыларда кредиттік рейтинг болмайды.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ |
241
