( тонна, мың дана)
7 кесте – 2014-2016 жылдарға мал және құс басының саны
Көрсеткіштердің атауы
|
Өлш. бірлігі
|
2014 жыл
|
2015
жыл
|
2016 жыл
|
2016/2014, %
|
Облыста үлесі, %
|
ІҚМ
|
Бас
|
4935
|
4975
|
4985
|
101,0
|
0,6
|
Қой және ешкі
|
Бас
|
6097
|
6143
|
6195
|
101,6
|
0,3
|
Жылқы
|
Бас
|
1438
|
1453
|
1473
|
102,4
|
0,5
|
Шошқа
|
Бас
|
8365
|
8538
|
8515
|
101,8
|
13,6
|
Құс
|
Бас
|
16667
|
24771
|
17442
|
104,7
|
0,5
|
Ара отбасы
|
ед.
|
4660
|
4020
|
4020
|
86,3
|
5,1
|
Қала аумағындағы мал шаруашылығымен 27 шаруа қожалықтар және 3,3 мың үй шаруашылығы айналысады.
Қаладағы өсімдік шаруашылығы бағара жер шаруашылығы шарттарында жүзеге асырылады, онда бидай және бұршақ дақылдар өндіріс кең таралымға ие болды.Егістік алаңшалары құрылымында бидай және бұршақ мәдениеті 31,3%, күнбағыс – 26,7% алады (8 кесте).
8 кесте – 2014-2016 жылдарға өсімдік шаруашылығының негізгі көрсеткіштердің өзгеру қарқыны
Көрсеткіштердің атауы
|
Жылдар
|
2016 ж қарқыны, 2014 ж, %
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
Барлық егістік алаңшалары, мың. га, оның ішінде:
|
7,41
|
7,41
|
5,76
|
77,7
|
Бидай және бұршақ
|
2,47
|
2,47
|
1,83
|
74,1
|
Картоп
|
1,6
|
1,65
|
1,54
|
96,3
|
Көкөніс
|
0,6
|
0,65
|
0,7
|
116,7
|
Майлылықтар
|
1,0
|
1,04
|
0,51
|
51,0
|
Жемдік дақылдар
|
1,6
|
1,6
|
1,17
|
73,1
|
2016 жылға өсімдік шаруашылығының көлемі 11255,6 млн. теңгені, ТИК – 104,8 % құрады, 2013 жылмен салыстырғанда көлемі 3,1 есе өсті. Заттай көріністегі көлемнің төмендеуі қалған дақылдар бойынша өсуі кезінде астықтың жалпы түсімінің қысқаруына байланысты ( 9 кесте).
9 кесте – 2014-2016 жылдарға өсімдік шаруашылық өнімінің өндірісі, мың тонна
Дақылдардың атауы
|
Жылдар
|
2016 ж қарқыны, 2014 ж, %
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
Бидай дақылдары
|
3,4
|
1,8
|
2,3
|
67,7
|
Картоп
|
29,2
|
34,7
|
32,0
|
109,6
|
Көкөніс
|
34,8
|
25,4
|
26,1
|
75
|
Майлықтар
|
0,6
|
0,7
|
0,74
|
123,3
|
2016 жылы майлылық және бидай бойынша қолайсыз климаттық шарттарға байланысты төмендеді (құрғақшылық). Сол уақытта картоп және көкөністер бойынша көрсеткіштің өсімі 2014 жылмен салыстырғанда өсім байқалады. (10 кесте).
10 кесте – 2014-2016 жж ауылшаруашылық өнімдері, ц/га
Дақылдардың атауы
|
Жылдар
|
2016 ж қарқыны, 2014 ж, %
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
Бидай дақылдары
|
11,1
|
7,4
|
12,5
|
112,6
|
Картоп
|
205,3
|
210,7
|
208,7
|
101,7
|
Көкөніс
|
366,1
|
369
|
361,9
|
98,9
|
Майлылықтар
|
7,8
|
6,9
|
14,3
|
183,3
|
Қала бойынша қайта қалпына келтіруге жататын суарылатын жерлердің алаңшасы 290 га құрайды, нақты 151 га пайдалануда. Қайта қалпына келтіру және тарту бойынша шаралар белгіленді айналымда пайдаланылмаған 139 мың га жер.
Машина тракторлы саябақты жаңарту бойынша мақсатқа бағытталған шаралар жүргізіледі, бұл 80% пайдаланудың мерзімін аяқтап табиғи түрде шаршады.
SWOT- саланың даму жағдайына талдау :
Мықты жақтары (S):
Ауылшаруашылық өндірісінің тұрақты өсімі;
Майлы, сүт және ет өнімін өңдеу бойынша ірі кәсіпорындардың бары;
Облыс тұрғындарының азық-түлік өнімінің негізгі түрлері ет, сүт, картоп, көкөніс және ұн сияқты толық қамтамдылығы;
Өнімді жүзеге асыру бойынша тауарлы нарықтың жақындылығы.
|
Әлсізжақтары (W):
Шектеулі ауылшаруашылық жерлер,
Ауылшаруашылық техника және жабдықтың табиғи және моральдық тозыуы;
Жеткіліксіз жемдік базасы;
Өңдеуші кәсіпорынның өнідірстік қуаттылығының толық емес жүктілігі;
Ұсақ тауарлы өндіріс;
АӨК білікті кадрлардың тапшылығы;
Кепілдік мүліктің жетіспеуіне байланысты инвестиция тартудың төмен деңгейі.
|
Мүмкіндіктері (O):
АӨК толық пайдалану:
- майлы, сүт және ет өнерксәбінің өндіріс қуаттылығының жүктілігін ұлғайту;
- өндіріске жаңа заманауи технологияларды енгізу;
Жаңа инновационалдық жобаларды жүзеге асыру және өндірісті жаңғырту есебінен өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру;
Ауылшаруашылық техникасының саябағын максималды жаңарту;
АӨК субъектілеріне мемқолдау көрсету және ынталандыру жолымен ауылшаруашылық өндірісін нығайту;
Дайындау ұйымдар желісін дамыту.
|
Қауіптері (T):
Аграрлы саланың спецификалық қауіптерінің артуы: қолайсыз табиғи, стихиялық апаттар, малдардың аса қауіпті ауруларының әсері және т.б;
Ауылдан қалаға жұмыс күшінің кетуі;
Агроөндірістік нарықта бәсекелестікті жандандыру, оның ішінде БЭС және ҚР ДСО кіруі.
|
Негізгі мәселелері:
өндірістік ұсақ тауарлығы, жеке үй шаруашылықтарында мал өнім өндірісінің шоғырлануы;
дайындау ұйымдарының желісінің дамымағандығы және олардың төмен тиімділігі;
ұсақ субъектілердің несиелік ресурстарға төмен қол жетімділігі, көп ауылшаруашылық өндірушілерде негізгі және айналма қаражаттардың жетіспеуі;
өңдеу кәсіпорындардың өндірістік қуаттылығының толық емес жүктілігі және төмен баға бойынша нарықта ұқсас импорттық өнімді барында өнімді өткізу;
машина-тракторлы саябақтың жеткіліксіз техникалық деңгейі;
өндірісте жаңа прогрессивтік технологияның нашар енгізілуі;
тығыз жемдік базаның жоқтығы,
сүт-тауарлы фермаларды құру үшін жем және жайылымның жоғы.
Ветеринария
Қала аумағында малдардың аса қауіпті эпизоотиялық аурулары бойынша жағдай қолайлы. Ерекше-қауіпті ауруларға қарсы жоспарланған вакцинация (қараталақ, жындану, эмфизиматоздық карбункул, аусыл) және диагностикалық зерттеу және бруцеллез.
Идентификациялық нөмірлерді берумен ауылшаруашылық малдарға идентификациялау және ветеринарлық төлқұжатты берумен арнайы мәліметтер базасына енгізумен жүргізілді. ( 11 кесте).
11 кесте – Ауылшаруашылық малдарды идентификациялау бойынша мәліметтер, бас
Малдардың түрі
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
жоспар
|
факт
|
жоспар
|
факт
|
жоспар
|
факт
|
Ірі қара мал
|
1300
|
2000
|
2000
|
4842
|
2316
|
2316
|
Ұсақ мүйізді мал
|
1200
|
1500
|
2050
|
5994
|
3000
|
3000
|
Ветеринария және коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын, ветеринарлы пункт дербес құрылды.
Ветеринарлық ұйымдар және ветеринарлық пунктерді материалдық-техникалық, автомашиналар сатылды, ДУК и САНГ ИОНГ, ветеинарлық жабдық және құрал бойынша жұмыстар аяқталды.
Өскемен қаласы бойынша 6 мал сою қорамдары әрекет етеді.
2014 жылы мал қорамының құрылысы аяқталды. Өткізілген жұмыстың нәтижесінде аурулар пайда болды. (12 кесте).
12 кесте – 2014-2016 жылға малдардың аурулары бойынша санының мәліметі
Көрсеткіштер
|
2014 жыл
|
2015жыл
|
2016 жыл
|
Аурудың атауы
|
Құтырма
|
Аусыл
|
Құтырма
|
Аусыл
|
Құтырма
|
Аусыл
|
Аурудың саны
|
4500 (КРС)
|
9500
(КРС)
|
1000 (КРС)
4000 (МРС)
|
10000 (КРС)
16600 (МРС)
|
1000 (КРС)
4000 (МРС)
|
10000 (КРС)
16600 (МРС)
|
Шағын және орта кәсіпкерлік
Өскемен қаласында шағын бизнес саласында маңызды деңгейде бәсекелестік ортаны қалыптастыруға, қосымша жұмыс орындары, тұрақты нарықтық тепе-теңдікті қалыптастыруға мүмкіндік береді.
2017 жылғы 1 қаңтар айына тіркелген шағын бизнестің саны 2014 жылға 2,3 % өсті, олардың белсенділері – 2014 жылдың ұқсас аралығына15,4% құрады (13 кесте).
13 кесте – 2014-2016 жылдарға шағын кәсіпкерлік көрсеткіштердің өзгеру қарқыны
Көрсеткіштердің атауы
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
Шағын бизнестің тіркелген кәсіпорындардың саны, бірлік
|
8608
|
8446
|
8801
|
Қолданыстағы шағын кәсіпорындардың саны, бірлік
|
4006
|
4423
|
4624
|
Шағын белсенді кәсіпорындарының саны, бірлік
|
3358
|
3085
|
3117
|
Тіркелген жеке кәсіпорныдардың саны, бірлік
|
34493
|
27827
|
28399
|
Шағын бизнестің тіркелген субъектілерінің саны, бірлік
|
19056
|
18231
|
25194
|
Шағын бизнестің тіркелген субъектілерінің саны, бірлік
|
43101
|
34286
|
38342
|
Қолданыстағы шағын бизнес субъектілерінің саны, бірлік
|
23062
|
22579
|
30034
|
Шағын бизнестің тіркелген субъектілерінің санына әрекетегілердің үлесі, %
|
53,5
|
65,9
|
78,3
|
Кәсіпкерік белсенділіктің өсіміне мемлекеттік бағдарламаларды – Бизнестің жол картасы және «Даму Өндіріс 2» жүзеге асыру әрекет етеді.
Бизнестің Жол картасы 2020 аясында 54,5 млрд. теңгеге ӨҮК мақұлданған, 359 жоба жүзеге асырылуда.
2016 жылы осыбағдарлама аясында қала әкімдігімен кәсіпкерлердің 56 өтініш қаралды:
Бірінші бағыт бойынша (моноқалалар, шағын қалалар мен ауылдық елді мекендер кәсіпкерлерінің жаңа бизнес бастамаларын қолдау) 47 жұмыс орындарының құрылуымен жалпы сомасы 1,7 млрд. теңге сомаға 8 жоба;
Екінші бағыт бойынша (экономиканың басым секторларында және өңдеуші өнеркәсіп салаларында қызметін жүзеге асыратын салалық кәсіпкерлерді қолдау) 211 жұмыс орындарының құрылуымен жалпы сомасы 5,8 млрд. теңге сомаға 48 жоба.
Бизнесті қолдау және дамытудың "Бизнестің Жол картасы-2020" бірыңғай бағдарламасы аясында конкурс қорытындысы бойынша 13,8 млн. теңге төрт кәсіпкерлерге грант бөлінді.
Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру аясында «Даму» қорымен бірлесіп, БЖК аясында тегін негізде «Бизнес-Кеңесші» бизнесті дамыту бойынша оқытушы семинар өткізілді. Қолданыстағы кәсіпкерлер үшін әр түрлі тематикалық бағыттағы «Бизнес-Кеңесші 2» өткізілді, 2016 жылға 13 семинар өткізіліп 263 адам оқытылды. Кәсіпкерлік субъекті тарту мақсатында тренингтер туралы ақпарат қала әкімінің сайтында орналастырылды.
SWOT- саланың даму жағдайына талдау:
Мықты жақтары (S):
ШКБжәне ірі бизнес арасында серіктестік бағдарламаның бары;
ШБС үшін әкімшілік кедергілерді жою бойынша әкімдіктің жүйелі жұмысы
|
Әлсіз жақтары (W):
Жеке айналма қаражаттардың, ШБС кепілдік мүліктің жоғы;
Кәсіпкерлерді әлсіз теориялық және тәжірибиелік дайындау, білікті кадрлардың жоғы;
|
Мүмкіндіктері (O):
«2020 Бизнестің Жол картасы» замануи форматқа бағытталған, жаңа сауда сауда нысандардың құрылысын қаржылық қолдау;
ЕАЭС аясында көршілес өңірлермен шағын және орта кәсіпорындарыдң серіктестігі.
|
Қауіптері (T):
Макроэкономикалық ортада қолайсыз өзгерістер: валюталық курс, пайыздық мөлшерлеме;
ЕАЭС және ВТО аясында бәсекелестікті күшейту;
Сыртқы экономикалық жағдайдың нашарлауы жағдайында жүйе құрайтын компаиялардың өніміне сұраныстың төмендеуі.
|
Негізгі мәселері:
Несие алуда мүліктік кепілдің және қаржылық қамтудың жоғы;
Кәсіпорынды жабу және таратуда қиын процедура;
Бағалы конкуренцияның жоғары деңгейі.
Сауда
Қалада тауарлардың азық-түлік және азық-түлік емес тобын сататын 2000м2- 5000м2 аралығындағы сауда аумағымен 55 ірі сауда үйі, сауда аумағы 500м2 басталатын 63 дүкен және супермаркет, 1022 дүкен, 364 әмбебап және мамандандырылған дүкен,қоғамдық тамақтанудың 291 кәсіпорны, қызмет көрсету саласының 352 кәсіпорны жұмыс атқаруда.
Жергілікті тауар өндірушілерге сауда орындарын жеңілдік негізінде ұсынатын «ШҚ ИЦ «Жәрдем» ЖШС атты муниципалды базар жұмыс істейді. Барлығыбазарда 62 саудаорны, оның ішінде 30 орын жергілікті тауар өндірушілерге ұсынылған. Негізгі өндірістік тауарларға бағаларды ұстап тұру мақсаттарында, саудааумақтарының бөлігі бекітілген бағалар бойынша тұрақтандыру қорының өнімін сатуға бөлінеді (саудаүстемелерісіз). Ауылшаруашылық өндірушілерімен тауарлардың сатылуы 10%-дан аспайтын минималды сауда үстемесімен жүзеге асырылады.
2014-2016 жылдары кезеңінде пайдалануға 7 ірі сауда үйі мен дүкен берілді (2014 жылы «МұзТау» мен «Тамирлан», 2015 жылы «Мегастрой», «Океан» және ОРТД «Мирный» «Жұлдыз», 2016 жылы Виноградов көшесі бойындағы сауда үйі, Меновное ауылындағы сауда орталығы мен кафе).
2016 жылы бөлшек сауда айналымының көлемдері 389,2 млрд теңгені құрады, бұл көрсеткіш 2014 жыл деңгейіне 22,7%-ға өскен (14-кесте).
2016 жылы облыстық көлемде бөлшек сауда саласының үлесі 54,0%, көтерме сауда үлесі – 66,1% құрады. 2016 жылы облыс орталығында жан басына шаққанда 1159,5 мың теңгесомасына тұтынушы тауарлары сатылған, бұл орташа облыстық көрсеткіштен 2,2 есе (облыс бойынша – жан басына шаққанда 518,5 мың теңге), және Семей қ. –2,5 есе жоғары (Семей қаласы бойынша – 465,8 мың теңге).
2016 жылы 48 азық-түлік жәрмеңке өтікізіліп, 300 млн астам теңгесомасына өнім сатылды.
14-кесте – Сауда жұмысының негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіштері
|
Өлшем бірлігі
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
Бөлшек сауданың
|
%
|
106,7
|
94,1
|
102,3
|
Бөлшек сауда айналымының көлемі
|
млрдтеңге
|
317,1
|
314,7
|
389,2
|
Саланың дамуы заманауи сауда форматтарға ауысуда, бөлшек сауда айналымында ірі сауда желілері үлесінің артуын, сондай-ақ сауда нарықтарының инфрақұрлымына талаптарды жоғарлатуын қарастырды.
Сатулардың негізгі үлесі жеке кәсіпкерлік қызметпен айналасатын жеке тұлғалардың сауда айналымына келеді (73,0%).
Көлеңкелі нарықтың жасырынды кедергісі, бизнес үшін ынталандырудың, кәсіпкерлердегі өкілеттілігінің жетіспеушілігі бөлшек сауда жаңғыртуының төмен қарқындылығының негізгі себебі. «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасында заманауи сауда объектілерінің құрылысы үшін қолдау шараларының болуына қарамастан, осы аспаптардың қолданылуы төмен кепілдік қамтамасыз ету себебінен тоқтатылуда.
Қаладағы бөлшек сауданың әрі қарай дамуы 2020 жылға дейін ҚР-да қызметтер саласының дамуы бойынша бағдарламасын сауда нарықтарын жаңғырту, электронды сауданың, заманауи сауда форматтардың дамуы бағытында ескерумен жүзеге асырылатын болады.
Сала дамуы күйінің SWOT-талдауы:
Мықты жақтары (S):
1. Облыстың өзге өңірлерімен және орташа облыстық көрсеткішпен салыстырғанда, тұрғындардың жоғары тұтынушылық қабілеттілігі 2,3 есе;
2. Сауда көлемдері дамуының және тұрғындардың жұмыспен қамтылуын қамтасыз етудің оң динамикасы;
3. Әлеуметтік маңызды тауарларға бөлшек бағалар мониторингісінің қалыптасқан жүйесі.
|
Әлсіз жақтары (W):
1. Бөлшек сауда секторының әлсіз инвестицияланғандығы;
2. Нарықтардың жоғары маңыздылығы және заманауи сауда форматтарының төмен үлесі;
3. Электронды сауданың дамымағандығы.
|
Мүмкіндіктері (O):
1. Белгілі талаптарға сай келмейтін сауда объектілері қызметтерін кезең-кезеңімен тыйым салудың реттеу тетіктерін қолдану.
|
Қауіптер (T):
1. Бөлшек сауданарықтарының көлеңкелі сауда айналымының өсуі;
2. Ескірген сауда форматтарының төмен бәсекеге қабілеттілігін тоқтату
|
Негізгі проблемалар:
- көлеңкелі сауда айналымының болуы;
- нарық саудасының басым болуы, заманауи форматтағы нарықтардың жетіспеушілігі.
Туризм
Қала көбінесе аралық пункт болып табылғандықтан мәдени-танымдық туризм түрі бойынша дамуда.
Өскемен қаласында 31 қонақүй кешені бар, оның ішінде мейрамханасы жоқ 18 қонақүй, мейрамханасымен – 12 объект, 6 парк, 2 этноауыл, 1 драма театры, 4 музей, 3 кинотеатр, сондай-ақтарих және сәулет ескірткіштері, көрікті жерлері бар(«Қазақстан» тауы, Славский атындағы жағалауы,ғашықтар аллеясы, Гагарин бульвардағы аллея, ән шырқағыш субұрқақтар және т.б.).
2016 жылдың қорытыныдылары бойыншаорналастырудың тіркелген жерлер саны - 31 объект, 928 нөмерге нөмірлік қормен, және 1601 төсек-орын біруақыттық сыйымдылығымен (15-кесте).
15-кесте –2014-2016 жылдары үшін туризм дамуының көрсеткіштер динамикасы
|
Көрсеткіштің атауы
|
Өлшем бірлігі
|
2014 жыл
|
2015 жыл
|
2016 жыл
|
1
|
Орналастыру орындарды қызмет көрсетілген келушілер саны /алдыңғы жылға өсу қарқыны:
- резиденттер
-бейрезиденттер
|
адам
|
70514/93,6%
61433/91,3%
9081/105,2%
|
77582/110%
65762/107%
11820/130,2%
|
87660/113%
75336/114,6%
12324/104,3%
|
2
|
Орналастыру орындардының саны / алдыңғы жылға өсу қарқыны
|
бірл.
|
30/103,4%
|
30/100%
|
31/103,3%
|
3
|
Орналастыру орындарымен көрсетілген қызметтер көлемі / алдыңғы жылға өсу қарқыны
|
млн теңге
|
1262,8/118,4%
|
1051,0/83,2%
|
1250,2/119%
|
Орналастыру орындарымен көрсетілген қызметтер көлемі бойынша2016 жыл үшін қала үлесі 32,2% құрады.
Сала дамуы күйінің SWOT-талдауы:
Мықты жақтары(S):
Мәдениет пен тарихтың бірегей ескерткіштерінің болуы;
Мәдени-танымдық туризмнің дамуы үшін старттық әлеует;
2015-2020 жж. қаланың туристік дамуының Жол картасының болуы;
Қалада туризм индустрия үшін ЖОО және колледждердің болуы;
Белсенді бизнес қоғамдастық, үкіметтік емес ұйымдар;
Орналастыру орындарындағы бәсекелестік.
|
Әлсіз жақтары (W):
Қаладағы экологиялық ахуалдаың нашарлануы;
Туристік бизнестегі кәсіптіліктің төмен деңгейі, қызмет көрсету сапасы мен деңгейінің ұсынылатын туристік қызметтерге сай келмеуі;
Әртүрлі жергілікті қатысушылардың туризм саласындағы қосылған құн тізбегінің арасындағы желілік өзара әрекеттесуінің әлсіз деңгейі.
|
Мүмкіндіктері (O):
ҚР-да туризм дамуының тұжырымдамасы саласындағы кластерлеу перспективалары;
Инфрақұрылымның «Нұрлы жол – болашаққа жол» Жоспары аясындағы дамуының мемлекеттік қолдауы;
ҚР-да қызметтер саласы дамуы бағдарламасының аясында балалар-жасөспірімдертуризмінің дамуы;
4. «ЭКСПО – 2017» іс-шараларына қатысу;
5. Салада өңіраралық ынтымақтастықты дамыту;
6. Жеке капиталды қонақүйі және мейрамханалық бизнеске инвестицияларды жұмылдыру;
7. Туризм саласындағы ұлттық кәсіби қауымдастықтарымен ынтымақтастық;
8. Жергілікті колледждерде және ЖОО дайындық сапасын арттыру, ҚР-да Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасының аясында туризм индустриясының қажеттіліктері үшін халықаралық ұйымдарымен ынтымақтастық аясында біліктілігін арттырудың қысқа мерзімді курстары.
|
Қауіптер (T):
Қолайсыз сыртқы экономикалық ахуалдың туристік ұйымдары қызметіне ықпал етуі.
|
Негізгі проблемалар:
- сауықтыру, демалыс, экскурсиялық қызмет көрсету саласында ұсынылатын қызметтердің жеткіліксіз көлемі;
- туристік бизнесті жеткіліксіз қолдау;
- туризм саласында мамандарды дайындаудың жеткіліксіз жоғары деңгейі, орта және кіші буын мамандарының жетіспеушілігі, ағылшын тілін білумен білікті мамандардың жетіспеушілігі;
орналастыру орындарында қызмет көрсетудің төмен сапасы;
туристік өнімдерге жоғары бағалар.
Өңіраралық ынтымақтастық
Қазіргі таңда Өскемен кәсіпорындарымен Қазақстан өңірлерімен өндірістік және сауда байланыс орналастырылған.
«Орика Қазақстан» АҚ «Қазазот» ЖШС-на жарылғыш заттарды (Актау қ., Маңғыстау облысы); «КазСпецРНП»АҚ– «Казтрансойл»АҚ-на абразивты материалды; «Өскемен өнеркәсіптік арматура зауыты» АҚ – «ӨзенМұнайГаз»АҚ-на (Жаңаөзен қ., Маңғыстау облысы), сонымен қатар Атырау, Қызылорда, Алматы облыстарының кәсіпорындарынақұбырлы және мұнай кәсіптік жабдықты; «Өскемен конденсатор зауыты»ЖШС– «ӨзенМұнайГаз»АҚ-на, Алматы және Қарағанды облыстарының кәсіпорындарынажоғары-вольтты аппаратураны; «Восток-Универсал»ЖШС– Алматыоблысына минералды мақтаны; «ПКФ «Ульба-Электро»ЖШС– Ақмола, Алматы,Қызылорда облыстарының кәсіпорындарына сорғы жабдықты; СКРП «Полиус» ЖШС –пластмассадан жасалған бұйымдардыҚарағанды, Павлодар облыстарына; «Машзавод» ЖШС – металл бұйымдары Оңтүстік Қазақстан облысынажеткізеді.
«АЗИЯ АВТО»АҚ автомобильдерді Қазақстанның барлық өңірлеріне жеткізеді, 2015 жылдың басынан Сібір мен Урал аумағында Өскемендік өндірістегі автомобильдердің сатуын және қызмет көрсетуін жүргізетін 12 автоорталық ашылды. 2017 жылдың басынан Қытай мен Қырғызстанға автомобильдерді жеткізу жоспарлануда.
«Тамила плюс» ЖШС «Солодовенный завод» АҚ-на шикізатты сатып алады (Текелі қ., Алматы облысы). Қарағанды облысының кәсіпорындары қалаға тұрмыстық, медициналық жиһазды, медициналық жабдықты, гофротараны, тағам өнімдерін, Алматы облысының кәсіпорындары – жылдамдығы жоғары жуу-сыққыш машиналары, көбіксөндіргіш, тағам өнімдерін, көкөністермен жемістерді және басқ. жеткізуде.
Экономикалық өсу орталықтарының дамуы
Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 21 шілдеден №118 «2020 жылға дейін елдің аумақтық-кеңестік дамуының болжамдық сұлбасын бекіту туралы» Жарлығына сәйкес Орталық-Шығыс макроөңірді қалыптастыру аясында Өскемен қаласы перспективада хаб-қаласы – ұлттық және өңірлік өзара әрекеттесу орталығы ретінде анықталған (сауда-логистикалық және көліктік, қаржы және кадр орталығы, ақпарат пен технологиялар жеткізушісі).
Өскемен - Шығыс Қазақстан облысының әкімшілік орталығы. Онда қала және облыс тұрғындарына қызмет көрсететін әкімшілік, ғылыми, оқу, медициналық, спорттық, ойын-сауық және өзге объектілер бар.Облыс орталығының мәртебесіне ие болып, Өскемен «екінші деңгейдегі» қалалар санатына жатады.
Экономиканың негізгі бағыттары: түсті металлургия, машина жасау және металл өңдеу, энергетика, жеңіл өнеркәсібі, тағам өнеркәсібі.
Өскеменхаб-қаласы Оңтүстік Шығыс макроөңірдің негізгі каңқасы болуда және Солтүстік және Оңтүстік макроөңірлерді және Астана хабын «Өскемен - Семей - Павлодар» автожолдардың өңіраралық желісі жобасын жүзеге асыру есебінен байланыстыратын болады
Бұдан басқа, «Астана - Павлодар - Қалбатау - Өскемен» бағыты бойынша «Орталық-Шығыс» жобасы орталық және шығыс өңірлерін байланыстыратын жобаға айналады.
«Солтүстік» (Омск - Павлодар - Семей - Георгиевка - Майқапшағай және Омбы - Павлодар - Семей - Георгиевка - Аягөз - Таскескен - Үшарал - Сарыөзек) халықаралық автомобиль дәлізінің құрамына кіретін автомобиль бағдарлары.
Транссібір теміржол магистраліне, сонымен бірге Солтүстік және Орталық трансазиаттіқтеміржол магистраліне (Батыс Еуропа – Баты Қытай, Достық - Актоғай - Саян - Мойынты - Астана - Петропавл) тікелей шығысы бар «Түріксіб» теміржол магистралі Қытай - Қазақстан – Ресей бағытында үлкен транзиттік әлеуетке ие.
Қала үшін әлеуметтік және мәдени объектілердің кең желісінің олуымен негізделген мәдени-танымдық мамандандырылуы сипатты. Облыс орталығында ЖОО, орта-арнайы оқу мекемелері, стадиондар, Спорт сарайы, Жекпе-жек сарайы, О. Рыпакованың атындағы Жеңіл атлетикалық манеж, бассейндер, Қазақ драмата театры, Қазақ солжағалау кешені, демалыс парктері бар, кітапханалар, кинотеатрлар, мейрамханалар, ойын-сауық кешендері,, қонақүйлер, клубтар, музейлер, көрнекті жерлер және т.б. жұмыс атқаруда.
Шетел инвестицияларды жұмылдыру және Өскемен қаласына келу туризмінің көлемін арттыру мақсаттарында «DedemanGroup» түрік компаниясымен бірлесіп 2014 жылықалада халықаралық табындағы қоноақүйі кешені ашылды, оған «DedemanOskemenTavros» 5 жұлдыз біліктілігі тағайындалды.
Қалада үнемі жәрмеңкелер, арт-көрмелер, фестивальдар, концерттер өткізіледі. Жыл сайын бал фестивалі, ауылшаруашылық көрмелері өткізіледі. Облыс өңірлерінен тауар өндірушілердің тағам өнімдерін сату үшін Фрешмаркет сауда кешені ашылды.
Шайбалы хоккей Өскемендегі спорттың басты түрі болып табылады. Қала «хоккей ұстахана» деп аталған.
Аумағы «жасыл аймақтың» 117 га құрайтын архитектуралық-этнографиялық және табиғи-ландшафттық музей-қорықтың құрамына кіретін Солжағалау кешені дамуда. Ертіс жағалауы велосипедтік жолдарымен, балалар демалыс аймақтарымен, велосипедтер мен роликтердің прокатымен жабдықталған.
2016 жылы Комендантка өзені учаскесінің қайта құрылуы аяқталған. Аумақ бірнеше аймаққа бөлінген: мәдени-көпшілік іс-шаралар, тыныш демалысы, белсенді демалыс. Маңында сауда павильондары, спорттық және ойын аумақтары орналастырылады.
Өскемен тұрғындарының және қала қонақтарының мерекелік көңіл-күйін жаңа жарық музыкалды субұрқақ толықтырды.Субұрқақтардың осы түрі аквадизайнның өте күрделі құрылысы деп саналады, өйткені әр ағыс музыкалдық сүйемелдеуге ретке келтіріледі.
Сонымен, Өскеменнің қаланы өз ресурстарын тиімді қолданатын және өзгерістерге жылдам икемделетін неғұрлым экологиялық етуге барлық алғышарттар бар.
Өскемен қала-хабының дамуы шығыс өңірінің қолданыстағы транзиттік әлеуетін өсіруге ықпал ететін болады. Өскемен қала-хабының толықанды қызмет етуі үшін Павлодар, Семей, Қалбатау елдімекендері арқылы Астана – Өскемен арқылы заманауи автожолдарының құрылысы қарастырылған.
Қазіргі уақытта мемлекеттік-жеке әріптестік тетіктерін қолдана отырып "ақылды қала" жобасын жүзеге асыру мүмкіндігі қарастырылуда.
"Ақылды қала" жүйесінің басты идеясы- бақыланатын объектілердің жұмысы туралы деректер бар ақпараттық кеңістік құру (электр энергиясына және жылуға, лифт, электротехникалық жабдықтарды, техникалық құралдарды, қауіпсіздік және т. б. есептегіштер). Объектілері басқару нақты уақыт режимінде объектілердің орналасқан жері мен орталық басқарушының қаланың қай жерде екеніне қарамастан кез келген қашықтыққа жүргізіледі.
"Ақылды қала" жобасын іске асыру бойынша жұмыс басталды:
- қолданыстағы сынап және натри шамдарын светодиодты үлкен жарық ағынымен және жоғары қамтуды көздейтін көше жарықтандыру жүйесінің энергия тиімділігін арттыру;
- мектептерде, балабақшаларда және қоғамдық орындарда бейнебақылау жүйесін орнату;
- көлік құралдары мен коммуналдық қызмет және басқа да мекемелерді "Smarttracking" жүйесіне қосу және датчиктермен жарақтандыру;
- шығын өлшегішті қолдана отырып су шығынын талдауды аудандық есепке алу бойынша автоматты жүйесін, деректерді қашықтықтан беру жүйесін, қолданыстағы телеметрия жүйесін интеграциялай отырып, тұтынушылардың қажетті қысым мен желілерді оңтайландыруын қамтамасыз ету үшін бейнеленумен нақты уақыт режимінде бұлтты серверге деректерді берумен магистральдық су құбырында (бақылау нүктелері) автоматтандырылған қашықтан бақылау жүйесінің енгізу арқылы "Өскемен Водоканал" кәсіпорының шығындарын және ресурстұтыну түпкі пайдаланушыларын азайту
- коммуналдық қызметтерді (жылу, электр энергиясы, су құбыры, қоқыс шығару және басқа) төлеуге шоттарын бірыңғай шоттардың бірлестігі есеп айырысу;
- Блокчейн технологиясын қолдану, ол жер қатынастары саласындағы азаматтардың өтініштерін оңтайландыруға бойынша құжат айналымды физикалық байланысынсыз электрондық форматқа ауыстыруға мүмкіндік береді;
- Бағдаршам белгісін динамикалық басқару көмегімен қиылыстар өткізу қабілетін арттыру үшін"Ақылды бағдаршам " жүйесін енгізу. Жүйе контроллерлер, камералар және қашықтағы қозғалыс датчиктерден тұрады олар нақты уақыт режимінде қиылыстардағы жүктілікті бағалайды және осы ақпаратты орталық басқару серверіне береді. Орталық сервермен байланыс радио бойынша немесе оптикалық байланыс желілері арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
Ауылдық аумақтардың дамуы
Өскемен қаласына Ахмирово, ЖаңаАхмирово, ЖаңаЯвленка, Самсоновка, Меновное, ЖаңаТроицкое, Прудхоз сияқты жеті ауылмен таратылған Меновное ауылдық округінің аумағы жатады. Қаланың 335,7 мың адам тұрғындарының жалпы санынан ауылдық тұрғындар 11,8 мың адам, немесе 3,5% құрайды. 2014 жылмен салыстырғанда, іс жүзінде өзгерген жоқ. Тұрғындар саны бойынша Прудхоз ауылындағы тұрғындар саны ең аз (288 адам), ең көбі – бұрында ауылдық округініңмәртебесіне ие болған Меновное ауылында (4983 адама).
Жүргізілген бағалау бойынша барлық ауылдық елдімекендер дамудың орташа динамикасымен санаттарына жатады, Меновное және ЖаңаАхмирово ауылдары бағалаудың ең жоғары ұпайын тұрақты ұстауда. 4 ауылда (Меновное, ЖаңаТроицкое, ЖаңаАхмирово, ЖаңаЯвленка) мини-орталықтарымен жалпы білім беру мектептері бар. Қалған ауылдық елдімекендер бойынша қаланың жалпы білім беру мектептеріне күнделікті жеткізу ұйымдастырылған. 2017 жылы Ахмирово ауылында 1000 орынға мектеп құрылысын бастау жоспарланған. Барлық ауылдарда фельдшерлік акушерлік пункттерінде (ФАП-тар)медициналық көмекті көрсету ұйымдастырылған, Меновное ауылындаотбасылық-дәрігерлік амбулатория бар. Меновное ауылындатұрғындардың бос уақытын ұйымдастыру үшін «Огонек» мәдени-бос орын орталығы қызмет етеді.
Барлық ауылдық елдімекендерсумен қамтамасыз етілген. Соның ішінде 6 ауыл«Өскемен-Водоканал» МКК (Меновное, Ахмирово, ЖаңаЯвленка, ЖаңаТроицкое, Самсоновка ауылдары) және «Қолдау» РМК (Жаңа-Ахмирово ауылы) қызмет көрсететін ұңғымалар есебінен сумен қамтамасыз етілген. Прудхоз ауылында сумен жабдықтау құдықтардан жүргізіледі. 2016 жылы 2-кезек, Меновное ауылын сумен қамтамасыз ету желілерінің қайта құрылуына және 2-кезек, Ахмирово ауылын сумен қамтамасыз ету желілерінің қайта құрылуына жобалау-сметалық құжаттаманы (ЖСҚ) әзірлеу аяқталды. Мемлекеттік сараптама қорытындылары алынды. 2016 жылдың желтоқсаныда Меновное ауылының канализация желілерінің құрылысына ЖСҚ әзірлеу аяқталды.
Достарыңызбен бөлісу: |