«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
123
3.Патша өкіметі тарапынан шыққан 1905 жылы барлық мешіттерде Николай ІІ патшаның суреті
ілінуі керек деген нұсқау іс жүзінде іске аса бастағанда Барлыбек Сыртанов бұл жарлыққа қасқайып қарсы
тұрады. Мұсылмандар толқуының басында ел алдында зор беделге ие Барлыбек Сыртанов тұрғандықтан,
одан қатты сескенген губернатор нұсқауды лажсыз тоқтатады.
4.
1903-1907 жылдары Жетісудың Қытаймен шектесетін шекарасын тексеру тобына қатысып,
Столыпинның аграрлық реформасына орай ағылып келе бастаған келімсектер легін азайтуға бар күш
жігерін жұмсады.
5.Барлыбек 1911 жылы қазақтың мұң-мұқтажын патша өкіметінің басты билеушілеріне жеткізу
үшін Петерборға барған. Жетісу тұрғындарының атынан әскери министрге өтініш-арыз жазып, жер
мәселесінің шиеленісті күйін, қазақ халқының ауыр халін батыл түрде жеткізген.
6.Барлыбек өзінің еңбектерін жариялауда жансыздар мен тыңшыларды адастыру үшін «Алатау
баласы», кейде «С.Б. Алашинский» деген бүркеншік есімдерді пайдаланған. Бұл жерде Алашинский
дегенді алты Алаштың ұлы деген мағынада ұғынып, бабалар жолын ұстанған деп түсінген жөн.
7. 1911 жылы Барлыбек Сыртановты науқасына қарамастан Жетісу облысының қазақ, қырғыз,
сарт, ноғайлары патша өкіметінің жерді тартып алып жатқан саясатына өздерінің наразылықтарын білдіру
үшін Санкт-Петербургке арнайы өтінішпен жіберді.
8.Барлыбек Сыртанов тұңғыш рет 1911 жылы Әлихан Бөкейханның тапсырмасымен 1911 жылы
«Қазақ елінің уставы» деген енбек жазған.
«Қазақ елінің уставы» туралы. Устав 28 баптан тұрады. [5, 26 б.]
І. Қазақ елі республикасының жеке болуы турасында ІІ. Адам баласының хұқы туралы
ІІІ. Қазақ жері турасында IV. Сот турасында
Б. Сыртановтың уставында біз араға сексен жыл салып келді деп жүрген демократияның негіздері
жатыр.Осының айғағы ретінде бірер мыссал келтірейін.
ҚР Конституциясы
«Қазақ елінің уставы»
42 бап V тармақ Бір адам қатарынан I тарау 5 бап Бір Президент екі реттен
екі реттен артық Республика Президенті
асып ел билеуге хұқы жоқ
болып сайлана алмайды.
20 бап 1 тармақ Сөз бен тармақ 13 бап II тарау Қазақ елінде адам баласының
шығармашылық еркіндігіне сөйлеуге, ұйым құруға һәм партияларға
кепілдік беріледі.Цензураға тиым салынады. кіруіне тиым жоқ.
75 бап 1 тармақ ҚР сот төрелігін тек 21 бап IV тарау Сот қана жүзеге асырады.
Сот билігі өз еркімен іске асады.
Ата Заң оның қан түкіріп, қатты науқастанып жүріп жазған еңбегі болып табылады. Әрине, еңбек
оның қаламынан туған дүние болғанымен, қазақ даласына ортақ, Алаш зиялылары көксеген құжат
болатын. Әттеңі сол, бұл заңға заман, халық және әлбетте билік дайын емес еді...
9.Қазақ қоғамында дерт болып жабысқан руға,жікке,партияға бөліну Б.Сыртановты толғандырмай
қоймады.Мұның жемісті нәтижесі ретінде "Ынтымақ ережесі" дүниеге келді. Небары 15 баптан тұрады,
бірақ жазылған жылы белгісіз .Барлыбек Сыртанов жазып қалдырған бұл құжаттың мазмұнына ғылыми
тұрғыдан талдау жасап қарасақ, ел басқару ісін дәстүрлік салт-санамен, әдеттік-құқық нормаларымен
реттеуді негізге алған. Барлыбектің студенттік досы, қоғам қайраткері Б.Қаратаев: «Меніңше, жалғыз сен
ғана халықтың сеніміне ие болдың, жалғыз сен ғана «халық үшін еңбек еттім» деп айтуыңа хақың бар» [5,
698 б.] – деп, Барлыбектің ел үшін ұшаң-теңіз еңбек сіңіргенін көзі тірісінде-ақ мойындаған еді. Барлыбек
Сыртанов елі үшін етінен ет кесіп беруге даяр шаһбаз, алты Алаштың жүгін арқалаған қаранар азамат.
Ұлыларымызды ұлықтауға ат салысайық. Елі үшін қиын-қыстау заман болса да ерен еңбек еткен ірі
тұлғамыз Барлыбек Сыртановтың қарапайым халық арасында танылуына сәл де болса септігімді тигізсем
дән ризамын. Кішігірім мақаламда көрсеткен еңбектері аз ғана бөлігі. Себебі, Барлыбек Сыртанов cоңғы
демі қалғанша жұртының қамын жеген нар тұлғалы азамат.
Әдебиеттер:
1.Мұқанов С. Халық мұрасы. Алматы, 1994,
2. Өзбекұлы С. Барлыбек Сыртанов. Алматы, 1996
3. Қазақ газеті. Алматы, 1995.
4.ҚР ОМА,64 –қор,1 том 2911-іс
5.Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінге дейін бес томдық. Т.3 б. 698
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
124
Курманбек Сабина
5В050800-Учет и аудит
2 курс/бакалавр
Научный руководитель: д.э.н., проф. Е.К.Калдыбаев
КазГосЖенПУ
РАЗВИТИЕ МАЛОГО И СРЕДНЕГО БИЗНЕСА В РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
Аннотация. В статье рассмотрены вопросы поддержки малого и среднего бизнеса, его
стимулирование и развитие. Отмечено, что малый и средний бизнес - основополагающее звено, от состояния
и уровня развития которого зависит обеспечение устойчивого экономического роста государства.
Abstract. This article is devoted to the support of small and medium businesses, its incentives and development.
It was noted that small and medium businesses are a fundamental link between the state and the level of development,
which determine sustainable economic growth of business.
Во всех экономически развитых странах государство оказывает большую поддержку малому
предпринимательству, которому свойственны цивилизованные черты. Дееспособное население все
больше и больше начинает заниматься малым бизнесом. Для экономики в целом деятельность малых
компаний оказывается важным фактором повышения ее гибкости. По уровню развития малого
бизнеса специалисты судят о способности страны приспосабливаться к меняющейся экономической
обстановке.
Вследствие этого, ещё на заре независимости малый и средний бизнес был определён в
Казахстане как важнейший сектор экономики. Всесторонняя поддержка малого и среднего бизнеса
всегда была приоритетом государственной политики. В рейтинге Всемирного банка «Doing Business»
2019. В этом году Казахстан занял 28 место среди 190 стран. В рейтинге-2019 Казахстан опередил
такие страны, как Испания (30 место), Франция (32), Польша (33), Португалия (34), Швейцария (38),
Япония (39), Турция (43). Среди стран Евразийского экономического союза Казахстан занимает
лидирующую позицию, ниже по рейтингу располагаются Россия (31), Беларусь (37), Армения (41) и
Кыргызстан (70). Все большей популярностью у МСБ пользуются инструменты государственной
программы «Дорожная карта бизнеса-2020». Например в 2018 году на поддержку бизнеса в
Казахстане выделили 39 млрд тенге
Количество активных субъектов малого предпринимательства в Республике Казахстан
Год
Всего
Индивидуальные
предприниматели
Предприятия
малого
предпринимательства
Крестьянские
(фермерские)
хозяйства
2013
652886
416085
66492
170309
2014
837083
589640
64457
182986
2015
801362
573618
62888
164856
2016
879921
660262
61076
158853
2017
899968
662814
74829
157766
Примечание:
Официальная
статистическая
информация
Количество активных субъектов в стране выросло за 2013-2017 годы в 1,4 раз. В 2013 году
доля индивидуальных предпринимателей в общем количестве субъектов составила 63,73 %,
предприятий малого предпринимательства – 10%, крестьянских (фермерских) хозяйств – 26,9%.
В 2017 году доля индивидуальных предпринимателей в общем количестве субъектов составила
73,64%, предприятий малого предпринимательства – 8,31%, крестьянских (фермерских) хозяйств –
17,53%.
Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев в Послании к народу «Стратегия «Казахстан -
2050» поставил цель: к 2050 г. войти в число 30 самых развитых стран мира. При этом доля МСБ в
