«Жастар және ғылым: бүгіні мен болашағы» 71-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция аясындағыстуденттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдардың «smart nation. Kz» ғылыми марафоны Сәуір, 2018


«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»



жүктеу 10,14 Mb.
Pdf просмотр
бет35/226
Дата04.02.2020
өлшемі10,14 Mb.
#28209
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   226

 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

66 



Öner Fatih  

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi  

Çağdaş Türk Lehçeleri Ve Edebiyatları bölümü  

Danışmanı: Prof. Dr. Abdirasilova  Gulmira Kalıbaikyzy  

Kazak Ulusal Kızlar Pedagoji Üniversitesi 

 

 

TÜRK ROMANLARINDAKI GÜZEL SÖZLER VE AÇIKLAMALARI 

ТҮРІК РОМАНДАРЫНДАҒЫ КӨРКЕМДЕУІШ ҚҰРАЛДАР ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫСЫ 

 

Түйіндеме:  Бұл  мақалада  бірнеше  түрік  романдарындағы  жазушылардың  сөз  қолданыс  тәсілі,  сөз 

саптау мәнеріндегі  көркемдегіш троптарға мысал келтіре отырып талдау  жасалғаны туралы сөз болады.   

Abstract: In this article, it is about how a few Turkish novels have been analyzed by way of illustration, using 

an illustration

 

of the artistic tropics in the word style.

 

 

Көркем  шығармада    композициялық  тұтастық,  образдар  жүйесі  тілдік  құралдар  арқылы 

беріледі.Көркем  шығарма  тілінің  бүгінгі  даму  мен  шарықтауы  арынды  да  тым  асқақ.  Әсірелеп 

айтқанда,  ол  бейне  бір  тау  басынан  нәр  алып,  сай-салалармен  сарқырап  құйылып  жатқан  бұлақ 

суларымен  молығып,  толықси  аққан  үлкен  өзен  арнасын  көз  алдыңа  елестететін  сияқты.  Әрине, 

көркем  шығарма  тілі  –  қыры  да,  сыры  да  мол  дүние.  Әрбір  қалам  қайраткерінің,  табиғи  талантын, 

дүниетанымын,  қабілетін,  білім  дәрежесін  былай  қойғанда,  сөз  өнерінде  өзіндік  қолтаңбасы,  сөз 

қолданыс  тәсілі,  сөз  саптау  мәнері  бар.  Көркем  сөздің  жан  дүниемізге  рухани  нәр  беріп,  әсерлі  де 

әсем сезім ұялататын сиқырлы сыры оның эстетикалық қызметіне байланысты. Сөз қолданыстың сан 

алуан тәсілдері мен шынайы шеберліктің өнегесін біз, міне, осы романдардан айқын көреміз. Әрбір 

жазушының  әр  қырынан  көрінер,  өзгеден  дараланар  өзіндік  сөз  өнері,  топ  жарған  таланты  сарапқа 

салынар  кезі  тілдің  осы  қызметіне  байланысты.  Көркем  шығарма  тілін,  стильдік  ерекшелігін 

зерттеуде,  ішкі  монологтың  берілу  жолдарын  талдап  көрсету  тек  әдебиеттану  ғылымы  үшін  ғана 

емес, лингвистика ғылымы саласы үшін де аса қажет. Сол себепті көркем шығарманың стилін, мәтін 

құрылымын тілдік тұрғыда зерттеу -бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі.  

 Bu  yazımda  Türk  Romanlarında  ki    güzel  sözler  ve  açıklamalarına  değindim.  Bilindik  yazar  ve 

şairlerin  ruhlarında  ki;  yalnızlık,  sevgi  ve  aşkın,  hayatın,  kalemle  buluşmasının  güzelliğini  ele  almaya 

çalıştım. İnsanın içine dokunan roman aralarında ki sözleri bulup, derin anlamlarından anlam çıkarıp sizlere 

sundum.  

 Hepimizin  yaptığı  bir  şeydir  bir  kitap  okuyorsak,  elimizde  mutlaka  bir  kalem  olur,  romanda  iki  söz 

ararız kendimizi anlatan iki söz. Bulur bulmaz altını çizer ve her okuduğumuzda farklı anlamlar çıkarmaya 

çalışırız.  İşte  bu  makalemde  herkesce  altı  çizilen  sözleri  derledim.  Evrensel  niteliği  taşıma  özelliği  ile  de 

dikkat çeken sözlerin ne demek istediğini anladığım şekilde sizlere sundum.  



Halil CİBRAN-Kum ve Köpük 

“Veriyor,  ama  verirken  verdiğin  kimsenin  utancını  görmemek  için  yüzünü  çeviriyorsan,  o 

zaman gerçekten merhametlisindir.” 

1

 

Açıklama:  Merhamet  ne  güzel  şeydir  değil  mi?  En  çirkin  insanı  güzel,  en  yoksulunu  zengin  eder. 

Allah  tüm  canlıların  kalbine  merhamet  tohumlarını  ekmiştir.  Önemli  olan  hangimizin  bu  tohumları 

büyüttüğü, hangimizin su bile vermeden kurumasını izlemesidir. Halil Cibran’ın bu alıntısı ise birine yardım 

ederken  onun  onurunu  düşünerek  el  uzatan  kişi,  asıl  merhametlidir  diyor.  Birine  yapılan  yardım  onun 

gururunu incitecek ölçüdeyse, o insanda ne merhametten söz edilebilir ne vicdandan.  



Nazan BEKİROĞLU-Nar Ağacı 

“Bir sıkıntının geçeceğine duyulan güven, ona dayanmanın tek çaresiydi.” 

2

 

Açıklama:  Hepimizin  hayatında  sıkıntılar  var,  hiçbirimizinki  gül  bahçesi  değil.  Fakat  derdi  veren 

Allah  dermanını  da  veriyor.  Bu  hep  böyle oldu  ve  dünya  döndüğü  sürece de  böyle  olacak.  İnsan  içinde o 

sıkıntının  geçeceğine  dair oluşan  bu  his,  tüm  zorlukların üstesinden  gelme  ve  dayanma  gücü  verir.  Yoksa 

insan başka türlü nasıl dayanırdı ki hayatın bunca oyunlarına?  



 

                                                           

1

 Cibran Halil “Kum ve Köpük” İstanbul 1998. 



2

 Bekiroğlu Nazan “Nar Ağacı” İstanbul 2012. 

 



 «ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»               

Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды  72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы               

Сәуір, 2019 

 

67 



Sabahattin Ali-Kürk Mantolu Madonna 

“Seni seviyorum. Deli gibi değil, gayet aklı başında olarak seviyorum.”  

Açıklama:  Her  sayfası  alıntılarla  dolu,  muhteşem  bir  aşk  kitabıdır  Kürk  Mantolu  Madonna.  Sevgili 

Sabahattin Ali de aşkı en güzel anlatan yazar ve şairlerimizden biridir. Hani hep derler ya seni deliler gibi 

seviyorum  diye.  Deli  olmak  aklın  yerinde  olmamasıdır,  kontrolsüzlüktür,  ehliyetsizliktir…  Halbuki  insan 

sevdiğini gayet aklı başında sevmelidir. Bilerek, farkında olarak ve tadını çıkararak. 

Hakan GÜNDAY-Kinyas ve Kayra 

“Yalnız  kaldım.  Kalabildim!  Altı  milyar  insanın  arasında  doğdum.  Ve  hiçbirine  çarpmadan 

geçtim aralarından...”  

Açıklama: Bu alıntı, Hakan Günday’ın ilk romanı olan Kinyas ve Kayra kitabının en bilinen ve birçok 

insanın kendini bulduğu kısmıdır. Yalnızlık daha güzel tasvir edilemezdi sanırım. Hepimiz yalnız geliyoruz 

dünyaya.  İçimizden  şanslı  olanlar  aşık  oluyor,  aşklarına  karşılık  buluyor  ve  çoğalıyorlar,  kısacası  mutlu 

geçiriyorlar dünya denen bu alemi. Bazılarımız ise koskoca dünyada, onca insan arasında kendi ruh eşimizi 

bulamıyoruz. Hepsinin arasından sıyrılarak, geldiğimiz gibi geri gidiyoruz. 



Necip Fazıl KISAKÜREK-ÇİLE 

“Anladım işi, sanat Allah’ı aramakmış; Marifet bu, gerisi yalnız çelik-çomakmış.”  

Açıklama:  En  önemli  şairlerimizden  biri  olan  Necip  Fazıl  Kısakürek,  Allah  yoluna  adadığı  ömrünü 

şiirlerine harika bir şekilde aktarmıştır. Aslında hepimizin amacı Allah’ı aramak ve bulmak. Dünyalar kadar 

servetimiz olsa, tüm kainat bizim olsa kaç yazar? Nasıl olsa günün birinde hepimiz gideceğiz hak aleme. O 

yüzden  asıl  meselemiz  Allah’ı  aramak  olmalıdır,  geri  kalan  her  şey  değersiz  işlerdir.  Çile,  Necip  Fazıl’ın 

başyapıt eserleri ve en iyi şiir kitapları arasında yer almaktadır. 



Yusuf ATILGAN-Aylak Adam 

“İnsanları  yalan  söyledikleri  zaman  dinlemeyi  severim.  Olmak  istedikleri  ama  olamadıkları 

kişiyi anlatırlar.”  

Açıklama: İnsanlar çoğu zaman kendilerine bir hedef belirlerler ve o noktadaki kişi gibi olmak isterler. 

Hatta bazen öyle abartırlar ki sadece düşünceden ibaret olan bu hayalleri gerçekmiş gibi görürler. Ve bir süre 

sonra  kafalarında  kurdukları  kişiye  kendileri  de  inanmaya  başlar.  Olmak  istedikleri  kişiyi  anlatırken, 

kurdukları yalanların farkına bile varmazlar. 

Nazım Hikmet RAN-Henüz Vakit Varken Gülüm 

“Yani öyle ciddiye alacaksın ki yaşamayı, yetmişinde bile, mesela zeytin dikeceksin. Hem de öyle 

çocuklara falan kalır diye değil, ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için.”  

Belli bir yaştan sonra insanlar genelde hayata karşı umudunu kaybeder. Daha az alışveriş yapar, yeni 

başlangıçlar yapmak istemez. Ömrünün az kaldığı düşüncesi onu yavaş yavaş karamsarlığa sürükler. Oysa 

hayat karamsarlığı kabul etmeyecek  kadar güzeldir. Ne diyor Türk şiirinin duayenlerinden Nazım Hikmet; 

70 yaşında bile zeytin ağacı dikebilmelisin, hem de çocuklar için değil, kendin için! 

 

Kaynakça: 

1.  Cibran Halil “Kum ve Köpük” İstanbul 1998.  

2.  Bekiroğlu Nazan “Nar Ağacı” İstanbul 2012. 

3.  Ali Sabahattin “Kürk Mantolu Madonna” İstanbul 1998. 

4.  Atılgan Yusuf “Aylak Adam” İstanbul 1959. 

  

 



 

 


жүктеу 10,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   226




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау