Жаратылыстану-математикалық факультетінің деканы

Дәрістің мазмұны:

6. 
   Радиоактивтілік – ластандырушы фактор ретінде, оның түрлері
   
7. 
   Радиоактивтік сәулеленуден қорғану түрлері.
   
8. 
   Радиоактивті қалдықтар
   
9. 
   Есептер шығару
   

26. 
    А.Ж. Ақбасова, Г.Ә. Сайнова Экология А.; 2003 бет:164-
    
27. 
    Панин М.С. Химическая экология. – Семипалатинск: Изд-во ВКГУ. – 2002. – 570 с (7 тарау. 7.1-7.2 бет 206-231)
    

№6лабораториялық сабақ

1. 
   Шайқағыш аппарат;
   
2. 
   фильтр қағазы;
   
3. 
   тығынды 200-лік колба;
   
4. 
   1-мл-лік колба;
   
5. 
   титрлегіш пипеткалар;
   
6. 
   воронкалар;
   
7. 
   бюкс;
   
8. 
   кептіргіш шкаф;
   
9. 
   эксикатор;
   
10. 
    KMnO₄ ерітіндісі, х.т., 0,01 М ерітінді;
    
11. 
    натрий тиосульфаты Na₂S₂O₃, 0,005М ерітінді;
    
12. 
    күкірт қышқылы H₂SO₄, (тығыздығы 1,84 г/см4), 1:3 сұйылтылған;
    
13. 
    калий иодиді KI, х.т., 10%-тік ерітіндісі;
    
14. 
    крахмал, 1%-тік ерітіндісі;
    
15. 
    мұнай өнімдерімен ластанған топырақ.
    

100 г топырақты конустық колбаға салып, үстіне 200 мл дистильденген су құяды. Колбаны тығынмен жауып, 4 мин шайқайды. Бұдан кейін ерітіндіні фильтрлеп, конустық колбаға 100 мл фильтратты құяды, бірнеше тамшы H₂SO₄ тамызып, үстіне 1 мл 10%-тік KI ерітіндісін құйып, араластырып, бюреткадан 0,01М KMnO₄ ерітіндісі мен титрлеуге кеткен тиосульфат ерітіндісінің айырмасы 100 мл фильтраттағы күкіртсутектің тотығуына кеткен 0,01М І₂ ерітіндісінің мөлшеріне тең болады.

1 мл 0,01 Н иод ерітіндісінде 0,17 мг H₂S болады.

Мысалы: 0,01 М 0,01М KMnO₄ ерітіндісі мен титрлеуге кеткен тиосульфат ерітіндісінің айырмасы 3 мл болсын. Онда 100 мл фильтраттағы күкіртсутек мөлшері-(0,17) 3=0,51 мг болады. Ал 200 мл фильтратта, яғни 100г топырақта – (0,51) 2=1,02 мг H₂S болады. Сонда топырақтағы H₂S концентрациясы С ( мг/кг топырақта)

С=1000 *1,02/100=10,2 мг/кг топырақта

Топырақтың анализінде оның ылғалдығын да анықтайды, себебі, анализде топырақ абсолютті құрғақ болуы керек.

Топырақтың ылғалдығын анықтау:

Кептіргіш шкафта 100-105⁰С температурада кептірілген шыны қақпағы бар шыны стаканды(бюкс) аналитикалық таразыда 0,0001 дәлдікке дейін өлшейді, оған топырақ үлгісін салады. Қара шірігі мол топырақтар үшін 15-20 г үлгі алынады, одан соң бюкстың қақпағын ашып, 8 сғстқа 105⁰С температурада кептіреді. Кептірілген топырақты эксикаторға салып, 20-30 мин жауып қояды. Эксикаторға ондағы ауаны кептіру үшін конц. H₂SO₄ не сусыз кальций хлоридін салады.

Топырақ үлгісі кепкен соң аналитикалық таразыда өлшеп, тағы да кептіргіш шкафта 1-2 сағат сол температурада кептіреді. Кептіру мен өлшеуді 0,0003 г дәлдікке дейін жүргізеді.

Топырақтың ылғалдығын W(%) төмендегі формула бойынша есептейді.

(m₁-m₀)-100

W= ;

Бұндағы:

m₀- кептірілген топырақтың (бюкспен бірге) салмағы, г;

m- бюкстің салмағы.
Әдебиет: 1.Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны анықтау.-Алматы; 2008

Лабораториялық жұмыс-7( 44-45 бет)

№ 7 лабораториялық сабақ

Тақырып: Жеңіл және тамақ өнеркәсіптер.

Лабораториялық сабақ мазмұны:

• Жеңіл өнеркәсіптер.

• 
  Жеңіл өнеркәсіп өндірістерінің СҚБ
  
• 
  Тамақ өнеркәсібі.
  
• 
  Тамақ өнеркәсіп өндірістерінің СҚБ.
  

Әдебиет:

А.Ж. Ақбасова, Г.Ә. Сайнова Экология А.; 2003 бет 218-222

8апта

№ 8 лабораториялық сабақ

Тақырып: Электроэнергетиканың экологиялық аспектлері.

Лабораториялық сабақ мазмұны:

• 
  Энергетика типтері және оның сапалық коэффициенттері.
  
• 
  Энергорасурстардың жіктелуі.
  
• 
  Қалпына келмейтін энергоресурстар.
  
• 
  Ядролық энергетика.
  
• 
  Сутектік отын.
  
• 
  Қалпына келетін энергоресурстар.(суэнергетикасы, желэнергетикасы, геотерммальдіэнергетика, күн энергетикасы).
  
• 
  Энергоресурстарды пайдалану структурасы.
  
• 
  Қазақстанның энергетикалық потенциалы.
  

Әдебиет:

Панин М.С. Химическая экология. – Семипалатинск: Изд-во ВКГУ. – 2002.– 570 с

545-588,

9апта

№9 лабораториялық сабақ

1. 
   Тақырып: Судағы хлор-ионды анықтау.
   
2. 
   Жумыстын мақсаты: титрлеудің тұндыру әдісін (аргентометрия) пайдаланып судың құрамындағы хлор- ионын аңықтап үйрену.
   

Әдістің мәні: әдіс суды калий дихроматы индикаторының қатысында күміс нитраты ерітіндісімен титрлеуге негізденген.

Индикатор түсінін лимон-сарыдан қызғылт сары түске өзгеруі хлор ионының толықтай күміс хлориді түрінде бөлінуін және күміс хроматының түзілуін көрсетеді.

Реагенттер: концентрациясы 0,01 моль/л күміс нитраты ,

10% К₂Сr₂O₇ ерітіндісі., 250 мл титрлеуге арналған колба, бюретка, 100 мл пипетка.

Анықтау жолы: Бюретканы күміс нитратымен толтырады.

Титрлейтін 250 мл колбаға пипеткамен 100 мл зерттелетін су алынады. (pH= 6-10 аралығында болу қажет); оның үстіне 1 мл калий дихроматы ерітіндісін қосып, күміс нитратымен қызғылт-сары түс пайда болғанға дейін титрлейді.

Титрлеуді ұқсас нәтижелер алынғанша үш рет қайталайды:
Өлшеу мәліметтері:

1. Титрлеуге кеткен күміс нитратының көлемі:

V₁(АgNО₃)=… мл

V₂(АgNО₃)=… мл

V₃(АgNО₃)=… мл

V₁ + V_{2 +} V₃

V_орт (АgNО₃) = ---------------- = мл

3

2. Есептеу: Хлор ионын мына формуламен есептейді:

V(АgNО₃)*C (АgNО₃) *М (Сl^-) * 1000

m (Сl^-) = ---------------------------------------------------- = мг/л

V(Н₂О)
Қорытынды: Зерттелген судағы хлор ионының мөлшері –мг/л тең.
Әдебиет: 2.А.Ж. Ақбасова, Г.Ә. Сайнова Экология А.; 2003 бет:223-200.

10апта

10 лабораториялық сабақ

Тақырып: Атмосфераны химиялық қосылыстардан қорғаудың негізгі әдістері

Мазмұны:

• 
  Газдарды көміртек оксидтерінен тазалау негіздері мен әдістері қандай?
  

• 
  Газдарды күкүрт диоксидінен тазалау негіздері мен әдістері қандай?
  

• 
  Газдарды күкүртсутектен тазалау негіздері мен әдістері қандай?
  

• 
  Газдарды азот оксидтерінен тазалау негіздері мен әдістері қандай?
  

• 
  Газдарды аммиактан тазалау негіздері мен әдістері қандай?
  

• 
  Газдарды галогендерден тазалау негіздері мен әдістері қандай?
  
• 
  Есетер шығару
  

Әдебиеттер: Панин М.С. Химическая экология. – Семипалатинск: Изд-во ВКГУ. – 2002.– 570 с

142-276,

11 апта

11 лабораториялық сабақ

Тақырып: Суларды тазалау және залалсыздандыру әдістері

жүктеу 1,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: