Дәріс мақсаты: зерттеу әдістерін меңгеру.
Тезистер:
Маңызды сөздер: зерттеу әдістері, жалпы теория жүйесі, және т.б.
Теориялық зерттеудің мақсаты- қоршаған орта мен зерттел объектісінің арасындағы байланысының білім синтезі үрдісіндегі өзгерістер, эмпирикалық зерттеу қорытындысын қарау және түсіндіру, жалпы заңдылықтың туындауы және оларды формализациялау. Теориялық зерттеу негізінен теорияны формализациялаумен аяқталады. Теория өзінің даму жолында сапалы түсіндіру және сандық өлшеуден формализацияға дейін әртүрлі сатылардан өтеді. Сонымен қатар сатының деңгейіне қарай сапалы ереже сияқты математикалық қатынас та құоылуы мүмкін. Теориялық зерттеудің есептері болып табылады: өңдеу және интерпретацияның жалпы заңды жолымен зерттеудің барлық көлемінің қайталанбай-ақ керекті объект қатарында зерттеу қорытындыларын жалпылау; зерттеуге мүмкін емес объектіні жаттау; экспериментальдық зерттеу объектісінің беріктілігін жоғарлату (қадағалау жағдайы, параметрлерді жалпылау және өлшеудің дәлдігі). Жалпы ғылыми талдау және синтез әдістері теориялық зерттеуді жүргізу кезінде зерттелуші жүйелер элементінің бірігуі және бөлінуінде кеңінен қолданады.
Бөліну әдістерін француз философы Р.Декарт ұсынған. Өзінің «Ақылды басқару үшін ережелер» жұмысында ол: «Сұрақтардың барлығын артық көріністерден босатып, оны жай элементтермен көрсетіңіз». Бөліну үрдісінде параметрлер бір-бірімен байланысты негізгі элементтерге бөлінеді. Әр объект әртүрлі әдістерімен бөлінеді және бұл теориялық зерттеуді жүргізуге әсерін тигізеді. Сонымен қатар бөліну әдістеріне байланысты объектіні жаттау үрдісі қарапайым болады немесе дұрыс бөлінбесе қиындап кетеді. Бөліну әдістеріне қарама-қарсы әдіс бұл – бірігу әдістері және «жалпы теория жүйесі» немесе «жүйелену» атты бірігуде объектіні жаттау жүйесі. «Жалпы теория жүйесін» бірінші рет Л.Берталанфи құрған және кейбір биологиялық объектпен көріністі жаттау негізінде құрылған. Уақыт өткен сайын «жалпы теория жүйесі» құрылымында екі бағыт бөлінген. Бірінші бағыттың мақсаты- «Жалпы теория жүйесінің» кейбір философиялық концепцияларда, сонымен қатар жүйелену принципі сияқты, жүйелік анализ және т.б. түсініктерді жатқызуға болады.
№ 9 дәріс. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ ТЕХНИКАЛЫҚ ТҮРЛЕРІ
Достарыңызбен бөлісу: |